بررسی تطبیقی داستان قارون در قرآن، کتاب مقدس و منابع تاریخی

سرگذشت قارون، به عنوان مظهر ثروت آمیخته با کبر و غرور و طغیان در سه سوره از قرآن مطرح شده است : “ سوره های قصص، عنکبوت و غافر ”. سوره عنکبوت و غافر، در هر کدام فقط یک آیه، اما در سوره ی قصص ضمن هفت آیه غرور و سرمستی قارون از ثروتی بی حد، و در پی آن فراموشی خداوند و نیکی به دیگران و در نهایت هلاکت وی را به تصویر می کشد. به گفته ی قرآن، قارون از قوم موسی (ع) است و بر آنها ستم می کند. ثروت بسیاری داشته و کسب آن را تنها نتیجه ی کاردانی خود می داند، قومش او را خیرخواهانه نصیحت می کنند و خداوند هم به قارون صفتان یادآوری می کند که کسانی که از او نیرومند تر و مال اندوز تر بودند، به هلاکت رسیده اند، اما باز هم او از بذل مالش سر باز زده، نمایش ثروت به راه می اندازد. آنگاه عذاب خداوند نازل شده، او و خانه اش را به کام زمین فرو می برد. علاوه بر قرآن ،کتاب مقدس نیز ماجرای قارون را در “ اصحاح 16، از سفر اعداد ” با نام عبری “ قورح بن یصهاربن قهات بن لاوی ” این چنین ذکر نموده است: قورح پسر عموی موسی است که به دلیل حسادت به موسی و هارون، همراه داتان و ابیرام و اون، 250 نفر از سران بنی اسرائیل را با خود همراه کرده، در برابر موسی دست به شورش می زنند، آنگاه زمین دهان باز کرده، قورح و داتان و ابیرام را می بلعد، سپس آتشی از جانب پروردگار آمده و بقیه ی یاران او را می سوزاند. منابع تاریخی هم با تفصیل بیشتر به نقل این داستان پرداخته اند. از جمله ابن اثیر در"تاریخ کامل" آورده است که: قارون پسرعموی موسی بود و دارایی های فراوان داشت که کلید گنج خانه های او برچهل استر، برده می شد و در ساخت خانه ی خویش خشت های زرین به کار برده بود و زمانی که موسی فرمان خداوند مبنی بر پرداخت زکات را به او ابلاغ کرد، وی امتناع نمود و بر موسی گناهی بزرگ بست. محمد ابن جریر طبری هم درکتاب تاریخش ضمن بیان همین داستان جریان هلاکت و فرورفتن قارون در قعر زمین را به طورکامل بیان می دارد. درمجموع شباهت داستان در این سه منبع بیش از تمایزات آن بود. اصل داستان در منابع مذکور یکسان آمده است، اما در جزئیات تمایزاتی وجود دارد که برخی از آن ها به هدف آن ها برمی گردد. در این پژوهش سعی شده مقایسه ای بین این متون صورت گیرد. چرا که امروزه عرضه ی این گونه مباحث ، جهت رسیدن به همدلی پیروان ادیان الهی و پرهیز از اختلافات یک نیاز ضروری است.