مولفه های ژنتیکی نرخ گیرایی در گله های گاو هلشتاین در شرایط تنش گرمایی

با توجه به تاثیر تنش گرمایی بر صفات تولید مثلی در گاوهای شیری، این تحقیق به منظور برآورد مولفه های ژنتیکی نرخ گیرایی و نرخ عدم برگشت به فحلی در شرایط تنش گرمایی انجام شد. داده های مورد استفاده از تعاونی وحدت دامپروران اصفهان و اداره کل هواشناسی استان اصفهان از سال 1372 تا سال 1392 جمع آوری شد. پس از ویرایش داده های خام اولیه و تشکیل شاخص دمایی –رطوبتی، 34305 رکورد مربوط به 21405 راس دام مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. صفت نرخ گیرایی به صورت تعداد دفعات تلقیح به ازای هر آبستنی و صفات نرخ عدم برگش پذیری 45 و 90 روز پس از اولین تلقیح، در فاصله 15 الی 45 روز و 90 روز محاسبه گردید. نرخ عدم برگشت به فحلی صفتی صفر و یکی است که در زمان مشخصی پس از اولین تلقیح اندازه گیری می شود، به طوری که اگر حیوان در زمان مورد نظر نیاز به تلقیح دوباره نداشته باشد، مقدار 1 و در غیر این صورت مقدار 0 منظور می شود. معنی داری اثرات ثابت موثر بر روی صفات تولید مثلی با استفاده از رویه آماری genmod در نرم افزار آماری(1/9 ) sas بررسی شد. برای برآورد مولفه های ژنتیکی از مدل دام و رگرسیون تصادفی استفاده شد. برآوردها با استفاده از روش های آماری متوسط اطلاعات حداکثر درست نمایی محدود شده (aireml) و روش های بیزی انجام شد. وراثت پذیری مستقیم صفات تولید مثلی در محدوده 035/0 و وراثت پذیری مقاومت به گرما در محدوده 004/0 برآورد شد. انتخاب شدید برای تولید، مقاومت گرمایی در حیوانات را کاهش می دهد به طوری که صفات مورد بررسی در این مطالعه شامل: نرخ گیرایی و نرخ عدم برگشت به فحلی در 45 روز و 90 روز پس از اولین تلقیح، با افزایش شاخص دمایی-رطوبتی روند کاهشی داشتند. نتایج نشان می دهد که با افزایش شاخص دمایی رطوبتی، واریانس ژنتیکی مقاومت به گرما نیز زیاد می-شود، به این معنی که بین حیوانات برای مقاومت به گرما، تفاوت ژنتیکی وجود دارد و لذا می توان از طریق انتخاب ژنتیکی حیوانات مقاوم به گرما را به عنوان والدین نسل بعد انتخاب کرد. واریانس ژنتیکی مقاومت به گرما برای صفات نرخ گیرایی، نرخ عدم برگشت به فحلی45 و نرخ عدم برگشت به فحلی 90 به ترتیب (0034/0±006/0)، (0001/0±00008/0) و (0001/0±0001/0) بدست آمد. بیشتر بودن مقدار واریانس مقاومت به گرما برای صفت نرخ گیرایی، نشان می دهد بهتر است برای ارزیابی ژنتیکی صفات تولید مثلی در شرایط تنش گرمایی، از صفت نرخ گیرایی استفاده شود.