بررسی بیولوژی و تاثیر شرایط محیطی بر میزان صید و مهاجرت ماهی سفید در حوضه جنوب شرقی دریای خزر ( استان گلستان )

دریای خزر بزرگترین دریاچه بسته جهان است که دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد. ماهیان استخوانی دریای خزر از جمله مهمترین و با ارزشترین ماهیان این دریا می باشند، که متاسفانه ذخایر آن در سال های اخیر به دلایل متعدد رو به کاهش نهاده است. به منظور بررسی تاثیرات عوامل محیطی و بیولوژیکی بر صید و مهاجرت ماهی سفید دریای خزر (rutilus frisii kutum) در تعاونی های پره منطقه میانکاله (استان گلستان)، نمونه برداری از 20 مهر ماه سال 1392 تا 26 فروردین ماه سال 1393 در تعاونی های پره انجام گرفت. میزان کل صید در واحد تلاش صیادی در پره استان گلستان، 63/18 کیلوگرم بود. ترکیب صید ماهی سفید در منطقه میانکاله، 21/10 درصد محاسبه گردید. بیشترین میزان صید در واحد تلاش (یک مرحله عملیات پره کشی در روز) در ماه اسفند بوده است. ساختار سنی ماهی سفید از 1 تا 8 سال بوده که گروه های سنی 5-3 ساله در مجموع، حدود 2/81 درصد از ترکیب سنی را به خود اختصاص دادند. بیشترین فراوانی در گروه سنی 4 سال بوده که 6/39 درصد از فراوانی صید را شامل گردیده است. کمترین میانگین طول، مربوط به ماهیان سفید صید شده در ماه مهر با میانگین و انحراف معیار 55/6 ± 7/35 و بیشترین میانگین طول، مربوط به ماهیان سفید صید شده در ماه اسفند با میانگین و انحراف معیار 37/5 ± 12/43 سانتیمترمی باشد. با توجه به آزمون آنالیز واریانس یکطرفه، بین ماه های مورد بررسی از نظر طول ماهیان سفید اختلاف معنی دار آماری مشاهده می گردد(p<0.05). همچنین کمترین میانگین وزن، مربوط به ماهیان سفید صید شده در ماه مهر با میانگین و انحراف معیار 8/321 ± 6/606 و بیشترین میانگین وزن، مربوط به ماهیان سفید صید شده در ماه اسفند با میانگین و انحراف معیار 6/453 ± 9/1127 گرم می باشد. با توجه به آزمون آنالیز واریانس یکطرفه، بین ماه های مورد بررسی از نظر وزن کل ماهیان سفید اختلاف معنی دار آماری مشاهده می گردد(p<0.05). از مجموع 700 قطعه نمونه ماهی مورد مطالعه در حدود، 314 قطعه ماهی نر و 386 قطعه ماهی ماده بوده است. نسبت جنسی ماده به نر 2/1 بوده است. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این است که ذخایر ماهی سفید نسبت به دهه های گذشته از لحاظ کمی افزایش قابل ملاحظه ای داشته، بطوریکه حتی میزان صید آن از زمانی که ذخیره مطلوب و شرایط زیست محیطی رودخانه ها در وضعیت بسیار خوبی قرار داشته، نیز بیشتر گردیده است و از لحاظ کیفی تغییراتی را در ذخیره ملاحظه می نماییم که مهمترین آن پایین بودن فاکتورهای رشد نظیر طول، وزن و همچنین سن ماهی سفید نسبت به سنوات گذشته می باشد. لذا تجمع و پراکنش این ماهیان به منظور مهاجرت، تا حد زیادی وابسته به شرایط فیزیکی از قبیل درجه حرارت، جریان های دریایی، جنس بستر، جهت وزش و نوع باد می باشد که در مهاجرت و تخمریزی این گونه به کرانه های جنوب شرقی دریای خزر بسیار اثرگذار می باشد.