بررسی اثر افزایش قیمت نهاده های تولید بر ارزش افزوده بخش کشاورزی با تأکید بر نهاده آب

در چند دهه اخیربسیاری بر این باورند که اختلاف قیمت فروش و هزینه تمام شده تهیه نهاده های تولید بخش کشاورزی موجبایجاد نظام دلالی و واسطه گری، اختلال در تخصیص بهینه منابع، افزایش هزینه های دولت و کسری بودجه دولت می گردد. در واکنش نسبت به این مسائل جهت افزایش کارائی در بخش کشاورزی، افزایش انگیزه ها و تحرک های تولیدی و سوددهی تولید و رفع تنگناهای تولید، حرکت از اقتصاد دولتی به سوی سیستم اقتصاد خصوصی و غیرمتمرکز با نام سیاست آزادسازی اقتصادی مطرح شد. در این تحقیق به منظور بررسی اثر افزایش قیمت نهاده های تولید بر ارزش افزوده بخش کشاورزی با استفاده از روش های اقتصادسنجی و اطلاعات سری زمانی در دوره 1389- 1350توابع تولید ترانستندنتال و هزینه ترانسلوگ بخش کشاورزی با بکارگیری آزمون همگرایی یوهانسن- جوسلیوس رابطه بلندمدت و مدل تصحیح خطا که تغییرات کوتاه مدت متغیرها را به تعادل بلندمدت آن ها ارتباط می دهد، برآورد شده اند. نتایج به دست آمده از تابع تولید بخش کشاورزی نشان می دهد که نهاده های نیروی کار و سرمایه در ناحیه بهینه و نهاده های انرژی و آب در ناحیه سوم(غیر اقتصادی) تولید مصرف می شوند. نتایج حاصل از تابع هزینه نشان می دهد که کشش قیمتی تمام نهاده ها منفی می باشد که با تئوری اقتصادی سازگار می باشد، اما کشش قیمتی نیروی کار، کم کشش و نهاده های دیگر کشش پذیر می باشند. به جز کشش قیمتی تقاضای آب به جای سرمایه، انرژی به جای نیروی کار و آب به جای نیروی کار که منفی می باشند یعنی رابطه مکمل دارند، کشش قیمتی متقاطع بقیه نهاده ها مثبت بوده که بیانگر جانشینی نهاده ها می باشد.کشش جانشینی موریشما برای تمام نهاده ها بزرگتر از یک بوده که نشان دهنده رابطه جانشینی نهاده های تولید می باشد. نتایج حاصل از آزادسازی قیمت نهاده های تولید نشان داد که افزایش قیمت آب به دلیل کشش پذیر بودن، تقاضای این نهاده را به میزان زیادی کاهش می دهد و در نهایت به دلیل منفی بودن کشش تولید آن و کاهش در مصرف، ارزش افزوده بخش کشاورزی را اندکی افزایش می دهد. در پایان پیشنهاد می شود سیاستگذاران و اجراکنندگان با توجه به تحلیل هزینه- فایده و به همراه ابزارهای غیرقیمتی به تدریج نسبت به آزادسازی قیمت نهاده آب اقدام نمایند.