اثر اسید هیومیک و ورمی کمپوست بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و خصوصیات کمی و کیفی گلرنگ (carthamus tinctorius) در منطقه کرمان

این تحقیق به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف ورمی کمپوست (صفر، 3، 6 و 9 تن در هکتار) و محلول پاشی اسید هیومیک (صفر، 1000، 2000 و 3000 پی پی ام) بر خصوصیات کمی و کیفی گلرنگ بهاره (رقم محلی اصفهان) طی سال های 91 و 92 در کرمان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای ورمی کمپوست و اسید هیومیک به ترتیب در کرت های اصلی و فرعی اعمال گردیدند. به علاوه، یک تیمار کود شیمیایی (n: 75، p:50، k: 50 کیلوگرم در هکتار و محلول پاشی مخلوط 1000 پی پی ام آهن و روی) به صورت جداگانه تحت عنوان کشاورزی متداول نیز در نظر گرفته شد. در طول فصل رشد گیاه، 6 نوبت نمونه برداری برای تعیین شاخص سطح برگ (lai)، وزن خشک کل (tdw)، سرعت رشد محصول (cgr)، سرعت جذب خالص (nar) و سرعت رشد نسبی (rgr) بر حسب درجه روز رشد (gdd) انجام شد. در این آزمایش، اجزای عملکرد دانه، عملکرد دانه، عملکرد گلبرگ و برخی از صفات کمی و کیفی گلرنگ اندازه گیری شدند. همچنین در پایان سال دوم، برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک نیز تعیین شد. نتایج نشان داد که بیشترین lai، tdw و cgr در تیمارهای 9 تن ورمی کمپوست در هکتار و 3000 پی پی ام اسید هیومیک حاصل شد؛ در حالی که بالاترین مقادیر nar و rgr در مرحله ظهور غنچه های گل مربوط به کشاورزی متداول بود. افزودن مقدار ورمی کمپوست و غلظت محلول پاشی منجر به افزایش معنی دار میانگین طول ساقه، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی اولیه و ثانویه، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه، عملکرد گلبرگ، درصد روغن دانه، عملکرد روغن، عملکرد پروتئین، محتوای کلروفیل، کاروتنوئیدها، پروتئین خام و درصد قندهای محلول برگ در مقایسه با تیمار کشاورزی متداول گردید به طوری که بالاترین میانگین ها در تیمارهای 9 تن ورمی کمپوست + 2000 و 3000 پی پی ام اسید هیومیک مشاهده شد. بالاترین میانگین قطر غوزه و شاخص برداشت دانه به ترتیب در تیمارهای 6 تن ورمی کمپوست + 2000 پی پی ام اسیدهیومیک و 9 تن ورمی کمپوست + 1000 پی پی ام اسیدهیومیک حاصل شد. میانگین وزن هزار دانه و درصد پروتئین دانه در تیمارهای ارگانیک ورمی کمپوست + اسید هیومیک در مقایسه با کشاورزی متداول کاهش نشان دادند. با افزایش مقدار تیمارهای ارگانیک، میانگین درصد اسیدهای چرب غیراشباع در مقایسه با کشاورزی متداول در هر دو سال افزایش یافت که دلیل آن بالا رفتن محتوای اسیدلینولئیک بود. افزایش مقدار ورمی کمپوست و غلظت محلول پاشی باعث کاهش معنی دار وزن مخصوص ظاهری خاک، ec ، ph و کادمیوم قابل جذب خاک گردید در حالی که درصد تخلخل، کربن آلی و محتوای نیتروژن، فسفر و پتاسیم قابل جذب خاک در مقایسه با کشاورزی متداول افزایش نشان دادند. همچنین، نتایج نشان داد میانگین اجزای عملکرد، عملکرد دانه، گلبرگ، روغن و پروتئین و بیشتر صفات کیفی در تیمارهای ارگانیک 6 تن کود ورمی کمپوست + محلول پاشی 2000 و 3000 پی پی ام اسید هیومیک در مقایسه با تیمار 9 تن ورمی کمپوست بدون محلول پاشی از نظر آماری برابر بودند و حتی در مواردی نیز برتری نشان دادند که از دیدگاه اقتصادی حائز اهمیت است.