بررسی تاثیر هدفمندی یارانه ها و پرداخت نقدی آن بر هزینه ها و امنیت غذایی خانوارهای شهری تهران با تاکید برهزینه خوراک

مقدمه و اهداف: توزیع یارانه های نقدی یکی از راهبردهایی است که بسیاری از کشورهای در حال توسعه با هدف اصلی بهبود تغذیه و امنیت غذایی اقشار آسیب پذیر به کار گرفته اند. هدف از این پژوهش دو مرحله ای بررسی تأثیر هدفمندی یارانه ها و پرداخت نقدی آن بر هزینه ها و امنیت غذایی خانوارهای شهری تهران بود. مواد و روش ها : جمع آوری داده های امنیت غذایی و هزینه ها در خانوارهای شش منطقه از شهر تهران پیش از هدفمندی یارانه ها در 1388 و پس از پرداخت یارانه به صورت نقدی در سال 1391 از همان خانوارها توسط انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور این امکان را فراهم آورد تا بتوان به ارزیابی و تحلیل اثر بخشی این سیاست پرداخت. در این مطالعه ازپرسشنامه های hfias1 برای سنجش امنیت غذایی و پرسشنامه طراحی شده اجتماعی- اقتصادی برای برآورد هزینه خانوارها استفاده شده است. تجزیه و تحلیل آماری اولیه با نرم افزارspss انجام گرفت. برای آزمون تفاوت متغیرهای کیفی پیش و پس از هدفمندی یارانه ها، آزمون کا اسکوئر و در مورد متغیرهای کمی، آزمون t زوجی و تحلیل واریانس بکار برده شد. یافته ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که نظام هدفمندی یارانه ها باعث کاهش امنیت غذایی خانوارهای مورد بررسی گردیده بطوریکه فراوانی خانوارهای امن غذایی از4/56? به 5/43? کاهش یافته است و ناامنی خفیف از 3/19? به 4/28? ، ناامنی متوسط از 3/13? به 5/15? و ناامنی شدید از 11? به 5/12? افزایش یافته است. همچنین هزینه کل در سال 1388 از 431 ±6100 به 869 ±8692 در سال91 افزایش یافته است، اما تفاوت هزینه ها میان خانوارهای امن و ناامن غذایی کاهش یافته است. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که پرداخت یارانه ها به صورت نقدی می تواند امنیت غذایی خانوارها را تحت تأثیر قرار دهد وبخشی از افزایش ناامنی خفیف ممکن است ناشی از این برنامه باشد. شایان توجه است که پرداخت نقدی یارانه ها تنها فاکتور تاثیرگذار بر روی کاهش امنیت غذایی خانوارها در این دوران نبوده و مواردی چون تحریم های اقتصادی، افزایش قیمت دلار، تغییرات تولید، تورم و غیره نیز می توانند بر امنیت غذایی موثر باشند. مطالعات تکمیلی در زمینه سایر شاخص های اقتصادی- تغذیه ای نظیر اجزای سبد خوراکی خانوار وکالری دریافتی جهت بهبود برنامه هدفمندی یارانه ها پیشنهاد می شود.