ارائه مدل جانشین پروری در سطح جامعه؛ مطالعه موردی جامعه اسلامی شیعه

جانشین پروری یکی از مهمترین استراتژی های بقا برای فعالیت اثربخش در جهان متلاطم امروز است. با به وقوع پیوستن شرایط اجتناب ناپذیری مانند استعفا، ترک شغل، فوت، رشد عرصه های جدید، تعویض سریع مدیران و یا بازنشستگی نیروهای فعلی، بخصوص برای مناصب کلیدی سازمان، مقدار زیادی از انرژی، سرمایه، زمان و تجربه نیروی انسانی از سازمان خارج می شود. بدون یک برنامه بلندمدت و استراتژیک باقی‏ماندن در عرصه رقابتی امروزی امکان‏پذیر نخواهد بود. مدیریت جانشین‏پروری با شناسایی و آماده‏کردن افراد مناسب، جایگزینانی را به صورت برنامه‏ریزی‏شده برای مناصب موردنظر، تعیین می‏کند. به همین منظور، بسیاری از سازمان‏های آینده‏نگر، به دنبال طراحی برنامه‏های جدی و منظم جانشین پروری برای برآورد و تأمین نیازمندی‏های آینده خوددر این زمینه هستند . اما با توجه به اسلامی‏بودن فرهنگ و نظام ایران، نگارنده در این پژوهش به بررسی موضوع جانشین‏پروری در اسلام پرداخته است و نتایج آن بدین صورت است که از منظر دین اسلام، مسئله جانشینی از ابتدای خلقت انسان مطرح بوده‏است و این موضوع علاوه بر سازمان‏ها، به کل جامعه تعمیم داده شده‏است. طبق مدل تدوین شده، مولفه‏های موثر بر پرورش جانشین از دیدگاه قرآن و منابع اسلامی پرداختن به تمام ابعاد تربیتی از جمله فردی، خانوادگی، سازمانی، محیطی، رسانه‏ای و عصری در راستای هدف جامعه اسلامی که تعالی انسان‏ها است، می‏باشد. همچنین در راستای جانشین‏پروری اسلامی و تعالی انسان‏ها شایستگی‏های مدیران اسلامی به سه حوزه باورها، رفتارها و دانش‏ها تقسیم‏شده است؛ که نتیجه هر حوزه به تفکیک عبارتند از: ارتباط با خدا، ارتباط با خلق خدا و ارتباط با عالم هستی.