اثر برخی گیاهان مرتعی و مواد مادری برتوزیع عمودی مهم ترین خصوصیات فیزیکی، شیمیایی وکانی شناسی رسی خاک های کوهرنگ

خاک را می توان بخش فرسایش یافته سنگ مادر و سطح زمین دانست که بر گیاهان تأثیر می گذارد و ازآنها متاثر می شود. خاک به عنوان بستر رشد گیاهان چهار نیاز اساسی تعادل گیاه، استقرار ریشه ها، ذخیره آب و هوا و ذخیره مواد غذایی را تامین می کند و در مقابل گونه های گیاهی بر روی خواص خاک اثرگذار هستند. شناخت رابطه گیاه با خاک، به منظور افزایش بهره-وری و برآورد اهداف مورد نظر در راستای احیا اراضی ضروری است. به منظور شناخت بهتر و درک کارکرد و پتانسیل یک اکوسیستم مرتعی، مطالعه اثرات و روابط موجود بین پوشش گیاهی و خاک ضروری است. هدف این مطالعه بررسی تاثیر گیاهان مرتعی و مواد مادری مختلف بر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی خاک های کوهرنگ است. این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار انجام گرفت. بدین منظور در منطقه مورد مطالعه سه ماده مادری متفاوت شامل آهک های مارنی فسیل دار، کنگلومرا و ماسه سنگ قرمز و آهک دولومیتی فسیل دار انتخاب و در هر ماده مادری سه مکان انتخاب شدند. در هر مکان دو پروفیل برای گیاهان گون، دافنه و یک پروفیل در منطقه بدون گیاه به عنوان پروفیل شاهد در شیب های یکسان تا عمق 100 سانتی متر حفر گردید. سپس رده بندی پروفیل های خاک مطابق با معیارهای رده-بندی آمریکایی و مرجع جهانی انجام گرفت و ویژیگی های فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی هر منطقه مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج رده بندی خاک نشان داد که خاک ها طبق رده بندی آمریکایی در رده مالی سول و طبق رده بندی مرجع جهانی در واحدکاستانوزم قرار گرفتند و مواد مادری متفاوت با پوشش های گیاهی متفاوت تاثیری در رده بندی خاک های منطقه تا سطح زیر گروه بزرگ نداشتند، ولی در سطح فامیل رده بندی خاک های منطقه متفاوت بود بدین صورت که خاک های تشکیل شده در ماده مادری کنگلومرای قرمز به دلیل مقاومت بیشتر نسبت به هوادیدگی دارای کلاس بافتی درشت تر نسبت به ماده مادری آهک مارنی و آهک دولومیتی بود. نتایج آنالیز های شیمیایی و فیژیکی نشان داد که خاک های تشکیل شده بر روی مواد مادری آهک مارنی و آهک دولومیتی به دلیل تکامل بیشتر و در نتیجه عمق خاک بیشتر دارای ماده آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی ، پذیرفتاری مغناطیسی، میزان رس و میزان سیلت بیشتری نسبت به خاک تشکیل شده بر روی کنگلومرای قرمز هستند. تفاوتی بین میزان ph، درصد آهک و پایداری خاکدانه ها در مواد مادری مختلف مشاهده نشد. همچنین میزان ماده آلی، پذیرفتاری مغناطیسی و درصد رس در خاک های تشکیل شده زیر پوشش گیاهی به دلیل فعالیت های گیاهی و در نتیجه تاثیر در هوادیدگی بیولوژیکی نسبت به منطقه بدون پوشش گیاهی بیشتر بود ولی میزان ph، ظرفیت تبادل کاتیونی و پایداری خاکدانه ها بین پوشش گیاهی و منطقه بدون پوشش تفاوت جشمگیری نداشت. نتایج کانی شناسی خاک نشان داد به طور کلی در تمامی نمونه های سنگ بستر و خاک های مورد مطالعه، کانی های میکا، کوارتز، کائولینیت و ورمیکولیت وجود دارد و منشأ این کانی ها در خاک های منطقه توارثی است. همچنین کانی اسمکتیت در برخی خاک های منطقه وجود دارد. با توجه به این که کانی اسمکتیت در هیچ یک از نمونه های سنگ بستر مشاهده نشد، می توان منشأ این کانی در خاک های منطقه را به عوامل خاکساز نسبت داد. در ماده مادری آهک مارنی به دلیل پوشش گیاهی قویتر نسبت به ماده مادری آهک دولومیتی، نقش گیاهان گون و دافنه در تشکیل کانی اسمکتیت بیشتر است و میزان کانی اسمکتیت در این منطقه نسبت به ماده مادری آهک دولومیتی بیشتر است. در ماده مادری کنگلومرای قرمز کانی اسمکتیت در هیچ یک از خاک های تشکیل شده زیر پوشش گیاهی و منطقه بدون پوشش به دلیل هوادیدگی کمتر، بافت درشت تر و در نتیجه تکامل کمتر این ماده مادری، مشاهده نشد.