بررسی خاستگاه نقوش فرش بختیاری با استناد به یافته های باستان شناسی جنوب غرب ایرن در دوران پیش از تاریخ

منطقه زیست بختیاری¬ها در ارتفاعات و دره- رودخانه¬های زاگرس قرار دارد و موقعیت جغرافیایی منطقه بخصوص، پیچ و تاب شبکه¬های ارتباطی و رودخانه¬ها و دیگر عناصر زیست- محیطی نقش شایان توجهی در شکل¬دهی به داده-های باستانشناختی و نقشمایه¬های آثار هنری منطقه، از پیش از تاریخ تا حال حاضر داشته است، یکی از این آثار هنری که گویای این امر است نقشمایه¬های فرش یا دستبافته¬های بختیاری¬هاست به نحوی که سوالات و فرضیات این پژوهش نظیر باورها و اعتقادات، خاستگاه نقشمایه¬ها و هویت ایرانی – اسلامی بختیاری¬ها بر محور آن تدوین شده است. بهترین داده¬ی باستانشناختی که در تطبیق با نقشمایه¬ی دستبافته¬ها بتواند ادله¬ای برای پاسخگویی به سوالات و فرضیات مطروحه ارائه دهد، داده¬های سفالی می¬باشد که از مناطق کاوش شده جنوب غربی ایران حاصل شده است؛ بنابراین، روش تحقیقی که اتخاذ شده، توصیفی و تحلیلی همراه با بررسی میدانی جهت دسترسی به نقشمایه¬های دستبافته¬¬های بختیاری است. از ضرورت¬های پژوهش آن است که تاکنون تحقیقی بدین سبک و سیاق بر روی فرش بختیاری انجام نپذیرفته است؛ لذا نحوه، علل و ظهور نقشمایه¬ها و همچنین تحلیل باورها، اعتقادات و هویت ایرانی – اسلامی که در درون این نقشمایه¬ها نهفته بود نگارنده را بر آن داشت تا پژوهشی مستقل در این خصوص به سرانجام برساند. نتایج به دست آمده از پژوهش بیانگر آن است که میان نقوش دستبافته¬های بختیاری و سفالینه¬های پیش از تاریخ جنوب غرب ایران تشابهات بسیاری اعم از هندسی، حیوانی، گیاهی و نقوش متآثر از اشیاء وجود دارد که مبین خاستگاه آن نقوش بوده است و با این تحلیل می¬توان پرده از علل رواج نقشمایه¬ها و گاهنگاری نقوش رایج بر دستبافته¬های بختیاری برداشت که بی تأثیر از شرایط زیست¬محیطی منطقه هم نبوده است. همچنین نقشمایه¬های فرش بختیاری اعم از هندسی تا انسانی و حیوانی و گیاهی با باورها، اعتقادات و نگرش بختیاری¬ها ارتباط تنگاتنگ دارد و به نوعی می توان هویت اسلامی- ایرانی را در نقوش دستبافته¬های بختیاری دید و این هویت زمانی ظهور و بروزش جلوه و تلألو بیشتری پیدا می¬کند که بتواند در خارج از کشور ایفای نقش نماید.