مدلسازی هیدرولوژیکی بارش-رواناب با [استفاده] از مدل های wetspa،hec-hms، ihacres و مقایسه ی نتایج آنها با یکدیگر (مطالعه موردی: حوضه آبخیز معرف ناورود، استان گیلان)

مدل¬سازی فرآیند بارش – رواناب و پیش¬بینی دبی رودخانه، یک اقدام مهم در مدیریت و مهار سیلاب-ها، طراحی سازه¬های آبی در حوزه¬های آبخیز و مدیریت خشکسالی است. رابطه بارش – رواناب، یکی از پیچیده¬ترین فرآیندهای هیدرولوژیکی است که درک آن، از اهمیت زیادی در هیدرولوژی و منابع آب برخوردار است. با توجه به اهمیت چگونگی شکل¬گیری رواناب سطحی در یک حوزه آبریز، ارزیابی روش¬هایی که بتواند هیدروگراف جریان را با درنظر گرفتن شرایط هیدرولوژیکی حوزه آبریز شبیه¬سازی کند، بسیار حائز اهمیت است. هدف از این تحقیق، شبیه¬سازی جریان روزانه در حوزه آبخیز ناورود با مدل فیزیکی – توزیعی wetspa و مدل¬های مفهومی مانند hec-hms و ihacres است. این هدف، برگرفته از نظریه تقسیم¬بندی مکانی مدل¬های هیدرولوژیکی است که در این نظریه، مدل¬ها به سه دسته توزیعی، نیمه¬توزیعی و یکپارچه تقسیم می¬شوند. wetspa، یک مدل توزیعی هیدرولوژیکی – فیزیکی است که می¬تواند سیلاب را در مقیاس حوزه آبخیز با گام¬های زمانی مختلف پیش¬بینی کند. مدل¬های hec-hms و ihacres هم جزء مدل¬های یکپارچه هستند که به دلیل ساختار ساده و داده¬های ورودی کم، همیشه مورد توجه قرار گرفته¬اند. مدل¬های wetspa و hec-hms، از لایه¬های توپوگرافی، کاربری اراضی و بافت خاک و همچنین آمار هواشناسی روزانه برای پیش¬بینی هیدروگراف-های جریان استفاده می¬کنند و مدل ihacres با استفاده از اطلاعات ایستگاه¬های هواشناسی و هیدرومتری موجود، شبیه¬سازی را انجام می¬دهد. نتایج شبیه¬سازی با مدل wetspa نشان داد که این مدل، جریان روزانه رودخانه را در دوره واسنجی و آزمون به ترتیب با معیار جمعی 62/0 و 61/0 شبیه-سازی می¬کند. با توجه به این نتیجه می¬توان بیان نمود که مدل مورد استفاده، برآورد خوبی از دبی اوج و حجم جریان در هر دو دوره داشته است. همچنین نمایه ناش - ساتکلیف به منظور بررسی مدل hec-hms به دو روش scs و کلارک در دوره واسنجی به ترتیب برابر 46/0 و 39/0 و در دوره آزمون برای روش scsو کلارک به ترتیب برابر 30/0 و 17/0 به دست آمد. نتایج به دست آمده، حاکی از ضعف مدل در برآورد جریان روزانه حوضه در دوره آزمون با هر دو روش scs و کلارک است که از دلایل اصلی آن می¬توان به استفاده از داده¬های روزانه به جای داده¬های ساعتی و نیز برفی – بارانی بودن رژیم رودخانه اشاره کرد. همچنین نتایج حاصل از شبیه¬سازی با مدل ihacres نشان داد که معیار ناش- ساتکلیف برای دوره واسنجی برابر 57/0 و برای دوره آزمون برابر 48/0 محاسبه گردید که حاکی از توانایی بالای مدل برای شبیه¬سازی بارش – رواناب در حوضه مورد مطالعه است.