لغات و ترکیبات در دیوان قوامی رازی

چکیده از آنجاکه فرهنگ نویسی موجب توسعه در تحقیق مباحث لغوی زبان فارسی می گردد و از این طریق مباحث تازه ای را در استعمالات زبانی نشان می دهد، بدیهی است که دانش لغت در زبان فارسی با این نوع پژوهشها کمال و گسترش می یا بد و از طرفی لغات و ترکیبات زبانی نشانگر اندیشه ی موجود در هر عصری می باشد که از جهت تاریخ تفکر و فرهنگ حایز اهمّیّت است . همچنین تدوین فرهنگ برای آشنایی با هر اثر ادبی کهن به ویژه اگر در قالب منظوم باشد،از نظر فرهنگی و علمی ارزشمند محسوب می شود که از سالها پیش مورد توجه استادان گران قدر قرار گرفته و آثار گرانقدری در این زمینه تدوین و تالیف شده است. شرف الشّعراء بدرالدّین قوامی رازی از شاعران قرن ششم و از شاعران عهد سلاجقه است . اشعار او حاوی مدح و منقبت حضرت رسول (ص ) ، امام علی (ع) ، و ائمه اطهار و خاندان رسالت ( علیهم السّلام ) است . حکمت و اندرز ، بخشی دیگر از موضوعات شعری اوست .این اشعار از نظر محتوایی ، تصاویر شعری و ترکیبات زبانی دارای اهمّیّت ویژه ای است ، چنان که به سبب عقیده شیعی قرن ششم ، اهمّیّت و ارزش قوامی نمایانتر می شود . در قرون بعد اگر چه شاعرانی بوده اند که ضمن اختیار مشرب تصوف و عرفان ، گرایش های شیعی نیز داشته اند ؛ ولی شاعری چون قوامی که بر مشرب اهل شریعت و به دور از گرایش های صوفیانه ، هنر شعر خود را به مدح و منقبت حضرت علی (ع ) و فرزندان او اختصاص داده باشد ، کم هستند. از نظر محتوایی در اشعار قوامی رازی مضامین متعددی از پند و اندرز و حکمت و مفاهیم اخلاقی و دینی ، از قبیل پند و موعظت و دعوت به خداپرستی و اثبات عدل او و رد بر مجبره و زنادقه و ترهیب از دنیا و شرح بی اعتباری و بی وفایی آن و ترغیب به آخرت و نظایر اینها را می توان دید. کلیدواژه : قوامی رازی- شعرقرن ششم- فرهنگ لغات و ترکیبات.