بررسی تطبیقی امثال مولد میدانی

امثال مولّد به ضرب المثل هایی گفته می شود که در دوره ی عبّاسـی از فرهنگ های غیر عربی به فرهنگ عربی نفوذ کرده اند، و از قرن چهارم به بعــد در کتب امثال عربی به صــورت پراکنده مطرح شده اند. در اواخر قرن ششم هجری، میدانی (م 518) در مجمع الأمثال به صورت گسترده به این امثال پرداخته و در پایان هر باب از کتاب خود، بخشی را به بیان آن ها اختصاص داده است. هــدف اصلی این پژوهش کشف و معرفی ریشه های این امثال از طریق مطالعه و بررسی منابع مختلف فارسی و عربــی است. اگر چـــه بیشتر پژوهشگران از جمله خود میدانــی به غیر عربی بــودن این امـثال تأکید داشـه و آنها را برگرفته از فـرهنگ های مختلف از جمله ایرانی، هندی و یونـانی دانسته اند امّا هـــیچ کدام به طــور مشخّص به هویّت اصـلی آنها اشاره ننمــوده اند. با توجّه به نتایج به دست آمده از این پژوهش مــی توان ادّعا نمود که تعداد قابل توجّهـی از این امثال ریشه در فرهنگ و ادب ایران زمین دارند. تعداد دیگری نیز متعلّق بــه مغرب زمین می باشــند که به دنبال ترجمه ی کتاب های فلاسفه ی یونان به ادب عربی راه یافته اند، همچنین مــی توان این نظریه را در خور توجّه دانســت که بر خــلاف تصوّر میدانی، تعداد قابل توجّهی از این امثال ریشــه در فرهنگ و ادب عربی دارند.