«ملاحظات طراحی معماری برای بهره وری از نور روز در ساختمان های آموزشی اقلیم گرم و خشک ایران»

نور روز از جمله عوامل کاهش مصرف انرژی است که مستقیما به کیفیت فضای داخلی و آسایش روحی و جسمی ساکنان می انجامد. بهره گیری از پتانسیل های مثبت نور روز در فضای داخلی منوط به در نظر گرفتن آن به عنوان یک عامل طراحی معماری است که از مرحله طرح اولیه تا زمان بهره برداری از ساختمان باید به تاثیرگذاری آن توجه ویژه شود. کارآیی و مطلوبیت نور روز در ساختمان در گرو اطلاعات و ابزارهایی در این زمینه است که طراح بدون اتلاف زمان و هزینه آنها را در طراحی و ارزیابی طرح های خود به کار گیرد. بنابراین گردآوری و دسته بندی نتایج فرآیند بررسی تاثیر عوامل مختلف و مقایسه آلترناتیوهای گوناگون، برای افزایش تمایل طراحان به مقوله نور روز لازم و ضروری است. در پژوهش حاضر از دیدگاه کاربری و شرایط اقلیمی یکسان، نگارنده به بررسی استراتژی های طراحی نور روز با رویکرد کاربری های آموزشی به نحوی پرداخته است که با ویژگی های اقلیم گرم وخشک ایران منطبق و در شرایط آن منطقه پاسخگو و قابل اجرا باشد. از یک طرف نور روز در فضاهای آموزشی به صرفه جویی در مصرف انرژی و ارتقای سطح آموزش و یادگیری می انجامد، از طرف دیگر تابش فراوان خورشیدی و اجتناب از گرمای بیش از حد داخلی در منطقه گرم و خشک ایران، فضاهای داخلی را از روشنای طبیعی محروم ساخته است. که با توجه به مسئله بحران انرژی کشور در سالیان اخیر، نمی توان به سادگی از این منبع رایگان چشم پوشید. در جهت رسیدن به اهداف تحقیق در مرحله نخست با جستجو در منابع کتابخانه ای و ادبیات موضوع، عوامل موثر در طراحی نورروز، جهت تسلط بر موضوع، شناسایی گردید. در مرحله بعدی با برداشت میدانی و اندازه گیری میزان روشنایی چند نمونه تیپ از طرح مدارس که در اقلیم مورد نظر ساخته می شوند، اطلاعات کافی برای تحلیل شرایط روشنایی کل سال فراهم شد. روش این تحقیق تحلیلی توصیفی و ابزار اصلی تحلیل، شبیه سازی های رایانه ای بوده که با استفاده از نتایج نرم افزار، عملکرد طرح ها تحلیل و نمونه ها از جهت ابعاد گوناگون با یکدیگر مقایسه و تاثیر عوامل گوناگون در دریافت تور روز تبیین گشت. و در نهایت نمونه های مطالعاتی بر اساس نتایج این پژوهش برای دریافت روشنایی طبیعی اصلاح شدند. در مسیر این رساله استفاده از منابع اطلاعاتی معتبر حوره نورروز، در اولویت بوده است. تلاش نگارنده در مراحل اندازه گیری، تحلیل و انجام محاسبات رایانه ای، در راستای نگاهی تحلیل گر به عملکرد نمونه های رایج در منطقه مورد نظر از لحاظ روشنایی طبیعی استوار است. کلمات کلیدی: نورروز، ساختمان های آموزشی، مدارس، اقلیم گرم و خشک، طراحی معماری.