بررسی تأثیر نوسانات سرمایه گذاری دولتی در سرمایه انسانی، بر رشد اقتصادی در ایران

منابع انسانی در صورتی سرمایه انسانی محسوب می¬شوند که منابع جدید مولد ثروت باشند و مفهوم سرمایه انسانی این حقیقت را بیان می¬کند که انسان¬ها در خود سرمایه گذاری می¬کنند. هم چنین سرمایه انسانی یک مفهوم اقتصادی است که ویژگی¬های کیفی انسان اعم از آموزش، تخصص، مهارت، دانش و خلاقیت و نوآوری که عموماً نوعی سرمایه است را با خود به همراه دارد. سرمایه گذاری در سرمایه انسانی و افزایش سهم آن در کل سرمایه¬گذاری کشور، باعث بهره¬برداری بهتر از سرمایه فیزیکی می¬گردد و عاملی مهم در فرایند رشد و توسعه بشمار می¬رود. در این تحقیق به بررسی تأثیر نوسانات سرمایه¬گذاری در سرمایه انسانی برروی رشد اقتصادی ایران، پرداخته شده است. اقتصاددانان مختلف برای اندازه¬گیری سرمایه انسانی از شاخص¬های مختلفی استفاده کرده¬اند، که یکی از آن¬ها مخارج دولت برای آموزش است و در این پژوهش نیز از شاخص مخارج آموزشی دولت در کنار شاخص بودجه تحقیق و توسعه به عنوان متغیرهای جایگزین سرمایه انسانی استفاده شده است. نوآوری این پژوهش برآورد واریانس ناهمسانی شرطی برای دو متغیر جایگزین سرمایه انسانی می¬باشد تا این که اثر نوسانات این دو متغیر را روی رشد اقتصادی بررسی نماید، که متغیر نوسانات مخارج آموزشی و نوسانات بودجه تحقیق و توسعه در دو مدل برآورد شده است. این پژوهش به بررسی روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته، در دو مقطع کوتاه مدت و بلندمدت با استفاده از الگوی خود بازگشت با وقفه¬های توضیحی(ardl) می¬پردازد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که اثرگذاری تمام ضرایب متغیرهای مدل بر اساس مبانی مورد انتظار و از نظر آماری نیز معنی¬دار بوده است. همانطور که انتظار می¬رفت اثر نوسانات بر رشد اقتصادی منفی و معنی¬دار شده است و دو متغیر مخارج آموزشی و بودجه تحقیق و توسعه اثری مثبت و معنی¬دار بر رشد اقتصادی داشته است. هم¬چنین تأثیر ضرایب بلندمدت بیش از کوتاه¬مدت می¬باشد، که این مطلب توجه هرچه بیشتر مسئولین به گسترش سهم سرمایه¬گذاری بر روی سرمایه انسانی در بلندمدت و برنامه ریزی مناسب¬تر در این رابطه را ضروری می¬نماید.