بررسی وحدت و اختلاف افق و نقش آن در فقه

مباحث این رساله تحت عنوان (بررسی وحدت و اختلاف افق و نقش آن در فقه) از مقدمه و جهار فصل و جمع بندی پایانی تشکیل شده است با توجه به این که گم شده اصلی در این رساله این بوده است که اگر در یک نقطه ی زمین هلال ثابت شود آیا نسبت به مناطق دیگر به خصوص مناطق که دور هستند و ماه در آن دیده نشده است باز حجت است؟ یا اینکه هر نقطه لازم است که طبق رویت خودشان عمل کنند در جهت رسیدن به نتیجه مطلوب نسبت به این مساله در فصل اول کلیات و واژه های محوری مانند وحدت ، افق، فقه، هلال ... بررسی شده است که علاوه بر تبیین معانی لغوی و اصطلاحی این واژه ها، معیار و ملاک وحدت و اختلاف افق که نقش اساسی را در این مبحث دارد، مورد کنکاش قرار گرفته است، که طبق بیانات فقهای اسلامی ملاک هایی چون اختلاف د ر طلوع و غروب خورشید، امکان و عدم امکان رویت، اختلاف اقالیم، منزله و مرحله در این راستا ارائه شده است که از مجموع این معیارهای چهارگانه آنچه بیشتر مورد توجه فقها بلکه اتفاق ایشان است همان معیار دوم است که امکان و عدم امکان رویت باشد از باب مقدمه و زمینه سازی در فصل دوم راه های اثبات به طور فشرده جمع آوری شده است که عبارت از رویت ، بینه، حکم حاکم تواتر و شیاع گذشت سی روز است. در فصل سوم و چهارم به نظریه اشتراط ، وحدتت افق و نظریه مقابل به طور مفصل پرداخته شده است. دسته ی اول در رابطه با اصل مساله معتقدند که ثبوت هلال در یک نقطه برای همان نقطه و نقاط نزدیک و متحد الافق حجت است . برای اثبات نظریه شان علاوه بر اینکه از قدمت و شهرت برخوردار است به دلایل متعدد عقلی و نقلی مثل قیاس طلوع و غروب ماه به طلوع و غروب خورشید و روایات متعدد متمسک شده اند. درمقابل عده ای فقها که در عصر معاصر پرچمدار این نظریه آیت الله خوئی می باشند به این باورند که ثبوت هلال در یک نقطه برای جمیع نقاط که در جزء شب با آن نقطه اشتراک دارند حجت است. ایشان علاوه بر این که خروج ماه را از تحت الشعاع شمس خروج وحدانی و شخصی می داند که تعدد بقاع زمین در این امر ئخالت ندارد مدعی هستند که اخبار وارده از معصومین (ع) در مورد هلال و حجیت بینه مطلق است قیود مانند بلاد قریب و بلاد متحد الافق در لسان روایات وجود ندارند اینکه قائلین به اشتراط وحت افق می گویند روایات انصراف به بلاد قریب دارند یک ادعای بدون مدرک است کدام دلیل بر انصراف وجود ندارد علاوه بر این دلایل به مویدات فراوان مانند وحدت شب قدر و اعیاد فطر و قربان و ... تمسک کرده اند که به طور مفصل به آنها پرداخته شده است.