مدل نظم در شبکه ژئوپلیتیک خاورمیانه و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

امنیت ملی یکی از مهمترین دلمشغولی های کشورها در سیستم منطقه ای و جهانی است. این موضوع با شکل-گیری سیستم بین الملل به مفهوم وستفالیایی آن از برجستگی و اهمیت زیادی در روابط بین الملل برخوردار گردیده است و یکی از دغدغه های اصلی آن چگونگی مواجه شدن با چنین معضلی است. اما امنیت تحت تأثیر عوامل متعددی قرار داردکه در این میان یکی از مهمترین متغیرهای تأثیرگذار بر امنیت ملی کشورها حوزه های منطقه ای و ویژگی های ژئوپلیتیکی آن است که در آن قرار گرفته اند. با تحول سیستم بین الملل و تشدید روند منطقه گرایی در آن و منطقه ای شدن امنیت در سیستم بین الملل، بر اهمیت سطح منطقه ای در تبیین امنیت ملی واحدها افزوده شده است. در این میان، این روند با افزایش سطح و میزان ارتباطات و جهانی شدن فرایندهای آن و تغییر و تحول در سازه های منطقه ای سیستم بین الملل همچنان بر اهمیت آن افزوده می گردد. در همین راستا در حوزه نظری نیز شبکه منطقه ای جایگزین مناسبی برای مفهوم کلاسیک منطقه خواهد بود. این شبکه ها دارای ساخت بندی و گونه های مختلفی هستند که در برابر متغیرها پاسخ های متفاوتی راخواهند داشت که یکی از مهمترین این متغیرها، متغیرهای ژئوپلیتیکی است که بر وضعیت امنیتی شبکه های منطقه-ای تأثیرگذار است و به دلیل تمایز شبکه ها، محیط و وضعیت های امنیتی متفاوتی را سبب می شود. جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل قرار گرفتن در یکی از حساس ترین مناطق ژئوپلیتیکی، امنیت ملی آن تحت تأثیر نظم شبکه ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه قرار می گیرد که با توجه به ویژگی های نظم شبکه ژئوپلیتیک خاورمیانه که از نوع فاقدمعیار است تهدیدات امنیتی متفاوتی را متوجه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می-سازد.