بررسی تطبیقی تحولات آوایی و معنایی واژگان مشترک فارسی و صربی

چکیده زبان فارسی و زبان صربی دو زبان همریشه هستند. هر دو عضو خانوادهی بزرگ زبانی می باشند که به نام زبانهای هندواروپایی معروف است و، به عبارت دیگر، آنها در زمان باستان یک زبان و زبان یک قوم بودهاند. از آنجا که این دو زبان از یک خانوادهی زبانی هستند، کهنترین مرحلهی تاریخ زبان فارسی در عین حال کهنترین مرحلهی تاریخ زبان صربی نیز است. در این پایاننامه کوشش برای نشان دادن بازماندههای زبان کهن هندواروپایی در هر دو زبان و اشاره به تحولاتی باقاعده که شکل یا معنی آنها را تغییر دادهاند به عمل آمده است. فرض بر آن است که با اشاره به اشتراکات و اختلافات دو زبان خویشاوند هم دربارهی زبان اصلی اطلاعات تازهای به دست میآید و هم دانش ما دربارهی زبانهای مورد بررسی افزایش پیدا میکند. این پایاننامه در چهار فصل تنظیم شده است. بعد از پیشگفتار با استفاده از مراجع زبانشناختی و باستانشناختی برای معرفی نظریهی زبانشناسی هندواروپایی به خوانندگان، از زمانی که اثبات گردیده که زبانهای این خانواده بین خود روابط خویشاوندی دارند و طی دو قرن گذشته که شاهد پیشرفت و گسترش بزرگی در این رشتهی علوم انسانی بودهاند، سعی به خرج میرود. در فصل اول به معرفی زبان هندواروپایی با همهی تحولاتی که مطالعات آن در دو قرن اخیر پشت سر گذاشته است پرداختهایم. همچنین در این فصل به خاستگاه دو زبان ایرانی و اسلاوی و جغرافیای گویشوران آن و ارتباط گویشوران این دو زبان در حد نیاز نگارنده در تدوین فصول بعد مطالعه کردهایم و اطلاعاتی را عرضه داشتهایم. در فصل دوم معرفی زبانهای هندواروپایی به طور کلی و زبانهای ایرانی و اسلاوی به طور ویژه فراهم شده است. لازم دانستیم در فصل سوم بعضی از اطلاعات مربوط به نظام آوایی دو زبان در مراحل مختلف رشد آنها و قانونهایی را که تحولات آوایی توصیف میکنند و هنگام بررسی نمونههای تحولات در ادامهی متن به آنها اشاره می شود، ارائه کنیم. به سوژهی پایان نامهی حاضر -که بررسی تطبیقی تحولات آوایی و معنایی واژگان مشترک دو زبان میباشد- با آوردن مثالهایی و کوشش برای بهم پیوستن نتییجهی تحقیقات که در رشتهی زبانشناسی تاریخی هر دو زبان به طور مستقل تا کنون اجرا شدهاند، در فصل چهارم پرداخته میشود.