حقوق جنین از منظر حقوق عمومی و خصوصی در فقه و حقوق موضوعه

چکیده نظر فقها بر این است که جنین وابسته به مادر بوده و وجود مستقلی ندارد و نمی توان برای او سرپرست قانونی و قائم مقام در نظر گرفت. قانون مدنی نیز به تبعیت از فقه امامیه برای جنین سرپرست تعیین نکرده و اداره اموال او را بلا تکلیف گذاشته است. قانونگذار این نقص و کاستی را تا حدودی در قانون امور حسبی جبران کرده، چنانچه در ماده 103 این قانون آمده است: « علاوه بر مواردی که مطابق قانون مدنی تعیین امین می شود در موارد زیر نیز امین معین خواهد شد: 1- برای اداره سهم الارثی که ممکن است از ترکه متوفی به جنین تعلق گیرد در صورتی که جنین ولی یا وصی نداشته باشد. » قانون امور حسبی در مواد بعدی جنین را هم ردیف دیگر محجوران قرار داده و برای او شخصیت مستقلی در نظر گرفته، گویی که متولد شده است. بحث از حقوق مالی جنین نیز زمانی مفید و مثمر ثمر خواهد بود که بتوان از این اموال برای حفظ سلامت جسمی و روحی او استفاده کرد. به عبارت دیگر در شرایط اضطراری و برای حفظ سلامت جنین بتوان قبل از تولد او از این اموال استفاده کرد همان طور که بعضی از فقها نیز بر این نظرند. حقوق غیر مالی جنین نیز همان حق حیات و سلامت جسمی و روحی جنین است. حق حیات اولین، مهمترین و ابتدایی ترین حق غیر مالی جنین است که وجه اشتراک تمامی مذاهب می باشد و هم در فقه و هم در قانون ضمانت های اجرایی قوی ای برای آن در نظر گرفته شده و محل بحث نمی باشد. اما در مورد حق سلامت جسمی و روحی جنین که در موارد بیشماری مورد تضییع واقع شده جای بحث و گفتگو بسیار است. در مورد حق سلامت جسمی و روحی جنین بیشترین توجهات را دین مبین اسلام مبذول داشته و در صورت پیروی از تعالیم اسلامی در این مورد فرزندی صالح و سالم متولد می شود اما این کافی نمی باشد و باید ضمانت های اجرایی قوی ای برای آن در نظر گرفته شود. قانونگذار برای رسیدن به این هدف نیز قوانینی را به تصویب رسانده است. جنین حق دارد که نطفه اش از پدر و مادری سالم و در نتیجه یک ازدواج شرعی و قانونی منعقد شود. جنین حق دارد که در تمام دوران بارداری به طور کامل محافظت شده و والدین او تمام جوانب را رعایت کنند. دولت نیز برای تأمین سلامت جسمی و روحی جنین و نیز در راستای تحقق بند دوم اصل بیست و یکم قانون اساسی (حمایت از مادران به ویژه در دوران بارداری ) قدم هایی برداشته است از جمله حمایت از زنان باردار در قانون کار و تأمین اجتماعی، قانون خدمت نیمه وقت بانوان و دیگر قوانین . و در آخر جنین حق دارد به طور کامل از زندگی درون رحمی بهره مند شود. به عبارت دیگر بدون دلیل خاصی زودتر از موعد متولد نشود و این حق زمانی تضمین می شود که از طریق زایمان طبیعی متولد شود، مگر در صورتی که این روش زایمان برای مادر یا جنین خطرناک باشد و به تشخیص پزشک و مدارک موجود نیاز به انجام عمل جراحی سزارین باشد. کلید واژه: جنین، حمل، زن باردار، بارداری