مطالعه ی تطبیقی سرفصل های درون متنی پایان نامه ها و مقاله ها در حوزه ی زبانشناسی کاربردی

نظر به نقش تعیین کننده ی نگارش دانشگاهی در تحصیلات تکمیلی، و نیز فقدان پژوهشی چشمگیر در خصوص شیوه ی نگارش سرفصل های درون متنی که جزء جدایی ناپذیر تمامی ژانرهای نوشتاری دانشگاهی محسوب می شوند، پژوهش حاضر سعی بر آن داشت که در یک پژوهش تطبیقی بین ژانری به تحلیل سرفصل های داخلی پایان نامه ها و مقاله های چاپ شده در حوزه ی زبانشناسی کاربردی بپردازد. در این راستا، سرفصل های درون متنی 110 پایان نامه و 500 مقاله مورد پژوهش قرار گرفت. این پایان نامه ها از سه دانشگاه معتبر ایرانی فعال در زمینه ی زبانشناسی کاربردی گردآوری شدند و مقاله ها از سه ژورنال معروف isi برگزیده شدند و از لحاظ کمی و کیفی مورد تحلیل قرار گرفتند. تحقیق حاضر با رویکردی چندجانبه، پس از تقسیم بندی سرفصل های درون متنی پایان نامه ها و مقالات به دو دسته ی سرفصل های قراردادی و کابردی، به یافتن رایج ترین شیوه ی نگارش سرفصل های درون متنی در پایان نامه ها و مقالات پرداخت. منظور از سرفصل های کاربردی آن دسته از سرفصل های درون متنی است که اساساٌ با انتقال محتوا و موضوع اصلی هر بخش سر و کار دارند، و سرفصل های قراردادی به محتوا و فرم های ثابتی که به طور مشترک در سرفصل های درون متنی به کار گرفته می شوند اشاره دارد. احتمال وجود تفاوتی معنادار بین سرفصل های قراردادی و کاربردی به کار گرفته شده در هر یک از دو ژانر مورد پژوهش نیز بررسی گردید. پرسش دیگری که پژوهش حاضر سعی بر پاسخ دادن به آن داشت، امکان تآثیرگذاری انتخاب سرفصل های کاربردی بر افزایش احتمال انتشار مقالات در ژورنال های معتبر است. این پژوهش حول محور جنبه های ساختاری، معنایی و متنی سرفصل های درون متنی پایان نامه ها و مقالات شکل گرفته و همگام با بررسی هر یک از جوانب مذکور از لحاظ کمی و کیفی، پرسش های مطرح شده پاسخ داده شد. به طور خلاصه، یافته های این پژوهش حاکی از فراوانی سرفصل های کاربردی در هر دو ژانر مورد پژوهش به خصوص مقالات بود. تفاوت معناداری تقریباً بین تمامی ساختارهای قراردادی و کاربردی به کارگرفته شده درسرفصل های پایان نامه ها و مقالات مشاهده شد. به علاوه، بهره گیری از سرفصل های کاربردی عاملی تعیین کننده در افزایش شانس انتشار مقالات در ژورنال های پیشرو بین المللی تشخیص داده شد. این پژوهش با هدف یاری رساندن به نویسندگان کتاب های راهنمای نگارش دانشگاهی و نیز طراحان دروس شیوه ی نگارش دانشگاهی در راستای هموار کردن مسیر نویسندگان تازه کار به سوی حرفه ای شدن و شناخته شدن در جامعه ی دانشگاهی به انجام رسید.