نام پژوهشگر: اصغر ضرابی

بررسی نقش جاذبه ها و پتانسیل های گردشگری شهرستان نورآباد ممسنی در جذب گردشگران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  مجید گودرزی   جمال محمدی

هدف کلی این تحقیق بررسی نقش جاذبه ها و پتانسیلهای گردشگری شهرستان نورآباد ممسنی در جذب گردشگران می باشد. روش تحقیق این پژوهش ترکیبی از روشهای توصیفی، اسنادی و تحلیلی است. لازم به ذکر است که در این تحقیق پس از تهیه کلیات و چهارچوب نظری تحقیق، جهت کسب اطلاع از مناطق مورد مطالعه و بررسی جایگاه و چگونگی گردشگری در آن منطقه، اقدام به انجام عملیات میدانی شد. به طور کلی پرسشنامه ای برای انجام این تحقیق آماده شد. پس از تکمیل این پرسشنامه، برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss و excel استفاده گردید. آزمون آماری آلفای کورنباخ (قابلیت اعتماد پرسشنامه) نشان داد که این پرسشنامه از اعتبار و روائی مناسبی برخوردار است. آزمونهای فرضیات تحقیق که با آزمون آماری خی دو انجام گرفت، نشان داد که بین عدم آشنایی گردشگران از جاذبه های گردشگری و تعداد گردشگران در این شهرستان رابطه معناداری وجود دارد(p</05). همچنین نتایج حاصله نشان داد که بین کمبود امکانات زیربنایی و توسعه نیافتگی صنعت گردشگری در شهرستان ممسنی رابطه معناداری وجود دارد (p</05). علاوه بر این، نتایج تحلیل swot نشان می دهد که آستانه آسیب پذیری این شهرستان در زمینه انواع مختلف گردشگری بسیار بالا بوده و نیازمند بازنگری و ارائه سیاست های مناسب در جهت رفع ضعفها و تهدیدها با استفاده از نقاط قوت و فرصتها می باشند.

تحلیل فضایی جاذبه های گردشگری استان ایلام با تاکید بر اکوتوریسم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  زینب احمدی   اصغر ضرابی

اکوتوریسم گزینه شاخص بخش گردشگری است که می تواند توان بالقوه طبیعی و ویژگی های فرهنگی را به سرمایه های بالفعل تبدیل کند.و با رونق آن موجب اشتغال،اعتلا فرهنگی ،حفاظت محیط زیست و تقویت موقعیت منطقه درکشور شود . توسعه گردشگری به ویژه درکشورهای کمتر توسعه یافته،عامل موثری در مقابله با فقر است وموجب افزایش درآمد قشرهای مختلف،کاهش بیکاری و رونق اقتصادی و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی مردم و افزایش رفاه اجتماعی می شود.بررسی ها نشان می دهد که ارزهای به دست آمده از فعالیت های گردشگری در تنظیم تراز پرداخت های بسیاری ازکشورها به ویژه کشورهای کمترتوسعه یافته که معمولا وابسته به یک محصول اند،موثر واقع شده است .با توجه به اینکه منطقه مورد مطالعه (استان ایلام)از جاذبه های گردشگری متنوعی برخوردار است ولی محرومیت های آن در سطوح مختلف به خصوص در زمینه صنعت گردشگری در منطقه و کمک به رشد و توسعه اقتصادی ،افزایش در امد و بالا بردن سطح اشتغال منطقه ،توسعه و گسترش گردشگری امری است لازم و کوتاهی بیشتر در این زمینه ،باعث عقب ماندن منطقه از یکی از زمینه های مهم فعالیت های اقتصادی و فرهنگی خواهد شد در این پژوهش سعی شده است جاذبه ها ی توریسمی ، اکو توریسمی و محدودیت های آنها را در سطح استان شناسایی و شهرستان های استان از نظر امکانات و پتانسیل های گردشگری سطح بندی شود و راهکارهایی در جهت توسعه و بهبود آن ارایه داده شده است. روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی-توصیفی است که ضمن مطالعات میدانی و بررسی آمار با استفاده از نرم افزارهای آماریspssوexcellو همچنین نرم افزارها ی نقشه کشی arcgisبه تجزیه و تحلیل و ترسیم نقشه ها پرداخته شده است . نتایج بررسی نشان می دهد که با توجه به سطوح توسعه طبقات و امتیازات حاصله شهرستان ایلام در گروه تقریبا توسعه یافته، شهرستانهای مهران ، دره شهر وشیروان درگروه شهرستانهای حال توسعه و دهلران ، ایوان و آبدانان در گروه فرو توسعه طبقه بندی شدند.

پیش بینی نقش مترو در بهبود عبور ومرور شهری(مطالعه موردی شهر اهواز)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  زهرا قربانی   جمال محمدی

شهر اهواز با احتساب حومه شهر دارای جمعیتی بالغ بر یک میلیون و صد و نود هزار نفر می باشد. این شهر در کانون یک منطقه شهری وسیع قرار گرفته و با نواحی اطراف خود ارتباط گسترده ای دارد و از مراکز مهم اقتصادی کشور محسوب می شود. هم اکنون ترافیک به صورت یک مشکل عمده در این شهر بروز کرده و شرایط اقلیمی از جمله درجه حرارت بالای 45 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 90% در فصول گرم بر روی این روندتأثیر منفی می گذارد. یکی از راهکار های اساسی در این زمینه احداث مترو بوده که خوشبختانه عملیات اجرائی آن شروع شده است. از جمله اهداف این پژوهش شناخت مشکلات ترافیک ناشی از عبور و مرور شهر اهواز و ارائه راهکارهای عملی جهت بهبود آن است، پس با استناد به بررسی اشتغال و تعداد جمعیت شهر و پیش بینی این عنصر در سال های آینده به بررسی میزان سفرهای موتوری درسطح شهر و ویژگی های حمل و نقل و مشکلات عبور و مرور شهر پرداخته ایم. با توجه به اهمیت موضوع در این رساله پژوهشگر با روش های مطالعه اسنادی، میدانی، تحلیل فضائی و با استفاده از مدل جاذبه، نرم افزار arc gis و excel به بررسی ویژگی های جمعیتی، شبکه ارتباطی شهر و وسائط نقلیه مورد استفاده شهروندان پرداخته است. نتیجه ی به دست آمده از این پژوهش موید این امر است که احداث مترو در مسیر شمال شرقی- جنوب غربی که دارای جمعیت و اشتغال بالایی بوده و تعداد سفرهای موتوری در آن بیشتر از دیگر مناطق شهری است منجر به کاهش ترافیک در شهر و بهبود عبور و مرور خواهد شد و پس از آن به ارائه پیشنهادات در راستای این پژوهش پرداخته شده است.

بررسی و تحلیل توزیع متعادل و متوازن خدمات فرهنگی در مناطق شهر اصفهان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  ملیحه ایزدی   اصغر ضرابی

خدمات فرهنگی یکی از ارکان اصلی توسعه فرهنگی محسوب می شوند. هدف از این پژوهش بررسی چگونگی یا نحوه برخورداری مناطق شهر اصفهان از لحاظ شاخص های فرهنگی، به منظور دستیابی به میزان نابرابری های ناحیه ای در مناطق مذکور است. جامعه ی آماری پژوهش را, مناطق چهارده گانه ی شهر اصفهان و همچنین مسوولان امور فرهنگی تشکیل می دهد. با توجه به مولفه های مورد بررسی, رویکرد حاکم بر این پژوهش «توصیفی-کمی و تحلیلی و پیمایشی» است. در این پژوهش 35 شاخص با روش تحلیل عاملی خلاصه شده و به 5 عامل تقلیل یافته و به صورت ترکیبی در عوامل معنی دار ارایه گردیده اند. سپس میزان اثرات هر یک از عامل ها در توسعه ی فرهنگی مناطق مشخص و با بهره گیری از مدل topsis به عنوان یک روش تصمیم گیری چند شاخصه و استفاده از روش وزن دهی آنتروپی، مناطق در پنج گروه (بسیار برخوردار، برخوردار، متوسط، محروم، بسیار محروم) سطح بندی، و جایگاه هر یک از مناطق در میزان برخورداری از شاخص های مذکور مشخص گردید. از طریق ایجاد رابطه ی رگرسیونی بین عوامل تأثیر گذار و میزان تاپسیس، عامل هایی که در افزایش سطوح توسعه ی خدمات فرهنگی مناطق موثرند مشخص گردید. و در نهایت با بهره گیری از مدل swot به تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها ،تهدیدها و ارایه راهبردها در جهت توسعه ی خدمات فرهنگی شهر اصفهان پرداخته شده است. نتایج حاصل از پژوهش، حاکی از آن است که بین مناطق شهری اصفهان از نظر برخورداری از فضاها و امکانات فرهنگی تفاوت چشمگیری وجود دارد. به طوری که مناطق 13، 10، 7 و 14 با میانگین ضریب اولویت 04/0 در پایین ترین سطح برخورداری جای گرفته اند و اولین اولویت توسعه را به خود اختصاص داده اند. و مناطق 1 و 3 با میانگین ضریب اولویت 61/0 در بالاترین سطح برخورداری، آخرین اولویت توسعه را شامل می شوند. و نهایتاً با در نظر گرفتن مدل رگرسیون، شاخص هایی که اولویت اول و سوم را دارند در جهت توسعه ی خدمات فرهنگی مناطق شهر اصفهان پیشنهاد شده است.

فن آوری اطلاعات و ارتباطات(ict) و نقش آن در کاهش تقاضای سفرهای شهری، مطالعه موردی شهر شیراز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  سید چمران موسوی   جمال محمدی سید احمدیانی

ویژگی عصر ما شهرنشینی گسترده، افزایش جمعیت شهرها و به تبع آن توسعه شهرهای کوچک وبزرگ است. امروزه با پیچیده شدن مسائل شهری وگسترش کالبدی آن و همچنین تقاضای سفرهای متعدد درون وبرون شهری زندگی در شهرها را با مشکلات زیادی روبرو ساخته است. که در ادامه شیوه های متعددی برای حل این مشکلات بوجود آمده است، ویکی از معمولی ترین این روشها که در سراسر دنیا موجب تحولات چشمگیری شده فناوری اطلاعات وارتباطات است. در جهان امروز، اطلاعات عامل اصلی و زیربنای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها محسوب می شود. به عبارت بهتر امروزه فناوری اطلاعات وارتباطات ، به عنوان عمده ترین محور تحول وتوسعه در جهان مطرح شده ودستاوردهای ناشی از آن نیز آنچنان با زندگی مردم عجین شده که روی گردانی و بی توجهی از آن ، اختلال عظیمی را در نظم جامعه به وجود می آورد.شهر شیراز با آثارتاریخی وطبیعی ، گنجینه های ارزشمندی را در بطن خود دارا می باشد. اما طی چند سال اخیر عوامل گوناگونی از قبیل، رشد سریع جمعیت، ورود گسترده و انبوه وسایط نقلیه ارتباطی به شبکه حمل ونقل شهری و در مقابل ضعف ساختار شبکه های دسترسی وارتباطی وهمچنین پایین بودن سطح فرهنگ استفاده از وسایط نقلیه عمومی، شهر شیراز را که یکی از کلانشهرهای کشور می باشد با مشکل ازدحام ترافیکی روبرو ساخته است. بنابراین برای حل مشکلات ومعضلات به وجود آمده نیازمند همکاری مسوولین ومحققین می باشد. این پژوهش با شناخت تجربیات سایرین مبنی بر کاربرد موثر فناوری اطلاعات وارتباطات در مدیریت تقاضای سفرهای شهری، میزان موفقیت کاربرد این فناوری را در مدیریت سفرهای شهری شهر شیراز به صورت کاهش تقاضای سفرهای بسنجد. نوع پژوهش کاربردی است، وروش پژوهش اسنادی، میدانی وهمچنین روش پاسخگویی به فرضیه ها به صورت استقرایی می باشد.برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای excel و spss و جهت تحلیل فضایی از نرم افزار arc view استفاده شده است.در انتهای این پژوهش نتایج زیر به دست آمده است: - ضعف زیر ساخت های فرهنگی وآموزشی در کاهش موفقیت کاربردهای فناوری اطلاعات وارتباطات در شهر شیراز موثر بوده است. - وضعیت برخورداری زیر ساخت های فناوری در سطح شهر شیراز در وضعیت نسبتاً مطلوبی قراردارد.

تحلیل تأثیر گردشگری بر ساختار کالبدی _ فیزیکی شهرهای ساحلی خزر مطالعه موردی: شهر محمودآباد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  مهدی ابراهیمی   جمال محمدی

ی ساحل گردشگری نظام پیچیده ای است که ابعاد مختلف زندگی انسان ها را تحت تأثیر قرار می دهد. با توجه به نقش و اهمیت مناطق ساحلی درگذران اوقات فراغت و تمرکز فعالیت ها و تأسیسات گردشگری در آن و همچنین روند رو به رشد جمعیت و هجوم آن به سواحل برای تفریح و گذران اوقات فراغت، توجه به گردشگری و اثرات آن در این مناطق ضروری است. برای رسیدن به توسعه پایدار در مناطق ساحلی نیازمند یک مدیریت صحیح و اصولی می باشیم که الگوی مدیریت یکپارچه بعنوان راهکار مدیریتی مناسب در کشورهای جهان مدنظر قرار گرفته است. این نوع مدیریت، شامل حوزه های مختلفی است که گردشگری نیز به عنوان یک موضوع خاص و مهم در آن مطرح می باشد. فضای سواحل شمال کشور به دلیل برخورداری از مزیت های فراوان با تقاضای گسترده ای برای گردشگری مواجه است. توجه به تأثیرات گردشگری از بعد کالبدی _ فیزیکی زمینه مطالعاتی مهمی در بحث تأثیرات گردشگری می باشد. هدف از پژوهش حاضر شناخت تأثیرات گردشگری بر ساختار کالبدی _ فیزیکی و مقایسه الگوی کاربری گردشگری با اصول کاربری مطلوب طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی بوده است که سعی می شود با در نظر گرفتن اصول مدیریتی سواحل و شناخت تأثیرات کالبدی _ فیزیکی گردشگری در این مناطق و به طور موردی در سطح شهر ساحلی محمودآباد، گامی در جهت بهبود وضعیت گردشگری شهرها و مناطق ساحلی برداشته شود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق، توصیفی _ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و پیمایشی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار excel و جهت ترسیم نقشه ها از نرم افزارهای auto cad و gis استفاده شده است. همچنین از مدل سوات(swot) برای ارائه ی راهکارهای توسعه مطلوب شهر با تأکید بر کاربری های گردشگری بهره گرفته ایم. نتایج پژوهش نشان داده است که تمرکز کاربری گردشگری در سطح شهر محمودآباد در نواحی ساحلی شهر بوده و محله سه، بیشترین مساحت کاربری گردشگری را به خود اختصاص داده است. توسعه شهر در دوره های مختلف در محلات ساحلی، همگام با توسعه گردشگری بوده است، لذا گردشگری از عوامل مهم در جهت دهی توسعه نواری شهر در خط ساحلی می باشد. بخش عمده ای از کاربری های واقع شده در حریم ساحلی شهر مربوط به کاربری گردشگری می باشد که حدود 9 هکتار از این حریم را در برگرفته است. تراکم نیز در محلات شهر متأثر از گردشگری بوده چنانچه استقرار واحدهای اقامتی مانند ویلا های خصوصی و مجتمع های گردشگری از عوامل موثر در تراکم پایین محلات شهر می باشد. بخش عمده بافت جدید شهر نیز در پی توسعه فعالیت های گردشگری به وجود آمده است. یافته ها از بررسی کاربری های گردشگری نشان از عدم هماهنگی الگوی کاربری گردشگری شهر با اصول ذکر شده در طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی دارد. با توجه به نقاط ضعف درونی و تهدیدهای بیرونی موجود برگرفته از مدل سوات، راهبرد تدافعی در منطقه مورد مطالعه از اولویت بیشتری برخوردار است. واژگان کلیدی: ساختار کالبدی، شهر های ساحلی، گردشگری، محمودآباد، مدیریت یکپارچه مناطق

ساماندهی فضایی- کالبدی شهر ماکو با تاکید بر کاربری اراضی شهری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  محمد صادق زاده   اصغر ضرابی

چکیده با توجه به ناهنجارهایی که در شهرها رخ داده، سیمای پایداری شهرها نیز دگرگون شده است به همین دلیل ساماندهی فضایی-کالبدی شهرها امری اجتناب ناپذیر است که در این میان استقرار بهینه کاربری مختلف شهری و مدیریت صحیح آن ها می تواند نقش مهمی را در ساماندهی بهینه شهری ایفا نماید رساله حاضر با هدف ساماندهی فضایی- کالبدی شهر ماکو تدوین شده است که تاکید اساسی بر روی کاربری های اراضی شهری است. به همین منظور کاربری های مختلف شهری به خاطر وابستگی حیات شهر به آن ها به تفصیل مورد بررسی قرار گرفتند. نوع پژوهش کاربردی و روش مطالعه تحلیلی و توصیفی است که از استانداردها و مباحث کاربری اراضی شهری و همچنین نرم افزار gis بهره گرفته شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که کاربری های اراضی شهر ماکو با مشکلات بسیاری در وضع موجود روبرو می باشند که عدم تطبیق با سرانه استاندارد، عدم رعایت معیارهای مکانیابی برای کاربری های مختلف شهر و همچنین عدم وجود و کمبود بسیاری از کاربری ها در وضع موجود شهر از جمله این موارد است که قادر به پاسخگویی به نیاز مردم نمی باشد البته این موارد با توجه به مقر شهر و همچنین موانع توسعه شهر تشدید شده است. منطقه 1 شهر که ناحیه های 1،2،3 را شامل می شود به خاطر بافت فشرده و تراکم زیاد علناً اجازه دخل و تصرف و توسعه را مگر در موارد استثنایی که با تخریب همراه است، نمی دهد. اما منطقه 2 شهر که شهرک ولیعصر می باشد شرایط بهتری با توجه به وجود زمین های خالی موجود در این منطقه دارد و لی هنوز جانمایی امکانات و تأسیسات شهری در این منطقه به درستی صورت نگرفته است به طوری که با استفاده از مدل topsis که در آن کاربری های مهم شهری شاخص بودند این منطقه در اولویت اول برنامه ریزی قرار گرفت به همین دلیل لزوم برنامه ریزی دقیق برای این شهر برای کاستن مشکلات وضع موجود و رسیدن به پایداری شهری ضروری است. به طوری که اگر این برنامه ریزی و مدیریت صحیح صورت گیرد تا 20 سال دیگر نیز محدوده طرح جامع شهر توان پاسخگویی به نیاز مردم را خواهد داشت و نیازی به مکانیابی اراضی برای توسعه آتی شهر نخواهد بود. در پایان کاربری های پیشنهادی در افق طرح 1395 و همچنین راهکارهایی برای ساماندهی شهر ارائه شده است. واژگان کلیدی: ساماندهی، فضای شهری،کالبد شهری،کاربری زمین شهری، شهر ماکو

بافت فرسوده، بهسازی یا نوسازی؟(مطالعه موردی: منطقه ثامن مشهد)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  محمد محمدزاده دهنه شور   جمال محمدی

در طی دهه های گذشته جمعیت کشور به شدت افزایش یافته، به طوری که جمعیت 49 میلیونی در سال 1365 به 70 میلیون نفر در سال 1385 رسیده است. این افزایش جمعیت باعث گسترش رشد بی رویه کالبدی در شهرها و استقرار نامتعادل جمعیت در عرصه شهرها شده است. نواحی مرکزی شهرها نیز در اثر چنین تحولاتی و همچنین بی توجهی مدیریت شهری از این امر بی نصیب نمانده و دچار رکود و فرسودگی فراوانی شده اند. شهر مشهد به عنوان دومین کلانشهر کشور مطرح بوده و هرساله میلیون ها زائر راهی این شهر می شوند که خیل عظیمی از آنها سعی در اسکان در پیرامون حرم مطهر را دارند. محدوده پیرامون حرم مطهر امام رضا(ع) به علت گذر زمان و در اثر تحولات گوناگون دچار رکود و فرسودگی فراوانی شده است که این امر نیاز به نوسازی و بهسازی منطقه را ضروری می نماید. بر همین اساس هدف از پژوهش حاضر شناسایی نواحی مختلف این بافت از نظر اولویت در نوسازی و بهسازی با استفاده از نرم افزار arc gis و مدل تحلیلی سلسله مراتبی(ahp)در محدوده مورد نظر و میزان تمایل به ماندگاری ساکنین در اثر اجرای طرح، می باشد. معیارهای مورد استفاده در مدل ahp عبارتند از کاربری اراضی، وسعت املاک، تعداد طبقات، کیفیت ابنیه، قدمت ابنیه، عرض معابر و مصالح ساختمانی. روش مورد مطالعه به صورت پیمایشی- تحلیلی بوده و نتایج بیانگر این امر است که 3065/73 هکتار از اراضی بافت نیاز به نوسازی، 0416/135 هکتار نیاز به بهسازی و 5860/40 هکتار نیز فاقد هیچ گونه اولویتی می باشند که شدت این امر در قطعات مختلف منطقه نیز متفاوت می باشد و نیز با فاصله گرفتن از حرم مطهر از درصد نوسازی کاسته شده و درصد بهسازی افزایش می یابد. همچنین نواحی فاقد اولویت اکثراً در حواشی خیابان های اصلی قرار گرفته اند. میل به ماندگاری افراد در منطقه نیز در صوت اجرای طرح بهسازی و نوسازی بالا بوده و 75.4% از ساکنین اعلام رضایت نسبت به ماندگاری نموده اند.

برنامه ریزی توسعه پایدار شهرستان های استان اذربایجان شرقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1398
  رسول بابانسب   اصغر ضرابی

نظریه توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری و منطقه ای مستلزم تغییر زیرساخت های سیاسی، اجتماعی، کالبدی و اقتصادی است، و باید مدیریت و برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای بر مبنای چارچوب اصول توسعه پایدار فراهم گردد. رساله حاضر با هدف برنامه ریزی توسعه پایدار شهرستان های استان آذربایجان شرقی می باشد. نوع پژوهش کاربردی- توسعه ای و روش مطالعه تحلیلی و توصیفی است که از مدل های کمی نظیر تحلیل عاملی، شاخص ترکیبی توسعه انسانی، ضریب پراکندگی و ضریب آنتروپی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که، توسعه پایدار شهرستان های استان آذربایجان شرقی در راستای توسعه پایدار نبوده به طوری که در زمینه شاخص های تلفیقی از مجموع 19 شهرستان در سال 85 سه شهرستان تبریز، مراغه و میانه پایدار، مرند، آذرشهر، سراب، بستان آباد، اهر، جلفا و بناب نیمه پایدار و شهرستان های اسکو، شبستر، هریس، هشترود، ملکان، کلیبر، عجب شیر، ورزقان و چاراویماق در ردیف ناپایدار قرار گرفتند. در 9 عامل مورد بررسی شهرستان تبریز به جزء در عامل کالبدی، فرهنگی(به دلیل بالا بودن جمعیت و عدم تناسب با نیازهای جمعیتی) در تمامی عامل ها رتبه برتر داشته است. عوامل مختلفی از جمله اقتصادی، زیر ساختی، ناکارآمدی برنامه ها و سیاست های اجرایی در مقایسه با شهرستان ها مشخص می کند که تبریز با جذب منابع، نیروی انسانی، امکانات و سرمایه به صورت مرکز- پیرامون عمل می کند و این نابرابری ها را روزبروز تقویت می کند. توزیع متناسب جمعیت و خدمات، سازماندهی خدمات زیربنایی، توسعه فرصت های شغلی در مناطق روستایی و شهری، توزیع فرصت های برابر منابع، ارتقای سطح دانش و مهارت های فنی ساکنان، ترفیع نماگرهای توسعه و مدیریت کارآمد به عنوان راهبردهای اساسی برای توسعه و پایداری شهرستان ها ضروری است. واژگان کلیدی: برنامه ریزی، توسعه پایدار، توسعه پایدار شهری، آذربایجان شرقی.

تحلیلی بر تحولات جمعیتی شهر اصفهان (85 ـ 1335 )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  عباس محمدیان کرویه   جمال محمدی

جمعیت مهم ترین عنصر اساسی وتحلیلی و متمایز کننده مکان و تشکیلات فضایی است, که موضوع اصلی جغرافیا را تشکیل می دهد. هر نوع برنامه ریزی و تعیین خط مشی های اقتصادی و اجتماعی در سطوح مختلف ناحیه ای, منطقه ای و ملی, مستلزم آگاهی از کم و کیف پدیده های دموگرافیکی است. جمعیت شهر اصفهان در دهه های اخیر رشد شتاب زده ای داشته است و از 254708 نفر در سال 1335 به 1602110 نفر در سال 1385 رسیده است و اینک سومین شهر پرجمعیت ایران است. فرضیات این تحقیق عبارتند از: ـ مهاجرپذیری، افزایش شدید شهرنشینی، رشد سریع جمعیت شهری، تغییرات جنسی و جوانی جمعیت شهری از ویژگی های جمعیتی شهر اصفهان می باشد. ـ عوامل اقتصادی، اجتماعی ـ فرهنگی و سیاسی بر شاخصهای جمعیتی اصفهان تأثیرگذارند. این پژوهش از نوع توسعه ای است و روش تحقیق آن کتابخانه ای و تحلیل آماری است. منابع مورد استفاده در این تحقیق شامل منابع کتابخانه ای و اینترنتی و نیز اطلاعاتی است که از تحلیل آماری داده ها به دست آمده اند. به این منظور از نرم افزارهای spss و excell به منظور تحلیل داده ها و نیز از نرم افزارهای arcview و arcmap به منظور نمایش داده ها استفاده شده است. از مهم ترین یافته های این پژوهش می توان به موارد زیر اشاره کرد: - جمیت اصفهان در طول شش دوره ی سر شماری از سال 1335 تا 1385 بصورت ناهماهنگ از نظر رشد جمعیتی و در طول زمان افزایش یافته است. - افزایش نامتعادل جمعیت, روآوردن روستاییان به شهر, کمی مسکن, توسعه ی مراکز صنعتی, نارساییهای بهداشتی و آموزشی و سایر خدمات شهری و مشکلات ترافیک از جمله پدیده هایی است که صنعت گرایی برای شهر اصفهان به ارمغان آورده است.

تحلیل تطبیقی شاخص های توسعه یافتگی شهرستان های بوشهر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  ابراهیم سالمی   اصغر ضرابی

چکیده نظریه توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری و منطقه ای مستلزم تغییر زیرساخت های سیاسی، اجتماعی، کالبدی و اقتصادی است، و باید مدیریت و برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای بر مبنای چارچوب اصول توسعه پایدار فراهم گردد. رساله حاضر با هدف برنامه ریزی توسعه پایدار شهرستان های استان بوشهر می باشد. در این پژوهش ضمن بررسی شاخص ها و دستیابی به نابرابری ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نوع پژوهش کاربردی- توسعه ای و روش مطالعه تحلیلی و توصیفی است که از مدل های کمی نظیر تحلیل عاملی، شاخص ترکیبی توسعه انسانی، ضریب پراکندگی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که، توسعه پایدار شهرستان های ا ستان بوشهر در راستای توسعه پایدار نبوده به طوری که در زمینه شاخص های تلفیقی از مجموع 9 شهرستان در سال 85 شهرستان های کنگان و تنگستان در درجه ناپایداری قرار گرفته ایند و بقیه شهرستان ها در در درجه نیمه پایداری قرار گرفته اند. در 6 عامل مورد بررسی شهرستان های بوشهر هیچ کدام به درجه توسعه بالا دست نیافته اند و عوامل مختلفی از جمله عامل طبیعی، اقتصادی، نارسایی در برنامه ریزی ها، این نابرابری ها بوضوح دیده می شود و با مقایسه شهرستان ها مشخص می شود که شهرستان های بوشهر نتوانسته اند منابع، نیروی انسانی، امکانات و سرمایه را به خود جذب کرده و در عوامل گوناگونی از جمله اقتصادی، نهادی- کالبدی، فرهنگی و اجتماعی به توسعه مطلوب دست پیدا کنند.

بررسی جاذبه های گردشگری منطقه اورامانات ونقش |آن در تحولات منطقه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان 1389
  ادریس باباخانزاده   اصغر ضرابی

گردشگری به عنوان یکی از مهمترین و در عین حال پاک ترین صنایع عصر حاضر با توجه به مزایای بیشماری که دارد مورد توجه تمامی دولتها و کشورهای جهان قرار گرفته است و اهمیت آن هر روز بیشتر می شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل و جاذبه های گردشگری منطقه اورامانات و نقش آن در تحولات منطقه ای می باشد. وجود عوارض طبیعی متعدد نظیر چشمه ها، جنگلها، کوهها، غارها و مناظر زیبا این منطقه در استان کرمانشاه را برای توریسم و مخصوصاً اکوتوریسم در تمام فصول سال به ویژه فصل بهار و تابستان مستعد نموده است. گذشته از این وجود آثار تاریخی- مذهبی، وجود آداب و رسوم و فرهنگ ویژه، توسعه مراودات مرزی و استقرار تدریجی بازارچه ها و مناطق آزاد تجاری در برخی نقاط اورامانات وسعت این استعداد را بیشتر کرده است و همین عوامل این منطقه را در عین ناشناخته ماندن به یکی از قطبهای مهم گردشگری در استان و حتی غرب کشور تبدیل کرده است. در این پژوهش پس از طرح مباحث کلی در مورد گردشگری و وضعیت آن در حال حاضر با نگاهی ویژه به ایران در قالب برنامه های گردشگری قبل و بعد از انقلاب پرداخته شده است. در فصول دیگری از تحقیق ضمن بررسی ویژگیهای جغرافیایی منطقه(طبیعی و انسانی) به بررسی جاذبه ها و قابلیتها، شناسایی قطبهای گردشگری منطقه به تفکیک چهار شهرستان و همچنین بررسی وضعیت زیرساختهای گردشگری منطقه از جمله شبکه های ارتباطی، امکانات اقامتی، پذیرایی، آژانس های مسافرتی و غیره پرداخته شده است. روش پژوهش از نوع اسنادی و پیمایشی(برداشت میدانی) بوده است. برای تکمیل داده ها و اطلاعات از مطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه استفاده شده است. گردشگران وارد شده به منطقه در تابستان 1389 جامعه آماری و 383 نفر آنها حجم نمونه این پژوهش بوده اند که با استفاده از نرم افزار spss ویژگیهای آنها تجزیه و تحلیل شده، در واقع از دو روش پیرسون و اسپیرمن استفاده شده است. همچنین برای ترسیم نقشه ها از نرم افزارarc gis و برای ترسیم نمودارها ازexcel استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیات نشان می دهد که بین وضعیت امکانات موجود در محل و تعداد گردشگران رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین شناسایی قطبهای توریستی می تواند بیشترین تأثیر را در توسعه گردشگری داشته باشد. در پایان نیز ضمن نتیجه گیری از مباحث مطرح شده به ارائه راهکار و پیشنهاد پرداخته شده است.

برنامه ریزی کاربری اراضی شهر ایذه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  سیامک رشیدی نیک   اصغر ضرابی

امروزه شهرهای ایران با مشکلات بسیاری مانند گسترش فضایی زیاد، افزایش بی رویه جمعیت، نابودی زمین های کشاورزی، عدم تعادل در پراکنش کاربری های شهری، کمبود خدمات زیربنایی و آلودگی های زیست محیطی دست به گریبان بوده که همگی ارتباط با زمین و کاربری های مختلف آن دارد. کاربری اراضی شهری و چگونگی توزیع فضایی- مکانی آن، یکی از مهمترین کارکردها به منظور استفاده بهینه از فضای شهری می باشد. هدف از این پژوهش، برنامه ریزی کاربری اراضی شهر ایذه و شناخت و مطالعه وضع موجود کاربری ها در سطح شهر و نحوه توزیع و استقرار آنها نسبت به هم، پیش بینی نیازها با توجه به آینده نگری جمعیت، ارزیابی نارسایی ها و مشکلات هر یک از کاربری ها و همچنین تعیین جهات توسعه آینده شهر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) می باشد. روش تحقیق در این پایان نامه شامل شامل روش های توصیفی- تحلیلی، علّّّی و پیمایشی می باشد. برهمین اساس اقدام به ارزیابی سطوح کاربری های شهری در وضع موجود شد و این نتیجه به دست آمد که در نواحی پنج گانه شهر ایذه، کاربریها از توزیع و استقرار و پراکنش موزون و مناسبی برخوردار نبوده و دارای سرانه هایی پایین تر از سطح استاندارد می باشند و حتی با استانداردهای مرسوم نیز مطابقت ندارند. لذا با توجه به کمبود کاربری های وضع موجود، اقدام به پیشنهاد سطوح و سرانه کاربری ها در افق 1395 شد که مساحت کل کاربری های ساخته شده، در افق طرح به 48/1507 هکتار، و سرانه سطوح ساخته شده از4/86 مترمربع در وضع موجود به1/108 مترمربع در وضع پیشنهادی افزایش یافته است. جهت توسعه های آتی نیز توسعه پیوسته از جنوب شهر معرفی شد و جهت های دیگر با داشتن محدودیت های طبیعی و مصنوعی فاقد کارآیی لازم می باشند.

تحلیل مدیریت مواد زاید جامد شهری، با تأکید بر تفکیک و بازیافت زباله مطالعه موردی: شهر بوکان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  شورش آهنگری   اصغر ضرابی

چکیده در جامعه امروزی جمع آوری و دفع مواد زاید، به علت کمیت و کیفیت گوناگون مواد، توسعه بی رویه شهرها، محدودیت های وضع شده برای خدمات عمومی و عدم تکنولوژی مناسب، باعث ایجاد مشکلات ویژه ای شده است که برای رفع این مشکلات، وجود یک سیستم مدیریت واحد و یکپارچه در شهرداری های کشور ضروری می باشد. بنابراین با توجه به مشکلاتی که در زمینه مواد زاید در شهرهای کشور، از جمله در شهر بوکان مشاهده می شود و با توجه به اینکه در شهر بوکان روزانه 150 تن زباله تولید می شود و کل این میزان زباله تولیدی به صورت تلنبار و غیر بهداشتی به مرکز دفن زباله در 5 کیلو متری شهر انتقال می یابد، بدون آنکه تفکیک و جداسازی روی آن صورت گیرد، محقق را بران داشت موضوع تحلیل مدیریت مواد زاید جامد شهری شهر بوکان، با تأکید بر تفکیک و بازیافت زباله را با روش میدانی و پیمایشی (مشاهدات میدانی و تکمیل پرسشنامه) و بهره گیری از مدل swot و استفاده روش های آماری توصیفی و استنباطی و با هدف بررسی میزان تولید مواد زاید جامد و کم و کیف آن، بررسی توان یابی پتانسیل زباله های شهر بوکان در تفکیک از مبدأ و بازیافت و بالا بردن سطح آگاهی شهروندان در زمینه کمک به مدیریت مواد زاید جامد را مورد بررسی قرار دهد و از مطالعات انجام شده به نتایج زیر دست یافته است: - بیشترین اجزای زباله های شهری به مواد فساد پذیر با 77.9 درصد و کمترین مقدار به فلزات (1.3 درصد) اختصاص دارد. - از مقدار کل زباله های تولیدی در شهر بوکان در یک روز 12.5 درصد آن قابل بازیافت است - با توجه به نوع تجهیزات و ماشین آلات موجود در شهرداری و با توجه نظرات مردم در زمینه مدیریت، زباله های شهری به صورت کاملا سنتی و غیر بهداشتی جمع آوری می شود - در زمینه برنامه های اجرایی تفکیک و بازیافت زباله از طرف مدیریت مواد زیاد جامد شهری بوکان فعالیتی به خصوصی انجام نشده، به طوری که میزان فعالیت در این زمینه 69.4 درصد ضعیف بوده است. - با توجه به این که زمینه حضور مردم در برنامه های مدیریت مواد زاید فراهم نشده است میزان اطلاع از سرنوشت زباله ها و همچنین از هزینه جمع آوری زباله در شهر بوکان به ترتیب 49.7 و 58.8 درصد بسیار کم بوده است. - مدیریت زباله های بیمارستانی با توجه به اینکه زباله های عفونی و غیر عفونی را در مبدأ تولید جدا می کنند در وضعیت مناسب تری نسبت به دفع زباله های شهری دارد. واژگان کلیدی: مواد زاید، مواد زاید جامد شهری، مدیریت مواد زاید جامد شهری، تفکیک از مبدأ، بازیافت.

تحلیل و طبقه بندی شهرستان های استان گیلان بر اساس شاخص های توسعه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  قاسم رنگیدن   اصغر ضرابی

توسعه به عنوان یکی از متداول ترین موضوعات جوامع امروزی طی نیم قرن اخیر توجه دولتمردان، سیاستمداران و برنامه ریزان را به خود جلب کرده است. توسعه منطقه ای در کنار توسعه یکپارچه ملی جهت استفاده از قابلیت ها و امکانات مناطق و استفاده بهینه از آنها از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. حرکت جوامع به سوی تکامل محتاج بررسی، مطالعه و شناخت وضع موجود و پیش بینی وضعیت آینده است. دوگانگی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مناطق مختلف هر سرزمین پدیده شایع جوامع توسعه نیافته است. برای تخصیص اعتبارات و منابع میان مناطق مختلف، شناسایی جایگاه آن منطقه در بخش های مختلف و رتبه بندی سطوح برخورداری از مواهب توسعه ضروری است. کاهش نابرابری در بهره مندی از منابع، دستاوردها، و امکانات جامعه، یکی از مهم ترین معیارهای اساسی توسعه به شمار می رود. مفهوم توسعه علاوه بر رشد در همه جهات، توزیع متعادل را نیز در بر می گیرد. هدف اصلی در این تحقیق شناخت نابرابری های فضایی و سطح بندی توسعه شهرستان های استان گیلان، با رویکرد توسعه پایدار در محدوده سیاسی-اداری سال 1385 می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی ـ تحلیلی است. روش ها و تکنیک های آماری مورد استفاده در این پژوهش، روش ها و تکنیک های رایج در برنامه ریزی منطقه ای از جمله تکنیک تحلیل عاملی، تحلیل خوشه ای، نسبت نخست شهری و شاخص تمرکز سه شهری و چهارشهری می باشد. جهت تحلیل داده ها و ترسیم نقشه ها از نرم افزارهای رایانه ای excel ، spss و arc gis استفاده می شود. نتایج این پژوهش بیان گر آن است که بین شهرستان های استان گیلان به لحاظ برخوداری از امکانات و شاخص های توسعه تفاوت زیادی وجود دارد و فعالیت ها، خدمات و امکانات موجود در شهرستان رشت از تمامی شهرستان های استان فراتر می باشد، ولی تمرکز بیش از حد جمعیت در شهرستان رشت(به ویژه شهر رشت) و عدم هماهنگی این امکانات با نیازهای جمعیتی سبب گردیده که این شهرستان در رتبه بندی شهرستان های استان گیلان از نظر توسعه، جایگاه اول را نداشته باشد و رتبه پنجم را به خود اختصاص دهد. این پژوهش در جمع بندی نهایی، کاهش شکاف توسعه موجود میان شهرستان های استان گیلان و توزیع عادلانه امکانات و خدمات را منوط به بهبود و ارتقاء شاخص های توسعه به ترتیب در شهرستان های ناپایدار، نیمه پایدار و پایدار از طریق ایجاد مکانیسم «فرصت برابر» می داند.

تحلیلی بر توزیع فضایی و مکانیابی خدمات شهری با استفاده از gis نمونه موردی شهر ورزنه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  زینب احمدی کفرودی   جمال محمدی

آگاهی و شناخت بهتر از توانمندی ها، قابلیت ها، استعدادها، امکانات توسعه ای، راهبرد مشخص و خط مشی مناسب توسعه فضایی، فرصت ها و مزیت ها، شناسایی نقاط قوت و ضعف، توان ها و تهدیدها در جهت بررسی وضعیت خدمات شهری ورزنه ضروری به نظر می رسد. یافتن الگویی بهینه و میزان برخورداری هر یک از عوامل یاد شده در وضعیت موجود و نیازهای مبرم در وضعیت مطلوب و تجزیه و تحلیل آنها سرلوحه کار این پژوهش می باشد که نه تنها موجب پربارتر شدن برنامه ریزی های مدیریتی می گردد بلکه نوعی ضرورت است و توسعه و ترقی آنها موجب ساماندهی شهر ورزنه و تغییر وضعیت موجود به وضعیت مطلوب و ایده ال می گردد. این پژوهش به بررسی مکانیابی مراکز خدمات شهری شهر ورزنه با استاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) می پردازد و جهت رسیدن به هدف اصلی تحلیل عواملی همچون وضعیت آتش نشانی، فضای سبز، پسماند، آرامستان ها، کشتارگاه، پمپ بنزین و خدمات درمانی را مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار داده است. اطلاعاتی که ملزم این پژوهش بوده به صورت اسنادی، تحلیلی از منابع کتابخانه ای، آمارنامه ها، سالنامه های آماری خصوصاً مطالعات میدانی از طریق شهرداری ورزنه و سازمان های مرتبط به دست آمده است. هدف این پژوهش توصیف و تحلیل وضعیف فعلی خدمات شهری شهر ورزنه می باشد و نشان می دهد که چه عواملی در شکل گیری سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری فضایی و سیستم های پشتیبان برنامه ریزی، خدمات شهری و مدیریت شهری موثر هستند و نهایتاً پیرامون وضعیت مطلوب و ایده ال آینده چه اهدافی باید دنبال کرد. از طرف دیگر بحث مکانیابی مراکز خدمات شهری و توزیع بهینه آنها به گونه ای که بتوانند در بالا بردن سطح رفاه ساکنان شهری تأثیر داشته باشند خیلی مهم است. امروزه با عنایت به ابعاد پیچیده مسایل شهری و دخالت متغیرهای مختلف در برنامه ریزی شهری از مدل ها و نرم افزارهایی برای برنامه ریزی استفاده می نمایند که سیستم های اطلاعات جغرافیایی (gis) که قابلیت های خوبی در دریافت، ذخیره سازی، ساخت و پرداخت و به روز کردن اطلاعات و ارائه نتایج به صور مختلف دارد به عنوان ابزاری توانمند، در برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گرفته است و به نظر می رسد که استفاده از این سیستم با در نظر گرفتن شرایط و خصوصیات مختلف پدیده های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهر در مکان گزینی صحیح مراکز خدمات شهری نسبت به مدل ها و روش های دیگر مناسب بوده و جامعیت داشته باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که با استفاده از امکانات و توانمندی های (gis) شهری تعدیل های مورد نیاز انجام و محل بهینه و مناسب مراکز معین شدند. نتایج حاصل تأیید کننده فرضیات و از پژوهش حاضر چنین نتیجه می شود که توانمندی ها و قابلیت های (gis) شهری، الگوی مناسب برای مکان گزینی مراکز خدمات شهری می باشد.

تحلیلی بر توزیع فضایی و مکان یابی خدمات شهری شهر دهدشت با استفاده از gis
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان 1390
  حیرالله عبدالهی فر   جمال محمدی

چکیده افزایش جمعیت و رشد شتابان شهرنشینی در دهه های گذشته آثار سوئی را به دنبال داشته است که از آن جمله می-توان به توسعه کالبدی ناموزون شهرها، فقر و افت استانداردهای زندگی، کمبود مراکز خدماتی، به هم خوردن نظام توزیع خدماتی و نارسائی سیستم خدماتی اشاره نمود. یکی از مهم ترین مباحث شهر و شهرنشینی در ایران امروزه بررسی و تحلیل خدمات شهری است. لذا با توجه به نقش روز افزون فعالیت های خدماتی در نظام شهرنشینی، ضرورت جدیدی در روند برنامه ریزی شهری پدید آمده است و مسأله چگونگی پراکنش مراکز خدماتی و نحوه دسترسی به این گونه مراکز از اهمیت فزاینده ای برخوردار شده است. در این ارتباط هدف کلی برنامه ریزی شهری تأمین رفاه مردم از طریق ایجاد محیطی بهتر، سالم تر، آسانتر، موثرتر و دلپذیرتر است. بدین لحاظ برای رسیدن به این اهداف، تحلیل تناسب بین جمعیت شهر و میزان خدمات آن بسیار مهم است. هدف اصلی این پژوهش بررسی، توزیع و مکان یابی مراکز خدمات شهری شهر دهدشت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی( gis) بوده و خدماتی مانند خدمات ایستگاه های آتش نشانی، پایانه های مسافربری، پارکینگ های شهری و فضاهای سبز مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برای رسیدن به این اهداف از طرح های جامع و تفصیلی شهر دهدشت و سیستم اطلاعات جغرافیایی( gis) و به کمک مدل های تحلیل سلسله مراتبی( ahp) و تحلیل شبکه استفاده شده و به بررسی توزیع فضایی خدمات شهری شهر دهدشت و مکان یابی خدمات جدید برای این شهر پرداخته ایم. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق مشاهده میدانی، منابع کتابخانه ای، سالنامه های آماری، مطالعه طرح های جامع و تفصیلی شهر دهدشت، نقشه های 2000/1 وضع موجود و تفضیلی این شهر، بدست آمده است یافته های تحقیق نشان می دهد که خدمات بررسی شده مکان گزینی نامناسبی دارند، دسترسی نامطلوب، سرانه آن ها پایین تر از حد استاندارد است و قدرت پاسخگویی به نیاز شهروندان را ندارند.

نقش بازاریابی و تبلیغات در توسعه گردشگری پایدار در شهراصفهان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان 1390
  محسن مصلحی   اصغر ضرابی

چکیده درحال حاضر گردشگری نقش مهمی را در توسعه جوامع ایفا می کند و در چرخه اقتصاد بین الملل جایگاه عظیمی دارد بنابراین تمامی کشورها در پی استفاده از فرصت ها و مزایای فراوان حاصل از آن هستند تا به واسطه آن منافع ورفاه نسبی را برای حال و آینده جوامع خود رقم بزنند. نتایج نشان میدهد گذشته از نو پا بودن این صنعت و مسائل سیاسی، فرهنگی و شرایط حاکم بر کشور در دهه های گذشته، تبلیغات وبازاریابی نادرست و غیر علمی نیز در ناچیز بودن منافع گردشگری موثربوده است مهمترین مسأله در برنامه ریزی موفق گردشگری، شناسایی دقیق بازار وتبلیغات موثراست. هدف کلی این پژوهش، بررسی نقش بازاریابی و تبلیغات درتوسعه گردشگری پایدار شهر اصفهان می باشد. تا ضمن توسعه (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی ) بتوان تأثیرات منفی حاصل از گردشگری را به حداقل کاهش داد. این پژوهش با توجه به نوع هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی، تحلیلی، میدانی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان و متخصصان سازمان های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهر اصفهان و مدیران دفاترخدمات مسافرتی و گردشگرانی که درنیمه دوم سال ???? ونیمه اول سال ???? از اصفهان دیدن کرده اند میباشد. در این پژوهش برای انتخاب نمونه در جامعه آماری گردشگران، از روش نمونه های در دسترس یا نمونه های اتفاقی استفاده شده است و در جامعه آماری کارشناسان به دلیل حجم کم جامعه آماری تقریباً تمام جامعه آماری ( ??? نفر)به عنوان نمونه انتخاب شدند . همچنین برای محاسبه حجم نمونه جامعه گردشگران از روش کوکران استفاده گردیده است و با توجه به این محاسبه تعداد ??? نمونه تعیین شد. روش گردآوری داده ها و اطلاعات، روش کتابخانه ای و روش میدانی (پرسشنامه) است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات پژوهش از آزمون پیرسون، تحلیل رگرسیون خطی ساده، تحلیل واریانس استفاده شده است. همچنین، برای تحلیل نقاط قوت، ضعف، (t-test) تحلیل میانگین دو جامعه (anova) یک طرفه بهره گرفته شده است. swot فرصت ها و تهدیدات و ارایه راهبردهای توسعهگردشگری، از مدل برنامه ریزی نتایج این پژوهش نشان می دهد که بازاریابی و تبلیغات درافزایش آماروتعداد گردشگران و توسعه اقتصادی، اجتماعی و شهر اصفهان تاثیر دارد. از نتایج دیگر این تحقیق می توان به معنادار بودن رابطه بین استفاده ازنیروی متخصص بازاریابی و تبلیغات و افزایش آمار و تعداد گردشگران اشاره کرد. نتایج این پژوهش می تواند در سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان، شهرداری و فرمانداری شهر اصفهان و همچنین مراکز دانشگاهی و کلیه دانشجویان و پژوهشگران علاقمند در این زمینه کاربرد داشته باشد. واژه های کلیدی: توریسم، بازاریابی، تبلیغات، توسعه ،گردشگری پایدار، شهراصفهان

آرمان شهر اسلامی با تاکید بر ابعاد فیزیکی، فرهنگی ،اجتماعی.
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  زهرا ناطقی   اصغر ضرابی

در جهان امروز ، با افزایش نرخ جمعیت شهر نشین، و در پی آن افزایش مشکلات شهروندان ، غور و تفحص در باب شهر و مسائل مربوط به آن از جمله مسائل مهم می باشد. امروزه شهرهای سراسر دنیا ،هر کدام به شیوه و سبک خاصی ایجاد و بهره برداری شده اند و شمار زیادی از جمعیت کره زمین را در خود جای داده اند. با توجه به تأثیری که محیط بر انسان و تمامی شئونات زندگی وی دارد، نمی توان نقش فضای شهری را در مشی و منش انسان ها نادیده گرفت و از آن غافل شد. بلکه به عکس ، می باید با عزمی راسخ در پی رقم زدن دنیایی سراسر آرامش و قرار برای ساکنان آن بود. این آرزوی دیرین را بشر ، با عنوان آرمان شهر در ذهن خود جای داد و هر نظریه پردازی به قدر وسعش از آن سخن راند. ابعاد و ویژگی هایی برایش متصور شد و آن را آرزو کرد ، لیکن نتوانست آن را آن چنان که باید و شاید به منصه ظهور برساند. از بین نظریات مختلف ، آرمان شهر اسلامی با دیگر نظریات راجع به آرمان شهر، تفاوتی اساسی دارد. آن هم این که ، آن نه تنها برای ما آرزو و شاید بتوان گفت یک نیاز است، بلکه مهم تر از همه وعده تحقق آن به ما داده شده است. اسلام ،طبق اقوال مختلف ،دینی شهری و آیینی مدنی است. شهر را مهم می داند ، به آن دلیل که مدنیت است که انسان را به کمال می رساند. به همین جهت محال است کمال را برای انسان خواستار باشد ولی زمینه اش را برایش فراهم نکند ، یا می توان گفت او را به سرچشمه اش راه ننماید. دین اسلام با وضع قوانین اصیل و دقیق ، چگونگی راه یابی به سعادت را به بشر نمایانده است، و در صورت عمل به دستوراتش ، تحقق شهری آرمانی بر مبنای اسلام را وعده داده است . بله؛ آرمان شهر اسلامی ، با ویژگی هایی واقعی ، قابل اجرا و عملی ، همراه با راهبر و راه برای مسلمانان معرفی شده است. هدف ما نیز در این رساله توجهی هر چند سطحی و اندک به موضوع شهر در اسلام یا همان شهر اسلامی است ، که دریابیم آیا تحقق شهر اسلامی با جهانی شدن منافاتی دارد یا خیر؛ هم چنین تفحصی مختصر در قوانین شهری معاصر و تطبیق آن با قوانین شهری اسلامی می باشد . روش پژوهش توصیفی – تحلیلی می باشد. شیوه گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی – کتابخانه ای می باشد ؛ و بحث و تحقیق پیرامون شناخت ویژگی های شهر اسلامی است. نتایج به دست آمده از این پژوهش ، به ما نشان می دهد که قوانین مدنی و حتی جزا و قوانین شهرداری کنونی، مستخرج از فقه اسلامی است و در صورت اجرای صحیح و بدون تبصره های پنهانی ، می توان از آن ها در راستای تحقق شهری امن از لحاظ اجرای قوانین ، بهره برد. دیگر این که ، یکی از اهداف ما از این نوشتار این است که بفهمیم آیا جهانی شدن با تحقق آرمان شهر تناقضی دارد یا خیر. باید گفت ، جهانی شدن از دید ما به دو تعبیر کاملاً متفاوت تقسیم می شود. یکی جهانی شدن مدرن یا به تعبیری جهانی شدن غربی و دیگری ، ایجاد جامعه جهانی مهدوی که به اعتقاد شیعه ، به طور قطع محقق خواهد شد. پر گویاست که تحقق و وجود شهر اسلامی با جامعه مهدوی نه تنها تناقضی ندارد؛ بلکه از ملزومات آن است. اما مقصود ما در این جا جهانی شدن مدرن می باشد.که با ویژگی های بر شمرده شده در فصل مربوطه ، ملاحظه می شود که در حال حاضر جهان با وضعیت کنونی و سرعت آن در گذر به سوی جهانی شدن ، ابداً به سوی تحقق شهر اسلامی سوق نمی یابد. اگر بخواهیم نتایج موجود را به صورت خلاصه بیاوریم ، می توان به موارد زیر اشاره کرد: - صفات و ویژگی های شهر اسلامی، خواسته قلبی نه تنها مردم مسلمان ، بلکه همه مردم جهان است؛ چون دین اسلام بر اساس فطرت انسان هاست. - جهان ، امروزه با سرعت به سمت جهانی شدن با ویژگی هایی که در فصول آینده خواهد آمد ، پیش می رود؛ و در این بین آن چه مورد بی توجهی قرار می گیرد ، ایجاد شهر ها بر اساس صفات اسلامی است. - امروزه با تلقی جهانی شدن به عنوان امری همه گیر و گریز ناپذیر ، شهر ها رنگ و بوی اسلامی خود را از دست داده اند . - وجود یا ایجاد شهر اسلامی ، هیچ تناقضی با فرآیند جهانی شدن ندارد. - حقوق و قوانین شهری مورد استفاده امروز ، ریشه در فقه اسلامی دارد. واژه های کلیدی: شهر، شهر اسلامی، آرمان شهر، آرمان شهر اسلامی، اسلام، حقوق ، حقوق شهری، جهانی شدن.

تاثیر آشفتگی شهری بر آلودگی هوا (نمونه موردی: شهر اصفهان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان 1390
  شراره فخرایی   اصغر ضرابی

شهرنشینی نیاز توسعه است، با این وجود رشد و توسعه نواحی ساخته شده ناشی از شهرنشینی، می تواند در طول زمان بدون برنامه و بی قاعده شود. این رشد بی برنامه و کم تراکم در نواحی حاشیه مادرشهرها به عنوان آشفتگی شهری شناخته می شود که امروزه هم در جوامع توسعه یافته و هم در جوامع در حال توسعه نمود پیدا کرده است. آشفتگی شهری باعث ناکارآمدی جامعه، محیط و اقتصاد می گردد. امروزه آشفتگی شهری در مباحث و تحقیقات اقتصادی، برنامه ریزی شهری و سلامت عمومی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مهم ترین نتایج محیطی آشفتگی، تخریب کیفیت هوا (آلودگی هوا) است. شهر اصفهان به عنوان سومین شهر بزرگ ایران، به دلیل جمعیت بالا، تکثر وسایل نقلیه موتوری، تعدد صنایع و قرارگیری در شاه راه ارتباطی کشور دچار وضعیت کیفی بسیار نامطلوب هوا است، آشفتگی شهری می تواند بر وضعیت آلودگی هوا تاثیر بسزایی داشته باشد. بیان فیزیکی و الگوهای رشد شهری و آشفتگی می توانند با استفاده از gis و داده های سنجش از دور بر روی نقشه پیاده و یا تحلیل شوند. داده های سنجش از دور مخصوصا در نواحی با تغییرات کاربری زمین سریع که به روز رسانی اطلاعات خسته کننده و وقت گیر است بسیار اهمیت دارند. اهداف این پژوهش تبیین وضعیت آشفتگی شهر اصفهان و بررسی تاثیرات آشفتگی بر آلودگی هوای اصفهان است. برای رسیدن به این اهداف به کمک عکس های هوایی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، مدل انتروپی شانون و مدل تخصیص هلدرن به تبیین وضعیت آشفتگی شهری اصفهان و رابطه آن با آلودگی هوا پرداخته ایم. روش این تحقیق تحلیلی - توصیفی است بدین صورت که به منظور نایل شدن به هدف تحقیق، از روش های چندگانه ای استفاده شده است. عکس های ماهواره ای توسط نرم افزارهای envi و arc gis مورد تحلیل قرار گرفته و با استفاده از داده های به دست آمده از تحلیل مدل های کمی مانند مدل انتروپی شانون و مدل هلدرن مورد محاسبه قرار گرفته اند. همچنین نقشه های رشد و توسعه فیزیکی شهر با نرم افزار envi تهیه شده است. بدین وسیله آشفتگی شهری اصفهان مورد مطالعه قرار گرفته است. در قسمت دوم آمارهای مورد نیاز برای تحلیل وضعیت آلودگی و اثرات ناشی از آشفتگی از سازمان های مختلف و روش های کتابخانه ای جمع آوری شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که وضعیت آشفتگی شهری در کلان شهر اصفهان بسیار جدی و رو به رشد است. آشفتگی سبب افزایش فاکتورهای سفر و در نتیجه افزایش آلودگی هوا می شود.

برنامه ریزی استراتژی توسعه پایدار شهر ارومیه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده جغرافیا 1391
  امید مبارکی   جمال محمدی

امروزه در شهرهای بزرگ کشور مواردی مانند، مسائل اجتماعی، اقتصادی، امنیتی، زیست محیطی ، تغییرات کاربری زمین و بسیاری از موضوعات دیگر، بحث توسعه پایدار شهرها را مطرح می کنند. زیرا توسعه پایدار به عنوان یکی از اهداف اساسی در برنامه ریزی شهری در جستجوی تقویت ابعاد فوق است. شهر ارومیه نیز به تبع سایر شهرهای بزرگ کشور در سال های اخیر رشد شتابان و لجام گسیخته ای داشته و به علت داشتن محیط طبیعی مناسب و مهاجرپذیری، تحولات جمعیتی و کالبدی زیادی به خود دیده است. در این شهر از یک سو افزایش جمعیت و مهاجرت از روستاها و شهرهای استان و استان های همجوار(کردستان و آذربایجان شرقی) به این شهر باعث افزایش بیکاری، مسائل اجتماعی، کمبود زمین و مسکن، گسستگی بافت شهری، رشد شهری پراکنده، نابسامانی سیمای شهر، ازدحام رفت و آمد شهری (تراکم ترافیک به ویژه در مرکز شهر)، تبدیل زمین های کشاورزی مطلوب به فضاهای مسکونی و صنعتی و از سوی دیگر؛ به دلیل عدم انطباق رشد جمعیت با ظرفیت زیر ساخت های شهری پایداری بیشتر محلات و مناطق شهری از منظر توسعه پایدار زیر سوال رفته است. هدف این تحقیق ارزیابی توسعه پایدار شهر ارومیه، بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدات توسعه شهری و در نهایت انتخاب بهترین استراتژی برای توسعه پایدار شهری است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی – تحلیلی است. نتایج این تحقیق نشان می دهد؛ بین مناطق شهری به لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه پایدار و رشد هوشمند تفاوت بسیار زیادی وجود دارد همچنین با استفاده از مدل های کمی نتیجه گرفتیم رشد شهری ارومیه به صورت پراکنده بوده و این امر موجب ناپایداری زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و شکل شهری شده است. در نهایت استراتژی بازنگری با امتیاز 07/4 بهترین استراتژی برای توسعه شهر ارومیه است.

تحلیل و ارزیابی توسعه پایدار فضاهای سبز شهری (نمونه موردی: شهر میاندوآب)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده جغرافیا 1391
  مهدی احمدیان   جمال محمدی

امروزه مفهوم شهر بدون وجود فضای سبز موثر در اشکال گوناگون آن دیگر قابل تصور نیست. پیامدهای توسعه شهری و پیچیدگی معضلات زیست محیطی، موجودیت فضای سبز و گسترش آن را به عنوان ریه های تنفسی شهر ها برای همیشه اجتناب ناپذیر کرده است. اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و نبود آن به معنی نبود سلامت و تندرستی در شهرها تلقی می شود.. با آگاهی از این مهم در پژوهش حاضر تلاش گردید تا وضعیت توسعه فضاهای سبز و پارک های شهری شهر میاندوآب مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. این پژوهش از نظر روش تحقیق با توجه به محتوی و مولفه های مورد بررسی در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی، همبستگی، علّی قرار گرفته و از نظر هدف مطالعه، تحقیقی کاربردی - توسعه ای محسوب می شود. جامعه آماری اول پژوهش شامل کلیه شهروندان شهر میاندوآب و حجم نمونه مورد بررسی که با استفاده از روش های کمی برآورد حجم نمونه تعیین گردید، شامل 195 نفر از مراجعه کنندگان به پارک های مورد بررسی است که به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. جامعه دوم پژوهش شامل کارشناسان و متخصصان امر است که با توجه به حجم کم اعضای جامعه، نمونه گیری انجام نگرفت و از روش کل شماری استفاده شد. اطلاعات و داده های اولیه پژوهش به دو شکل اسنادی و میدانی جمع آوری گردید. از تحلیل های آمار توصیفی و استنباطی در محیط نرم افزار spss و همچنین از روش های تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و swot جهت تحلیل داده های جمع آوری شده و تعیین راهبرهای توسعه استفاده گردید. همچنین به منظور تحلیل و نمایش بصری نتایج پژوهش نیز از نمودارها و نقشه های تهیه شده در محیط نرم افزارهای excel و arcgis استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که شهر میاندوآب علیرغم تمام توانمندی های محیطی و طبیعی که دارد، با مشکل کمبود بنیادین فضای سبز شهری مواجه بوده و در مقایسه با سرانه ها و استاندارد های فضای سبز ملی، بین المللی و سرانه پیشنهادی طرح جامع شهر، دچار کمبود زیادی است. علاوه بر آن طی یک دهه گذشته همزمان با افزایش نسبی سرانه فضای سبز در این شهر، اختلاف بین نواحی شهر از نظر برخورداری از فضاهای مذکور نیز به نحو چشم گیری افزایش یافته و عدم تعادل موجود در توزیع فضایی پارک ها و فضاهای سبز شهری، شدیدتر شده و بین الگوی توزیع فضایی پارک های شهر با نیاز شهروندان با توجه به حجم جمعیتی نواحی شهر، هیچ گونه تناسب و رابطه منطقی مشاهده نمی شود. با توجه کمبود اساسی مشاهده شده، سرانه فضای سبز متناسب با توانمندی های محیطی و نیازمندی های اجتماعی شهر میاندوآب، میزان 21 مترمربع به ازای هر شهروند برآورد گردید که ناحیه دو، یک، پنج، سه و چهار شهر میاندوآب به ترتیب در اولویت های اول تا پنج توسعه پارک ها و فضاهای سبز شهری قرار دارند. نتایج تحلیل داده های حاصل از پرسش نامه ها نیز حاکی از آن است که ویژگی های فردی ، اجتماعی و اقتصادی شهروندان تأثیر چندانی در رضایتمندی آنان از پارک های شهری ندارد بلکه این شاخص های زیربنایی توسعه پارک ها(کمیت و کیفیت مبلمان پارکی، میزان دسترسی و امنیت اجتماعی موجود در پارک ) هستند که نقش اصلی را در جلب رضایتمندی و تمایل شهروندان به استفاده از این فضاها ایفا می کنند.

برنامه ریزی توسعه پایدار شهرستان های استان اردبیل با استفاده از تحلیل های چند شاخصه فازی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده جغرافیا 1391
  جابر علی زاده   اصغر ضرابی

یکی از ارکان توسعه، جامعیت و یکپارچه بودن آن در رفع عدم تعادل های منطقه ای است. وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن از نشانههای مهم توسعه نیافتگی بوده که برای رفع چنین کمبودهایی نیازمند نگرش در نحوه پراکندگی شاخص های توسعه در سطوح مختلف می باشیم. به منظور حل مسایل ناشی از عدم تعادل های منطقه ای، گام نخست شناخت و سطح بندی مناطق از نظر برخورداری در زمینه های مختلفاست. تکنیک های تصمیم گیری مبتنی بر منطق کلاسیک از قابلیت به کارگیری داده های نادقیق، شاخص ها و مفاهیم مبهم برخوردار نمی باشند؛ از سویی، اصولاً مقادیر دقیق و قطعی در دنیای واقعی غیر قابل دسترس می باشد. لذا به منظور در نظر گرفتن تغییرات داده ها در طول زمان، عدم ثابت بودن حجم جمعیتی محدوده مورد مطالعه و عدم کنترل ورود و خروج مهاجران به آن وهمچنین اعمال سلیقه ها و نظرات مختلف کارشناسان در ارتباط با ارزش شاخص های مورد بررسی، رویکرد فازی، به مسائل منطقه ای اجتناب ناپذیر می نماید.بر این اساس تعداد 60 شاخص از شاخص های توسعه که شامل شاخص های بهداشتی- درمانی، فرهنگی، اقتصادی، شاخص های عمرانی در نقاط شهری و شاخص های زیربنایی توسعه در نقاط روستایی استان اردبیل می باشد، مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت لذا شیوه مطالعه در این پژوهش، «توصیفی- تحلیلی» است که از نتایج آن می توان در مطالعات کاربردی استفاده نمود.داده های مورد نیاز با بهره گیری از منابع آماری مربوط به سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان اردبیل، سالنامه آماری، از مرکز آمار ایران و سازمان های مرتبط جمع آوری شده است. مبنای گردآوری آمار برای سال 1387 خواهد بود. تحلیل داده ها در مقیاس شهرستان و در حالت مقایسه ای با یکدیگر صورت پذیرفته است.تحلیل داده ها با بکارگیری روش های آمار استنباطی، تحلیل خوشه ای و تحلیل های چند شاخصه فازی از جمله تشابه به حل ایده آل فازی، فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی، روش های ترکیبی فازی و روش لکسیکوگراف ترتیبی، صورت پذیرفته است.در این باره به منظور رعایت اصل دقت در محاسبات از نرم افزار spssو excelاستفاده شده است و همچنین نرم افزار arcgis به منظور پیشبرد روند تحقیق بکار گرفته شد. نتایج نشان می دهد که در ارتباط با شاخص های فرهنگی شهرستان های نیر، اردبیل، پارس آباد، گرمی و مشگین شهر به ترتیب با شاخص شباهت فازی 46/0، 46/0، 45/0، 44/0 و 44/0 جزو شهرستان های توسعه یافته محصوب می شوند، در این باره شهرستان های بیله سوار، نمین و خلخال در گروه در حال توسعه قرار می گیرند. تنها شهرستان توسعه نیافته استان اردبیل در ارتباط با شاخص های فرهنگی، شهرستان کوثر با شاخص شباهت فازی 34/0 می باشد. این نوع از گروه بندی در زمینه شاخص های اقتصادی متفاوت بوده به صورتی که شهرستان های نمین، بیله سوار و گرمی با به ترتیب با شاخص های شباهت فازی 46/0، 45/0 و 45/0 در سطح توسعه یافته، شهرستان های کوثر و نیر نیز با شباهت به ایده آل فازی 44/0 و 44/0 در گروه در حال توسعه و نهایتاً شهرستان های اردبیل، پارس آباد، خلخال و مشگین شهر با شاخص های شباهت فازی 42/0، 42/0، 41/0 و 41/0 در سطح توسعه نیافته قرار گرفته اند. همچنین در ارتباط با شاخص های بهداشتی- درمانی شهرستان های گرمی، نمین، مشگین شهر و نیر به ترتیب با شاخص شباهت فازی 46/0، 44/0، 44/0 و 43/0جزو شهرستان های توسعه یافته محصوب می شوند، شهرستان های بیله سوار، کوثر، اردبیل و پارس آباد نیز در گروه در حال توسعه واقع شده اند. تنها شهرستان توسعه نیافته استان اردبیل در این باره، شهرستان خلخال می باشد. در زمینه شاخص های عمرانی در نقاط شهری، شهرستان گرمی با شاخص شباهت فازی 46/0 به عنوان تنها شهرستان توسعه یافته استان شناخته می شود، در این باره شهرستان های بیله سوار، کوثر و نیر به ترتیب با شاخص شباهت فازی 42/0، 41/0 و 41/0 در گروه در حال توسعه قرار می گیرند. شهرستان های خلخال، اردبیل، مشگین شهر، پارس آباد و نمین اعضای گروه توسعه نیافته استان اردبیل در ارتباط با شاخص های مربوطه را شکل می دهند. همچنین در ارتباط با شاخص های زیربنایی توسعه در نقاط روستایی، شهرستان های اردبیل، نیر، خلخال و کوثر اعضای گروه توسعه یافته را شکل می دهند در ادامه این گروه بندی شهرستان های پارس آباد، مشگین شهر و نمین جزو گروه درحال توسعه شناخته شده اند و دو شهرستان دیگر (بیله سوار و گرمی)، شهرستان های توسعه نیافته استان را شکل می دهند. نهایتاً تلفیق نتایج نشان می دهد که شهرستان های نیر، گرمی و اردبیلبه ترتیب با امتیاز 44/0، 43/0 و 42/ 0 سه شهرستان توسعه یافتهو شهرستان های مشگین شهر، کوثر، نمین، بیله سوار و پارس آبادبه ترتیب با امتیاز 41/0، 41/0 و 41/0، 40/0 و 40/0شهرستان های درحال توسعه استان را شکل می دهند. شهرستان خلخال با 39/0 به عنوان تنها شهرستان توسعه نیافته شناخته شده است.

بررسی توسعه درونی شهر با تاکید بر مسکن (مورد مطالعه : شهر سنندج)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده علوم انسانی 1391
  طاهر پریزادی   حمیدرضا وارثی

گستردگی و گسیختگی کالبدی، بر سیمای بسیاری از شهرهای غربی کشور نمایان است.گستردگی کالبدی شهرها، در سالهای اخیر، می تواند ناشی از رشد طبیعی جمعیت، مهاجرت روستاییان به شهر و تمرکز گرایی جمعیت و فعّالیت و به طور کلی، به بهانه تامین نیاز مسکن و پیش بینی اراضی مسکونی باشد، لیکن گسیختگی کالبدی می تواند به سبب شرایط اکولوژی اجتماعی شهر و یا موقع و مقرّ جغرافیایی مکان باشد، از تبعات هر دو؛ تجاوز به اراضی کشاورزی ، باغات حاشیه شهر و نابودی چشم اندازهای طبیعی شهر است. هدف اصلی تحقیق حاضر یاد آوری این واقعیت است که "مادامی که ظرفیت اراضی خاکستری/ قهوه ای و انواع بافت های فرسوده در داخل شهرها وجود دارند، هدایت توسعه به سمت پیرامون شهرها، ناپایداری در ساخت و بافت شهر را سبب خواهد شد ". بر این اساس مسئله ی اصلی پژوهش حاضر، پدیده ی رهاشدگی اراضی خاکستری/ قهوه ای و وجود انواع بافت های فرسوده داخل شهر و تأکید موکد متولیان شهری بر توسعه افقی شهر است که در شرایط کنونی با توجّه به سرمایه های طبیعی پیرامون شهرهایی همچون سنندج ، ادامه این روند در تعارض با سیاست های توسعه پایدار شهری می باشد. بنابراین پژوهش حاضر، با هدف دستیابی به الگوی توسعه ی کالبدی یکپارچه شهر سنندج و تامین نیاز مسکن آتی در درون محدوده ی شهر به دنبال استفاده حداکثری از ظرفیت های موجود شهر سنندج است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع توسعه ای- کاربردی است روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی، تحلیلی است و شیوه گردآوری داده ها اسنادی- پیمایشی می باشد. ابتدا با کمک داده ها و آمارهای رسمی و اسناد طرح های توسعه شهری و با به کارگیری مدل های کاربردی هلدرن،آنتروپی شانون و توزیع چارکی و... مساله وقوع پراکنده رویی وگسیختگی کالبدی شهر سنندج تأیید و سپس با تعیین شاخص های توسعه درون شهری و تکمیل پرسشنامه ساکنین و متخصصین به بررسی قابلیت های مناطق سه گانه شهر سنندج در راستای توسعه مسکن و خدمات وابسته به آن، از درون پرداخته شده است. بر اساس یافته های تحقیق، علیرغم تأثیر زیاد طرح های توسعه شهری در گسترش کالبدی شهرها؛ در شهر سنندج طرحهای توسعه شهری نسبت به سایر مولفه های خاص مورد مطالعه، تأثیر کمتری داشته است از طرفی در جهت تشویق به احیای محدوده های موجود شهر سنندج وجذب جمعیت در این نواحی، کنترل قیمت زمین وساختمان و تشویق به افزایش تراکم ساختمانی در اولویت قرار دارند و اینکه اراضی بایر، بازیافت شده و بافت های فرسوده درون محدوده شهر سنندج تا افق ده ساله پاسخگوی نیاز مسکن و خدمات وابسته به مسکن می باشند .

برنامه ریزی راهبردی توسعه فضایی شهر زاهدان با تأکید بر رویکرد توسعه محله ای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده جغرافیا 1391
  حمیدرضا رخشانی نسب   اصغر ضرابی

در پژوهش حاضر هدف اصلی آن است که با به کارگیری فرآیند برنامه ریزی راهبردی، ضمن تعیین زمینه های مشارکت اجتماعی مردم در طرح ها و برنامه های شهری، به ارایه راهکارها و تعیین راهبردهای موثر برای توسعه فضایی محله های شهر زاهدان پرداخته شود. این پژوهش از نوع پژوهش های «کاربردی- توسعه ای» است و روش انجام آن «توصیفی- تحلیلی و پیمایشی» می باشد.برای دستیابی به اهداف پژوهش، ابتدا نسبت به گردآوری اطلاعات مربوطه اقدام گردیده، در مرحله بعد متغیرهای مورد نظر شاخص سازی شده و سپس با اجرای مدل تحلیل عاملی، نسبت به عامل سازی و تعیین شاخص های موثر بر توسعه محله های شهر زاهدان مبادرت گردیده است. پس از آن با استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس، درجه توسعه فضایی محله ها در هر گروه از شاخص های اجتماعی، کالبدی، آموزشی و فرهنگی، ارتباطات و زیرساخت ها و زیست محیطی و نیز در شاخص تلفیقی مشخص گردیده است. در نهایت با استفاده از مدل راهبردی swot نسبت به تعیین راهبردهای موثر بر توسعه فضایی محله های شهر زاهدان مبادرت شده است. در این پژوهش از نرم افزارهای excel، spss، autocad و arcgis بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، بین محله های شهر زاهدان در برخورداری از شاخص های توسعه تفاوت معناداری وجود دارد. به گونه ای که در شاخص های کالبدی، ارتباطات و زیرساخت ها، اقتصادی و زیست محیطی 72/12 درصد محله ها توسعه یافته محسوب می شوند؛ در حالی که در شاخص های اجتماعی و آموزشی و فرهنگی به ترتیب 1/9 و 27/7 درصد توسعه یافته هستند. محله های نیمه توسعه یافته تقریباً در اکثر شاخص ها به استثناء شاخـص های آموزشی و فرهنگی از تجانس بسیار نزدیکی برخوردار هستند. در شاخص های مذکور 45/25 درصد محله ها در سطح نیمه توسعه یافته قرار دارند، در حالی در سایر شاخص ها، درصد محله های نیمه توسعه یافته رقم 69 تا 80 درصد را شامل می شود. گروه محله های توسعه نیافته علاوه بر اختصاص بیشترین درصد محله های مذکور در شاخص های آموزشی و فرهنگی (27/68 درصد)، در شاخص های تلفیقی، ارتباطات و زیرساخت ها و کالبدی به ترتیب ارقام 27/7، 28/7 و 1/9 درصد را به خود اختصاص داده اند. در شاخص های اجتماعی و اقتصادی 54/14 درصد و در شاخص های زیست محیطی 18/18 درصد محله ها در سطح توسعه نیافته قرار دارند. نتایج حاصل از اجرای مدل ضریب پراکندگی بیانگر آن است که توزیع فضایی شاخص های توسعه در سطح محله های شهر زاهدان به صورت متوازن و متعادل صورت نگرفته است. شاخص های کالبدی با ضریب پراکندگی 87/4 بیشترین میزان نابرابری را به خود اختصاص داده اند. پس از شاخص های کالبدی، شاخص های آموزشی و فرهنگی با ضریب پراکندگی 23/1 در سطح محله های شهر زاهدان توزیع شده اند. مقدار cv محاسبه شده برای شاخص های زیست محیطی رقم 25/0 است. شاخص های اقتصادی، ارتباطات و زیرساخت ها و اجتماعی با ضرایب 17/0، 18/0 و 2/0 کمترین میزان عدم تعادل را بین شاخص های مورد مطالعه دارا هستند. رابطه بین مشارکت اجتماعی شهروندان و توسعه محله ای در شهر زاهدان با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از این آزمون حاکی از آن است که چون سطح معناداری محاسبه شده (25/0=sig) کمتر از آلفای تحقق (05/0=?) است، بنابراین از لحاظ آماری همبستگی بین دو متغیر معنادار می باشد. شدت همبستگی بین دو متغیر 3/0 بوده که در سطح معناداری نزدیک به 100 درصد قرار دارد. یافته های نهایی پژوهش بیانگر آن است که راهبردهای قابل قبول در برنامه ریزی راهبردی توسعه فضایی محله های شهر زاهدان، در اولویت نخست راهبردهای محافظه کارانه اند و راهبردهای تهاجمی در اولویت دوم برنامه ریزی قرار می گیرند. بدین منظور، نخست راهبردهای اولیه so و سپس راهبردهای wo در ماترس swot در اولویت قرار گرفتند. راهبرد تهاجمی 2so با امتیاز 05/10 به منظور ارتقاء امکانات محله ها و تجهیز آنها به فضاهای کالبدی مورد نیاز، با هدف توسعه فضایی محله های شهر زاهدان، مهمترین راهبرد شناخته می شود. اولویت بعدی در این راهبرد عبارت از توسعه و بهبود کمی و کیفی شبکه های ارتباطی شهر و محله های آن است. همچنین ارتقاء وضعیت زیستمحیطی محله ها، حمایت از سرمایه گذاری های بخش خصوصی در راستای توسعه اقتصادی محله ها و توسعه مراودات فرهنگی با کشورهای همسایه به عنوان مبلغان فرهنگی زاهدان در خارج از کشور، سایر اولویت های این راهبرد را تشکیل می دهند. در عین حال راهبرد محافطه کارانه 2wo با امتیاز (89/7) پس از راهبردهای تهاجمی، موثرترین راهبرد توسعه فضایی محله های شهر زاهدان قلمداد می شود. به منظور نیل به این راهبرد، اجرا و تقویت حـمل و نـقل درون شهری و افزایش دسترسی ها به نقاط مختلف شهر، ایجاد خانه محله با همکاری معتمدین و ریش سفیدان محله ها به منظور کاهش مشکلات محله ای، تقویت بافت کالبدی و افزایش کیفیت بصری محله ها برای کاهش ناهنجاری ها و جرایم شهری، افزایش امنیت اجتماعی محله ها و فراهم نمودن آب آشامیدنی شیرین، سالم و بهداشتی برای تمام محله های شهر پیشنهاد می گردد. با اجرای راهبردهای فوق به ترتیب در محله های توسعه نیافته، نیمه توسعه یافته و توسعه یافته طی برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت، می توان محله های شهر زاهدان را به سمت توسعه پایدار هدایت نمود.

تحلیل فضایی فروش مازاد تراکم در کلانشهرهای ایران (نمونه موردی: شهر اصفهان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده جغرافیا 1391
  فرزاد میرمجربیان   اصغر ضرابی

به دلیل رشد سریع شهرنشینی در کلان شهرهای امروزی کشور، شاهد بحران مسکن شهری هستیم و این مسئله در تشدید مسائل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی و محیط زیستی جوامع نقش بسزایی داشته است. از طرفی مهاجرت به شهرها، تمرکز جمعیت و پیدایش کلان شهرها روندی طبیعی و حتی ضروری برای حیات ملت ها است. اما این روند بایستی به صورت تدریجی صورت پذیرد تا به موازات آن زیرساخت های لازم برای این امر مهیا گردد و همچنین بایستی توسعه مورد نظر هماهنگ با ساختارهای موجود در فضا گسترش یافته تا بتوان به توسعه ای پایدار دست یافت. دستیابی به توسعه پایدار تنها از طریق هدایت توسعه به گستره های موجود شهری امکان پذیر خواهد بود و این امر تنها از طریق افزایش تراکم امکان پذیر است. پژوهش حاضر با هدف تدوین معیارهای مناسب برای اجرای سیاست فروش مازاد تراکم در کلان شهرهای ایران و مروری بر نظریات جدید شهرسازی و ضوابط ساختمانی مرتبط با فروش تراکم ساختمانی، به بررسی مبانی نظری و تاریخچه این بحث پرداخته و در نهایت روند فروش تراکم در سطح مناطق مختلف شهر اصفهان طی یک دوره 5 ساله مورد تحلیل قرار داده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و روش تحقیق در آن توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش کل جامعه آماری (تمامی مناطق شهری اصفهان) در یک دوره 5 ساله مورد بررسی قرار گرفته و فروش تراکم در آنها بررسی شده است. از آنجایی که منطقه 7 در سال 87 به دو منطقه 7 و 14 تقسیم شده، در این پژوهش از ابتدا تا انتهای بررسی ها با ادغام این دو محدوده اصفهان 13 منطقه در نظر گرفته شده است. آمار و داده های این تحقیق از نوع داده های ثانویه ای بوده که از معاونت شهرسازی، معاونت پژوهش و درآمد شهرداری مناطق مختلف اصفهان اخذ گردیده، سپس با شاخص سازی به مقایسه نسبت و درصد آنها در سطح مناطق پرداخته شده است. از نرم افزار spss برای تحلیل های آماری و از excel برای ترسیم نمودارها استفاده شده است. در ترسیم نقشه نیز از نرم افزار gis استفاده شده است. همچنین از مدل ahp برای امتیازدهی و تراکم سنجی در سطح مناطق شهری اصفهان استفاده شده که با استفاده از نرم افزار expert choice انجام گرفته است. در نهایت تمامی فرضیه های پژوهش تایید گردید. نتایج به دست آمده از این پژوهش به شرح زیر می باشد: - عمده نظریات جدید شهرسازی، تاکید فراوانی بر تراکم بالا و سود حاصله از افزایش آن در شهرها نموده اند. اما این روند بایستی به صورت تدریجی صورت پذیرد تا توسعه مورد نظر هماهنگ با ساختارهای موجود در فضا گسترش یافته تا به توسعه ای پایدار دست یافت. - فروش تراکم مازاد، از لحاظ حقوقی و قانونی، تخطی از یک سری مصوبات طرح های جامع و تفصیلی بوده و سبب نوعی تسلسل باطل در مصوبات و اخذ سیاست های ضد و نقیض گشته است. بنابراین بایستی روند فروش تراکم متوقف گردد؛ اما با توجه به شرایط فعلی اقتصاد ایران، حذف تدریجی آن بایستی در دستور کار قرار گیرد. - در شهر اصفهان بین سهم جمعیتی مناطق و مساحت آنها توازن و تعادل تقریبی وجود داشته و همبستگی بالایی بین دو متغیر درصد جمعیت و درصد مساحت مناطق وجود دارد. به عبارتی، توزیع جمعیت تقریباً متعادل و متوازن می باشد. همچنین فروش تراکم مازاد در مناطق مختلف شهر اصفهان روندی افزایشی داشته است. - نتایج پژوهش نشان می دهد که افزایش قیمت فروش تراکم در کاسته شدن از تخطی از قوانین فرادست طرح جامع و تفصیلی موثر بوده است، در عین حالی که شهرداری را با مشکلات مالی در تامین بودجه مواجه نمی کند. - روند فروش تراکم مازاد در شهر اصفهان در افزایش ارتفاع متوسط مناطق تاثیرگذار بوده است. - مناطقی که دارای تراکم جمعیتی بالاتری بوده، اشتیاق بیشتری برای اخذ تراکم مازاد از خود نشان داده و تعداد بیشتری پروانه ساختمانی در آنها صادر شده است. به عبارتی دیگر، اختلاف در تراکم جمعیتی موجود میان مناطق در حال افزایش است و در آینده ای نه چندان دور، شاهد ظهور تراکم بسیار بالا در مناطق شهری 10 و 4 خواهیم بود. - وابستگی شدید منابع تامین مالی شهرداری به عوارض ساخت و ساز خصوصا عوارض حاصل از فروش مازاد تراکم، این سازمان را با مشکلات عدیده ای در بودجه مواجه ساخته است. به طوری که، ساختار تامین مالی شهرداری وابستگی شدیدی به رونق و رکود بخش ساختمان داشته و با افزایش فروش تراکم مازاد از کارایی شهرداری کاسته شده است. در پایان رساله و در راستای پاسخگویی به سوال سوم پژوهش، معیارهایی برای تدوین تراکم مطلوب ارائه گردیده. همچنین در راستای پاسخگویی به سوال چهارم پژوهش، راهکارهایی به منظور برون رفت از معضلات حال حاضر در فروش تراکم مازاد پیشنهاد گردید.

بررسی مقایسه ای مدل بومی با مدب مرتیه اندازه در تحلیل سیستم شهری ایران در سال 1385
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  رسول حیدری سورشجانی   اصغر ضرابی

سیستم شهری یک کشور یا منطقه از عوامل متعدد سیاسی، اقتصادی، جمعیتی و ... تأثیر می پذیرد. عامل زمان به عنوان یک عامل تعیین کننده سیستم های شهری را سمت و جهت می دهد. شناخت، بررسی، ارزیابی و تحلیل سیستم های شهری کشورهای در حال توسعه عمدتاً با استفاده از مدل هایی انجام می پذیرد که مختص کشورهای توسعه یافته است. بنابراین این مدل ها نمی تواند سیستم شهرهای کشورهای در حال توسعه را به خوبی ارزیابی و تحلیل نمایند. از جمله این مدل ها مدل مرتبه ـ اندازه می باشد. این مدل در حدود یک قرن بیش در کشورهای توسعه یافته ارائه گردید. دانشمندان غربی سطح بلوغ و توسعه یک کشور را در رابطه با تطابق سیستم شهری آن کشور با این مدل ارزیابی می کردند. اما دلایل بیشماری برای رد این مدل در ارزیابی سیستم شهری کشورهای در حال توسعه و یا هر کشور دیگری وجود دارد از جمله دلایلی چون بیگانه بودن این مدل با سیستم شهری کشور، عدم تطبیق با واقعیت، وجود پدیده نخست شهری در کشور، رشد لجام گسیخته شهر اول، عدم توجه به نیروهای موثر در سیستم شهری، تأکید صرف بر جمعیت شهر اول، تأکید بیش از اندازه بر روش کمی و استحاله جبر ریاضی و عدم توجه به منابع و شرایط جغرافیایی و ... . بنابر انتقادات بنیادی بر این مدل لزوم ارائه مدل هایی که تا حد بسیاری کیفی و کمی گشته و بتوانند چندین عامل را پشتیبانی نمایند ایجاب شد. در این تحقیق با روش توصیفی، تبیینی و تفسیری به بررسی سیستم شهری ایران در طول تاریخ پرداخته می شود. جامعه آماری 1012 شهر ( سرشماری نفوس و مسکن سال 1385) می باشد. ارائه مدلی بومی مستلزم دخالت دادن عوامل دیگری در بررسی سیستم های شهری است از جمله این عوامل عامل زمان می باشد که در این پایان نامه این عامل و فرایندهای تاریخی مسلط بر سیستم شهری ایران بررسی علمی گشت. با بررسی تاریخی سیستم شهری کشور و استفاده از مدل سنجش ـ تحلیل رشد آلومتریک شهر های اصلح از نظر رشد طی سال های گذشته شناسایی شد و ملاک مدل بومی قرار گرفتند. با آزمون و بررسی مقایسه ای مدل بومی با دیگر مدل های ممنشعب از قاعده مرتبه ـ اندازه، این نتیجه حاصل گشت که مدل بومی به واقعیت نزدیکتر است. در پایان سیستم شهری ایران با مدل بومی ارزیابی شده است. کلمات کلیدی: سیستم شهری، مدل مرتبه ـ اندازه، مدل بومی، جاده ابریشم، شهرهای بالای 500 هزار نفر.

تحلیلی بر سنجش عملکرد فناوری اطلاعات و ارتباطات ict و نقش آن در برنامه ریزی شهری(نمونه موردی شهرفسا)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  فرخنده صیادی   اصغر ضرابی

چکیده ویژگی عصر ما شهرنشینی گسترده، افزایش جمعیت شهرها و به تبع آن توسعه شهرهای کوچک و بزرگ است. امروزه با پیچیده شدن مسائل شهری و گسترش کالبدی آن و همچنین افزایش تقاضای شهروندان در زمینه ی خدمات رسانی شهری، زندگی شهری با مشکلات زیادی روبرو شده است. از طرفی دیگر رشد و توسعه تکنولوژی در دهه های اخیر بسیار شتابان بوده و رایانه به منزله یکی از نمادهای فناوری تأثیر بسیار شگرفی بر تمام جوانب زندگی بشر گذاشته است. و دستاوردهای ناشی از آن نیز آنچنان با زندگی مردم عجین شده که روی گردانی و بی توجهی از آن، اختلال عظیمی را در نظم جامعه به وجود می آورد. بنابراین به منظور از بین بردن مشکلات شهری از یک سوی و از سوی دیگر هم گام شدن با این پیشرفت ها لازم است که فناوری اطلاعات و ارتباطات را هر چه بیشتر در امور و زندگی خود وارد کنیم.در اولین گام لازم است که شهرهای خود را از جهت ورود و سطح نفوذ این فناوری بررسی کنیم تا ببینیم از این حیث از چه جایگاهی برخوردار هستند. پژوهش حاضر به دنبال آگاهی پیدا کردن از سطح و وضعیت شاخص های این فناوری در سطح شهر فسا از جهت نقش و تأثیر آن در برنامه ریزی شهری می باشد. نوع پژوهش کاربردی و روش مطالعه ترکیبی از روش های توصیفی، تحلیلی و اسنادی می باشد. منابع مورد استفاده در این پژوهش، شامل منابع کتابخانه ای، اینترنتی، لوح های فشرده اطلاعاتی و تکمیل پرسشنامه می باشد. بدین منظور از نرم افزار spss برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده و برای تدوین استراتژی و راهکاها جهت توسعه فناوری اطلاعات در شهر فسا از روش تحلیل swot استفاده شده است. نتایج زیر از این پژوهش بدست آمده است: سطح شاخص شهروندالکترونیک و سواد اطلاعاتی شهروندان در وضعیت پایینی قرار دارد.شاخص های مخابراتی و پستی و مراکز خدمات رسان ict در شهر فسا وضعیت مساعدی ندارد و سازمان های مسئول شهری برنامه مدونی برای گسترش ict ومجازی سازی روند امور ندارند. میزان رضایت شهروندان از امکانات و زیرساخت های ict در حد پایینی قرار دارد. بین میزان استفاده از ict و کاهش مراجعات حضوری مردم رابطه وجود دارد. و با افزایش استفاده از ict مشارکت شهروندان در امور اجتماعی افزایش می یابد. واژگان کلیدی: فناوری اطلاعات، فناوری اطلاعات و ارتباطات، برنامه ریزی، برنامه ریزی شهری، شهر فسا

توزیع فضایی توسعه پایدار گردشگری نمونه موردی شهرستان تیران و کرون
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده جغرافیا 1392
  نرگس محمدزاده   اصغر ضرابی

چکیده گردشگری صنعتی است که توسعه آن نیازمند آگاهی و شناخت کافی از مسائل و عوامل موثر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. بدون آگاهی از امکانات موجود در هر منطقه، امکان برنامه ریزی و پیش بینی علمی و اصولی وجود نخواهد داشت. در واقع شناخت توان های طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و غیره در هر منطقه، به برنامه ریز این امکان را می دهد تا براساس وضع موجود و توان های منطقه، توسعه و جهت آن را شناسایی کند. پژوهش حاضر با هدف تبیین جاذبه های طبیعی گردشگری در محدوده شهرستان تیران و کرون و ، بررسی چگونگی توزیع فضایی توسعه پایدار گردشگری شهرستان تیران و کرون تدوین شده است، تا ضمن افزایش منفعت و سود اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی توسعه توریسم، بتوان تأثیرات منفی حاصل از آن را به حداقل کاهش داد. در این تحقیق ضمن بیان نقش و اهمیت گردشگری، اثرات و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی گردشگری، در منطقه تیران و کرون مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، ترکیبی از روش های اسنادی و کتابخانه ای ، توصیفی، تحلیلی، علی و مطالعات میدانی است. جامعه آماری، مکان های جاذب توریستی شهرستان تیران و کرون بوده و روش نمونه برداری به شیوه تصادفی است که برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شده است و در تحلیل داده ها از نرم افزار spss و excel و arcgis استفاده شده است.نتایج حاصل از این طرح با استفاده از روش کای اسکوئر و سپس روش تحلیل عاملی به بررسی تحلیلی فرضیات تحقیق اقدام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که گردشگری در این ناحیه توانسته اثرات چشمگیری بگذارد و توسعه توریسم در توسعه اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی شهرستان موثر بوده است. ایجاد زمینه های اشتغال، افزایش سطح درآمد خانوارمحلی، اشخاص و سازمان های مرتبط با فعالیت های گردشگری، افزایش میزان اطلاعات و آگاهی های عمومی و سطح تعاملات مثبت بین خانوارهای محلی جامعه گردشگران، نهادینه شدن فرهنگ حفاظت از محیط زیست و افزایش تعداد دوستداران طبیعت از مهمترین اثرات اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و زیست محیطی گردشگری در این ناحیه می باشد. و مهمترین عامل ضعف در توسعه نیافتگی گردشگری شهرستان عامل مدیریتی- برنامه ریزی شناخته شد. در پایان برای بهتر شدن وضع مناطق گردشگری این شهرستان پیشنهاداتی برای رشد و توسعه صنعت گردشگری منطقه ارائه کردیم. 1-1- بیان مساله پژوهشی شناخت توانایی های آشکار و پنهان در یک منطقه، برای برنامه ریزی های ملی، منطقه ای و محلی لازم و ضروری است. بدیهی است بدون آگاهی از وجود امکانات طبیعی و خدا دادی هر منطقه، امکان برنامه ریزی و پیش بینی وجود نخواهد داشت. در واقع شناخت توان های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی در هر منطقه به محقق و برنامه ریز این امکان را می دهد تا بر اساس وضع موجود و توان های منطقه، توسعه و جهت آن را شناسایی کند. گردشگری جزیی از صنعت گردشگری است که از منابع نوپای ایجاد درآمد در شهرها می باشد بویژه برای مناطق دارای پتانسیل. اما آنچه موجب پرداختن به این مسأله، و مورد توجه ویژه قرار دادن آن شده است، نیازهایی است که شهروندان و شهرنشینان، امروزه با آن روبرو هستند از جمله زندگی آپارتمانی، شلوغی شهرها، یکنواختی محیط کار، استفاده از اوقات فراغت، شهر ستیزی و شهر گریزی، گسترش خانه های دوم و استفاده از اتومبیل شخصی، آمایش مناطق اطراف شهر و مناطق روستایی، بهره گیری از مواهب طبیعی ، ایجاد زمینه های اشتغال، ایجاد درآمد و بازگشت ارزش افزوده به مناطق روستایی و اطراف شهرها، ایجاد و طراحی فضاهای جاذب با تأکید بر تغییر و تحولات جوامع و افراد و نیازمندی های عصر کنونی و پیش بینی آینده و غیره، مسائلی است که ما را بر آن می دارد تا زمینه های بیشتری را برای برنامه ریزی و طراحی محیط های جاذب گردشگری در شهرها و نواحی اطراف آنها، مد نظر قرار دهیم. طراحی این گونه فضاها بایستی بر اساس ویژگی های گردشگران، تنوع، و علایق آنها صورت گیرد تا مورد استقبال اکثریت آنها واقع گردد. شهرستان تیران و کرون به دلیل استقرار فضایی در حوزه غرب کلان شهر اصفهان همچنین نزدیکی به رشته کوه های زاگرس و قرار گیری در قسمت سردسیر استان اصفهان دارای موقیعت فضایی مکانی ویژه ایست. این شهرستان بادارا بودن جاذبه های طبیعی و جغرافیایی بی نظیر و ازسویی جاذبه های تاریخی و فرهنگی در صورت برنامه ریزی و اعمال مدیریت صحیح می تواند شرایط مناسبی را در زمینه گردشگری به نمایش بگذارد. آب و هوای معتدل، کوهستان ها و قلل برفگیر، چشمه های زیبا، آثار تاریخی متنوع، از جمله پتانسیل هایی است که می تواند زمینه جذب گردشگر و رونق صنعت توریسم را در منطقه فراهم آورند. 1-2- اهمیت و ضرورت پژوهش بسیاری ازنویسندگان، گردشگری را یک فرصت منحصربه فرد اقتصادی می دانند. درسالهای اخیر،گردشگری منبع درآمدسرشار درتجارت جهانی وعنصرمهمی دربهبودوتنظیم موازنه بازرگانی وترازپرداختهای بسیاری ازکشورها شده است(کاظمی،1386 :4).توسعه گردشگری به ویژه درکشورهای کمترتوسعه یافته ،عامل موثری درمقابله بافقراست وموجب افزایش درآمدقشرهای مختلف ،کاهش بیکاری و رونق اقتصادی ودرنتیجه بهبود کیفیت زندگی مردم وافزایش رفاه اجتماعی می شود. بررسی ها نشان می دهدکه ارزهای به دست آمده از فعالیتهای گردشگری درتنظیم تراز پرداختهای بسیاری ازکشورها به ویژه کشورهای کمترتوسعه یافته که معمولا وابسته به یک محصول اند ،موثرواقع شده است(همان، 7-6). مسافرت وگردشگری به عنوان یکی ازبزرگترین ومتنوع ترین صنایع درجهان به حساب می آیدوبسیاری ازکشورها این صنعت پویارابه عنوان منبع اصلی درآمد،اشتغال ،رشد بخش خصوصی وتوسعه ساختار زیربنایی می دانند.این صنعت یکی ازپردرآمدترین سیستم های اقتصادی جهان است وهمواره عاملی برای بهبودوضع اقتصادی وفرهنگی به شمارمی رود(اطلس ملی گردشگری،1381، 6). از آنجایی که برای ایجاد یک توسعه همه جانبه و پایدار و همچنین جایگزینی منابع جدید کسب درآمد به جای منابع نفتی بایستی از تمامی امکانات و قابلیت های استفاده شود، برنامه ریزی، هدایت و توسعه صنعت گردشگری به عنوان یکی از ابزارهای مهم توسعه که اقتصادانان، آنرا سومین پدیده اقتصادی پویا و روبه رشد پس از صنعت نفت و خودروسازی می دانند (مدهوشی و ناصر پور، 1382: 27) و ازآن به عنوان گذرگاه توسعه یاد می کنند (خسروی نژاد، 1387: 89)، به عنوان یک نیاز و ضرورتی اجتناب ناپذیر مطرح می شود. پتاسیل و توانمندی قابل توجه شهرستان تیران و کرون در زمینه ی برخورداری از مکان های جاذب گردشگری باعث شده که این شهرستان از بستری بسیار مناسب جهت توسعه ی صنعت گردشگری برخوردار باشد و همچنین می تواند به عنوان کانون اصلی جذب گردشگر در زمینه ی اکوتوریسم مطرح باشد. لذا در صورتیکه برنامه ریزی مناسب و اصولی جهت توسعه گردشگری در این منطقه انجام گیرد، این صنعت می تواند به عنوان یک نیروی محرک برای پویایی اقتصاد و ابزاری ارزان و باصرفه جهت توسعه، با ایجاد فرصت های شغلی سبب ایجاد سرمایه گذاری شود و از این طریق به افزایش سطح رفاه و سطح استانداردهای زندگی مردم منطقه و نهایتاً توسعه اقتصادی و اجتماعی این شهرستان کمک شایان توجهی نماید. در این راستا شناسایی پتانسیل ها و جاذبه های توریسمی و تعیین مهم ترین عوامل توسعه نیافتگی این نوع گردشگری در شهرستان به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر مطرح می باشد. و ارائه استراتژی های مناسب می تواند به عنوان یکی از ابزارهای اساسی و کاربردی برای مدیران و سیاستگذران جهت توسعه این نوع گردشگری مطرح باشد و متعاقباً در توسعه ی ملی منطقه ای نقش اساسی ایفا نماید. 1-3-پیشینه وتاریخچه موضوع پژوهش در هر تحقیق علمی مطالعه و بررسی تحقیقات و پژوهشهایی که در ارتباط با موضوع انجام شده ،لازم و ضروری است.چرا که بدون دستیابی به نتایج پژوهشی دیگران و توسعه و تکامل آنها ،امکان رسیدن به پاسخ مناسب و تجزیه و تحلیل بهتر میسر نیست.صنعت جهانگردی در ایران بیش از نیم قرن پیش با تشکیل اداره ای به نام امور جهانگردی در سال 1314 در وزارت کشور شکل گرفت، تا فعالیتهایی در زمینه ایجاد تسهیلات مربوط به این صنعت را انجام دهد.و هم اکنون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که یکی از سازمانهای وابسته به نهاد ریاست جمهوری می باشد ،متولی صنعت جهانگردی است (رحیمی ،308:1384). برخی مطالعات و طرح های انجام گرفته در مورد گردشگری عبارتند از : - لی ( 1992 ) در مطالعات خود، رویکرد های گروههای مختلف توریستی را جهت ارزیابی تأثیرات اقتصادی توریسم و اوقات فراغت روی تورهای مختلف سراسر جهان مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. این تحقیق با استفاده از نظریات مختلف بازدید گنندگان از مناطق توریستی شکل گرفته است. وبه این نتیجه رسیده است که گردشگری تأثیر مثبتی بر روند اقتصادی هر منطقه توریستی دارد. - گی ( 1998 ) در مطالعات خود، سعی در ارزیابی توریسم از بُعد ساختار فضایی و تأثیرات آن بر مدل سفرهای توریستی در کل دنیا دارد. در نتیحه با استفاده از «مدل کشش» تباینات فضایی سفرهای توریستی و ارزیابی و روند حاصل از آن را ارائه می کند. - دنگ و دیگران ( 2002 ) در مطالعاتش به ارزیابی جاذبه های طبیعی توریسم ایران (اکوتوریسم) پرداخته است. این تحقیق ساختار سلسله مراتبی برای ارزیابی مناطق طبیعی توریستی استفاده شده است. در این تحقیق از مدلهایی جهت ارزیابی توریسم ایران، استفاده شده است. - دیوید هاریسون (2007) در مطالعه خود، به توصیف و ارزیابی عملیات توریستی انجام شده در دهکده ای در نزدیکی رودخانه گراند در کاربین شمالی پرداخته است. طی این عملیات با تأکید بر حفاظت از منابع و حیات طبیعی رودخانه و ساخت و سازهای انجام شده از سال 2004 به بعد به جذب توریست فراوان و بالا بردن توان اقتصادی منطقه منجر شده است. در سطح ملی مطالعات انجام شده به شرح ذیل می باشد: - مطالعات طرح جامع اراضی حاشیه سد زاینده رود توسط سازمان عمران زاینده رود (1369)، با تفکر ایجاد یک مجموعه تفریحی عظیم در منطقه صنعتی اصفهان انجام شده است. هدف این طرح استفاده از اراضی حاشیه دریاچه سد برای عموم با تقدم تفریح بر سکونت است. پهنه بندی سطح کشور با توجه به ویژگی های بیوکلیماتیک مناطق و حوزه آبریز رودخانه از دیدگاه توریستی، پیش بینی جمعیت در شعاع پوشش مجموعه توریستی مورد نظر تا سال 1400 وتأثیرات مربوط به عوامل زیست محیطی مورد ارزیابی قرار گرفته است. - حسینی (1375) در مطالعه خود به تحلیل فضایی جاذبه های توریستی استان گیلان پرداخته است و به این نتیجه رسیده که تنها وجود جاذبه های جهانگردی برای جذب توریست کافی نیست، بلکه شرط کفایت این جاذبه ها در چگونگی ارائه خدمات جنبی و سرمایه گذاری های موردنیاز آن است. - موحد (1381) بر روی شهر اصفهان تحت عنوان بررسی و تحلیل الگوی فضایی و توریسم شهری مطالعه ای را انجام داده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که الگوی فضایی توریسم شهر اصفهان مبتنی بر بافت و فضای تاریخی شهر است و بیشتر بخش مرکزی شهر را پوشش می دهد. - زاهدی ( 1382 ) در مطالعاتش تحت عنوان چالشهای توسعه پایدار از منظر اکوتوریسم تلاش می کند تا با اهمیت دادن به طبیعت و توجه توریسم به آن، رابطه و اثراتی که این دو با هم دارند را نشان دهد. نتیجه این مطالعه نشان دهنده آن است که بشر با سرعتی بیشتر از آنچه طبیعت بتواند تحمل کند، به محیط طبیعی آسیب می رساند، رفتار بشر غالباً اصول پایداری را نادیده می گیرد، و برنامه ها و راه حل هایی در پایان توصیه می کند. - اریسیان (1382) در مطالعات خود به معرفی جاذبه های اکوتوریسم در شهرستان سمیرم پرداخته است .وی به این نتیجه رسیده است که شهرستان سمیرم دارای پتانسیلهای بالایی در زمینه گسترش صنعت اکوتوریسم ،بویژه اکوتوریسم روستایی است و ایجاد زیرساختهای مورد نیاز آن و طراحی قطبهای جاذب اکوتوریستی در این منطقه با ایجاد زمینه های اشتغال در محیطهای روستایی به توسعه روستاهها منتهی می شود. - ضرابی ( 1385 ) در مطالعه ای تحت عنوان سطح بندی و برنامه ریزی توسعه فضایی توان های اکوتوریسم به بررسی توان های اکوتوریسمی در استان سیستان وبلوچستان پرداخته است و به این نتایج رسیده است که دریاچه هامون و کوه خواجه در بالاترین سطح جذب توریسم است و سایر نقاط اکوتویستی استان به علت محدودیت جذابیت در پایین ترین سطح قرار دارند. - مهدی زاده(1386) در مبانی و راهکارهای توسعه گردشگری در ایران به بررسی صنعت گردشگری پرداخته و راهکارهایی مانند گسترش فعالیتهای شهرداری و دیگر سازمانها را ارائه کرده است، و به این نتیجه رسیده است، که تمامی مسایل مرتبط با گردشگری ایران، با همکاری سازمانهای مربوطه مرتفع شود. - زنگی آبادی و دیگران(1386) در شناخت پتانسیل های گردشگری بخش باغبهادران و برنامه ریزی توسعه آن به بررسی و شناخت محرومیت های این منطقه پرداخته اند، و به این نتیجه رسیده اند که برای رسیدن به یک گردشگری مناسب باید به فعالیت هایی همچون ساماندهی شبکه های ارتباطی، دادن خدمات و تأسیساتی مانند هتل در منطقه بپردازند. - بیرانوند (1387) در مطالعات خود به تحلیل فضایی جاذبه های اکوتوریستی شهرستان خرم آباد پرداخته و به این نتیجه رسیده که ضعف امکانات زیر بنایی،خدمات گردشگری، ضعف آموزشی،مدیریت و تداخل وظایف سازمان ها وتبلیغات در توسعه نیافتگی گردشگری شهرستان موثر بوده است. - صفرآبادی (1388) در مطالعات خود تحت عنوان برنامه ریزی و طراحی جغرافیایی محیط های جاذب گردشگری در شهر کرمانشاه به تبیین جاذبه های طبیعی گردشگری در محدوده شهر کرمانشاه و بررسی چگونگی برنامه ریزی و طراحی محیط های جاذب گردشگری در شهر و معیارهای طراحی فضاهای جاذب گردشگری پرداخته است. - طهماسبی پور (1389) در مطالعات خود به تحلیل توانمندی های توریستی شهرستان باغملک به عنوان قطب اکوتوریسم استان خوزستان پرداخته است.و به این نتیجه رسیده است که شناسایی ومعرفی توان های شهرستان وارائه راهکارها نقش موثری در توسعه توانمندی های گردشگری دارد. - پیری (1390) در مطالعات خود به تحلیل فضایی توسعه پایدار گردشگری شهرستان دالاهو پرداخته و به این نتیجه رسیده است که گردشگری در این منطقه در زمینه های اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست محیطی تأثیرات چشمگیری می تواند داشته باشد و باعث توسعه پایدار گردشگری شود. از تمام این مطالعات به این نتیجه می توان پی برد که توریسم وتبعات آن بر روی هرمنطقه هم تأثیر مثبت و هم تأثیر منفی دارد وآنچه که مهم است این است که این تأثیرات به خوبی شناخته و در جهت توسعه پایدار مناطق گردشگری به کار برده شوند. 1-4-تبین اهداف پژوهش ازآنجایی که هدف نهایی برنامه ریزی توریسم تأمین سلامت آسایش و زیبایی برای گردشگران است ،در نتیجه برنامه ریزی،طراحی و مدیریت مطلوب مناطق گردشگری به عنوان یکی از مهمترین عناصر محیط گردشگری و موثرترین عوامل دست یابی به هدف مذکور، سهم قابل توجهی در جذابیت و مطلوبیت فضای گردشگری خواهد داشت. در نتیجه اهدافی که در این پژوهش دنبال می شود به قرار زیر است. 1-4-1-اهداف کلی 1-شناسایی و معرفی توانها و جاذبه های بالقوه و بالفعل توریستی و اکوتوریستی شهرستان تیران وکرون. 2-شناخت عوامل متعدد تأثیر گذار در افزایش توان های صنعت گردشگری در ناحیه و ایجاد و بستر سازی فضا در جهت توسعه پایدار گردشگری شهرستان. 1-4-2-اهداف جرئی 1- تحلیل فضایی و معرفی زمینه های مساعد گردشگری و تقویت آنها در راستای فعال سازی صنعت گردشگری در منطقه. 2- بررسی و سنجش میزان رضایت گردشگری از امکانات و تجهیزات مناطق گردشگری شهرستان. 3- شناسایی و بررسی مشکلات مربوط به گردشگری شهرستان و ارائه راهکارهایی جهت حفظ ، نگهداری و توسعه توانمندی های گردشگری منطقه . 1-5-سوالات پژوهش 1-عوامل تأثیر گذار در افزایش توان های صنعت گردشگری در ناحیه ، در جهت توسعه پایدار گردشگری شهرستان کدامند ؟ 2- میزان رضایت گردشگری از امکانات و تجهیزات مناطق گردشگری شهرستان چگونه است؟ 3- مشکلات مربوط به گردشگری شهرستان و راهکارهای آن جهت حفظ ، نگهداری و توسعه توانمندی های گردشگری منطقه چیست؟ 1-6-فرضیه ها ی پژوهش فرضیه هر تحقیق همان حدس و ظن بخردانه ای است که محقق به ذهنش خطور می کند و با انجام پژوهش در پی ارزیابی صحت یا سقم آن است . پس از تحقیق و جمع آوری اطلاعات و پردازش آن ها ممکن است فرضیات تحقیق تأیید شود و یا اینکه رد گرددهمچنین این امکان وجود دارد که فرضیات تعدیل شوند(حاتمی نژاد و عمران زاده ، 72:1389) . فرضیات این مطالعه به قرار زیر است. به نظر می رسد گردشگری موجب رونق توسعه اقتصادی در شهرستان تیران و کرون می گردد. ضعف تجهیزات و تأسیسات زیر بنایی ، برنامه ریزی ، مدیریت و سرمایه گذاری مهمترین عوامل در توسعه نیافتگی صنعت توریسم می باشد. 1-7- روش ،متدولوژی ومراحل انجام پژوهش 1-7-1- نوع مطالعه و روش پژوهش پژوهش حاضر از نظر هدف مطالعه، تحقیقی کاربردی- توسعه ای محسوب می شود و از نظر ماهیت و روش نیز ترکیبی از نوع تحقیقات توصیفی - تحلیلی می باشد. 1-7-2- شیوه جمع آوری اطلاعات روش جمع آوری اطلاعات در پژوهش حاضر بر حسب فرضیات و پرسش های طرح شده، کتابخانه ای،میدانی و بهره گیری از پرسشنامه می باشد. 1-7-3- جامعه ونمونه آماری پژوهش این پژوهش دارای سه جامعه آماری می باشد، که عبارتند از:گردشگران بومی ،گردشگران غیر بومی، متخصصان صنعت توریسم،کارشناسان و مسولان سازمان ها و ادارات مربوطه در سطح شهرستان تیران وکرون. 1-7-4- روش و طرح نمونه برداری در این پژوهش برای انتخاب نمونه در جامعه آماری گردشگران بومی و غیر بومی ، از روش نمونه های ساده و تصادفی استفاده خواهد شد، اما در جامعه آماری کارشناسان به دلیل حجم کم جامعه، تمام جامعه ی آماری به صورت تمام سرشماری انتخاب خواهند شد. 1-7-5- حجم نمونه و روش محاسبه در جامعه ی آماری گردشگران، حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 382.04 نفر می باشد و اما در جامعه آماری کارشناسان، به دلیل حجم کم جامعه تمامی آن ها پرسشنامه تکمیل می کنند. فرمول شماره(1-1):فرمول کوکران برای تعیین حجم نمونه 1-7-6- ابزار گردآوری داده ها (پرسشنامه، مصاحبه و ...) جمع آوری داده ها و اطلاعات اعم از توصیفی و مکانی از طریق مراجعه به کتابخانه، مراکز علمی و تحقیقاتی و سازمان های ذیربط، فیش برداری، مشاهده و پرسشنامه تهیه شده است. 1-7-7- ابزار تجزیه و تحلیل پژوهش داده ها وآمار توصیفی را عمدتأ مفاهیمی ازقبیل جدول توزیع فراوانی ونسبتهای توزیع نمایش هندسی وتصویری توزیع ونظایر آن را تشکیل می دهد. با استفاده از نرم افزارهایی مانندspss و excel به تجزیه و تحلیل داده های گرداوری شده از طریق پرسشنامه ها پرداخته خواهد شد. برای تحلیل فضایی وترسیم نقشه های مورد نیاز از نرم افزارهای تحلیلگرgisاستفاده خواهد شد. 1-7-8- روایی پرسشنامه آزمون روایی که در این پژوهش به کار گرفته شده، روایی صوری و محتوایی است. بطوریکه پرسشنامه ها در اختیار اساتید و متخصصین گردشگری قرار گرفت تا مورد آزمون صوری و محتوایی قرار گیرد. همچنین، از نظرات و پیشنهادات دانشجویان و محققین رشته های مختلف مرتبط با صنعت گردشگری استفاده گردید. سپس اصلاحات و تعدیلات با توجه به نظرات و پیشنهادات آنان انجام شد. در نتیجه، برخی از سوالات هر دو پرسشنامه اصلاح، حذف و یا اضافه گردید. در پایان، سوالات پرسشنامه گردشگران 44 سوال و سوالات پرسشنامه کارشناسان 69سوال شدند. 1-7-9- پایایی پرسشنامه روش های مختلفی برای تعیین پایایی آزمون وجود دارد که یکی از آن ها روش ضریب آلفای کرونباخ نامیده می شود. در این پژوهش نیز از این روش برای تعیین پایایی پرسشنامه با استفاده از نرم افزار spss استفاده شده است. روش آلفای کرونباخ با استفاده از رابطه (1-2) به دست می آید. = :روش آلفای کرونباخ فرمول شماره (1-2) در این فرمول، ضریب پایایی کل آزمون، k تعداد سوالات، واریانس نمرات سوال و واریانس نمرات کل سوالات می باشد(مومنی، 1386: 211). در این پژوهش، با مطالعه مقدماتی 44 نمونه گردشگران، ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه گردشگران 82/0 و آلفای کرونباخ کل پرسشنامه کارشناسان 79/0به دست آمد. اگر آلفای کرونباخ بالای 60 درصد باشد، نشان دهنده پایایی بالای سنجه می باشد. همچنین، آلفای کرونباخ برای متغیرها به صورت جداگانه در جدول (1-3) برآورد شده است. جدول 1-1- تعیین پایایی پرسشنامه(به تفکیک متغیرها) آلفای کرونباخ تعداد سوالات تعدادنمونه مطالعه مقدماتی نوع متغیر نام متغیر 0/8 13 25 مستقل توسعه گردشگری پرسشنامه کارشناسان 0/79 7 25 وابسته عوامل زیست محیطی 0/8 7 25 وابسته توسعه اجتماعی- فرهنگی 0/78 4 25 وابسته توسعه اقتصادی 79/0 31 25 کل پرسشنامه 81/0 8 44 مستقل امکانات و خدمات گردشگری پرسشنامه گردشگران 81/0 5 44 وابسته رضایت گردشگران 82/0 13 44 کل پرسشنامه 1-8- مراحل و فرایند اجرایی پژوهش 1- تهیه پروپوزال و تصویب آن 2- بررسی منابع و پیشنه های موجود 3- تکمیل پرسشنامه 4- طبقه بندی و تجزیه و تحلیل نهایی 5- نگارش متن اصلی و ارائه آن 1-9- کاربرد نتایج پژوهش این پژوهش علاوه بر اینکه می تواند به توسعه دانش کاربردی گردشگری و زمینه های گسترش گردشگری در منطقه کمک کند و انگیزه ای برای تحقیقات مشابه باشد ،می تواند مورد استفاده نهادها و سازمانهای زیر قرار گیرد تا کار گروه هایی در جهت توسعه گردشگری منطقه ایجاد کنند. - سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان و شهرستان تیران وکرون. -سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان. - شهرداری های شهرهای شهرستان تیران وکرون. - استانداری استان اصفهان. - فرمانداری و بخشداریهای شهرستان تیران وکرون. - سازمان حفاظت محیط زیست استان اصفهان و تیران وکرون. -اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان. - سازمان جهاد کشاورزی شهرستان تیران وکرون. - شرکت و موسسات خدمات گردشگری. - مدیران آژانس های گردشگری. - مراکز دانشگاهی و کلیه پژوهشگران و دانشجویان علاقه مند در این زمینه. -شناساندن چهره محروم ولی با استعداد شهرستان تیران وکرون به مدیران و مسئولان اجرایی و جلب توجه آنان به این منظور که صنعت توریسم می تواند بخشی از مشکلات منطقه را در صورت برنامه ریزی مناسب کاهش دهد. 1-10- نتیجه گیری شناخت توانایی های موجود یک منطقه، برای برنامه ریزی های ملی، منطقه ای و محلی لازم و ضروری است. بدیهی است بدون آگاهی از وجود امکانات طبیعی و خدا دادی هر منطقه، امکان برنامه ریزی و آینده نگری حساب شده وجود نخواهد داشت. در واقع شناخت توان های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی در هر منطقه به محقق و برنامه ریز این امکان را می دهد تا بر اساس وضع موجود و توان های منطقه، توسعه و جهت آن را شناسایی کند. سفر و گردشگری، آن چنان که امروزه آن را می شناسیم و فعالیتی اجتماعی، پیوند خورده با زندگی مردمان در سراسر جهان است، همواره از چنین گستردگی برخوردار نبوده، شرایط سیاسی، اقتصادی ـ اجتماعی و منابع موجود در اختیار بشر، در اعصار گوناگون تاریخ، برنگرش انسان و عمل او درخصوص موضوع سفر تأثیر گذار بوده است. بررسی تاریخ سفر از سده های گذشته موید آن است که انسان ها با انگیزه های گوناگون همچون: تجارت، آموزش، زیارت و انجام امور مذهبی، ماجراجویی و نیز انجام وظایف سیاسی به سفر می پرداخته اند. پژوهش حاضر با ایده های جغرافیایی، قصد بررسی و برنامه ریزی محیط های جاذب گردشگری در شهرستان تیران و کرون را دارد و از آنجا که توجه ویژه، بیشتر به شناسایی مکان های گردشگری است ، با مطالعاتی که تاکنون در این زمینه در این شهرستان انجام گرفته است، متفاوت است. در این تحقیق ضمن شناسایی مکان-های جاذب جهت جذب گردشگر در شهرستان، به طور خلاصه می توان گفت که هدف کلی از این پژوهش شناخت و برنامه ریزی توسعه پایدار گردشگری شهرستان تیران و کرون می باشد . این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی، تحلیلی- میدانی و همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان و متخصصان سازمان ها و ادارات و گردشگران وارد شده به این منطقه هستند. در این پژوهش برای انتخاب نمونه در جامعه آماری گردشگران، از روش نمونه های در دسترس یا نمونه های اتفاقی استفاده شده است. برای محاسبه حجم نمونه جامعه گردشگران از روش کوکران استفاده گردیده است. روش گردآوری داده ها و اطلاعات در این پژوهش، روش کتابخانه ای و روش میدانی (پرسشنامه) است. با استفاده از نرم افزارهایی مانندspss و excel به تجزیه و تحلیل داده های گرداوری شده از طریق پرسشنامه ها پرداخته خواهد شد. برای تحلیل فضایی وترسیم نقشه های مورد نیاز از نرم افزارهای تحلیلگرgisاستفاده شده است.

پیامدهای دوفضائی شدن شهرها(فضاهای سایبری ـ فیزیکی)، بر جایگاه و عملکرد فضاهای باز شهری ، پژوهش موردی شهر اصفهان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده جغرافیا 1392
  امیرحمزه شهبازی   اصغر ضرابی

چکیده ضرورت تحقیق ، ریشه در دو فضایی شدن شهرها دارد (فضاهای مجازی و فضاهای عینی) ؛ و معطوف به پیامد گسترش فضاهای مجازی، بر عملکرد فضاهای باز شهری می باشد . به این اعتبار که روند جایگزینی فضاهای مجازی، با فضاهای باز شهری. عملکرد فضاهای باز شهری را در زمینه تعامل و همبستگی اجتماعی، تعلق به مکان ، تحرک فیزیکی ضروری و سلامتی جسمانی، بازسازی روحی و روانی و گذران اوقات فراغت مختل نموده و کمبود فضاهای باز شهری، توزیع نامتعادل فضایی و نامناسب بودن عملکرد شان برای شهروندان آسیب زا شده است. اهداف و سوالات تحقیق: معطوف دستیابی به پاسخ سوالاتی در سه حوزه است ؛ حوزه اول یا فضاهای باز شهری : آیا فضاهای باز شهری موجود اصفهان، به لحاظ شاخص های کمی ، کیفی و دسترسی ، مناسب هستند؟ میزان استفاده شهروندان از فضاهای باز شهری چقدر و تابع کدام شاخص ها و مولفه ها می باشد ؟ میزان رضایت شهروندان از عملکردهای فضاهای باز شهری موجود چقدر و عوامل بازدارنده کدامند؟ در حوزه دوم یا فضاهای مجازی : میزان استفاده از فضاهای مجازی جقدر است ؟ تاثیر انواع شاخصهای (مکانی ـ فضایی ، اجتماعی ـ اقتصاد، جمعیت شناختی) موثر بر استفاده شهروندان از فضاهای مجازی کدامند؟ و روند تحولات آینده این پدیده چگونه است.؟ در حوزه سوم : پیامد گسترش فضاهای مجازی برعملکردهای حیاتی فضاهای باز شهری و روابط معنی دار میان آنها، و متغیرهای قابل مداخله برای برنامه ریزی و هدف گذاری مورد واکاوی و سوال بوده است. روش تحقیق : این پژوهش، به لحاظ هدف، کاربردی و مسئله گرا ، به لحاظ روش، پیمایشی ؛ از نوع، تحقیق موردی (اصفهان)؛ روش آمارگیری، نمونه گیری تصادفی دو مرحله ای ، با ابزار ، پرسشنامه کتبی ، و مراجعه به درب منازل ، حجم نمونه ، 513 واحد. جامعه هدف، جمعیت 15 ساله و بیشتر . واحد آماری ، فرد و سطح تحلیل ، افراد و محله. مدلهای آماری شامل تحلیل واریانس ،تی تست ، کای دو - کروسکال والیس و ... است. یافته های تحقیق : یافته های پیمایشی ، بیانگر تایید فرضیه های مربوط به ناکارآمدی فضاهای باز شهری موجود اصفهان، پراکنش فضایی نامناسب این فضاها ، وجود عوامل بازدانده وکاهنده انگیزه استفاده از این فضاها، درصد پایین رفتن به پارک، محدودیت تحرک و فعالیت فیزیکی، بروز وضعیت روحی نامطلوب(بد تا بسیار بد بخشی از شهروندان)و ارتباط آن با استفاده از فضاهای باز شهری، رابطه معنی دار میان شاخصهای اجتماعی، کالبدی ، اقتصادی و میزان استفاده از فضاهای باز شهری و یا از استفاده از فضاهای مجازی، اولویت رو به رشد فضاهای مجازی بر فضاهای باز شهری، و رابطه معنی دار میان تشدید نظارت رسمی در فضاهای باز شهری با گرایش شهروندان به فضاهای مجازی است. ضمنا به پیشنهادات راهبردی و کاربردی، معطوف به تاکید بر نقش دستگاههای متولی برنامه ریزی و ایجاد این فضاها، و نهادهای رسمی نظارتی انتظامی پرداخته شده است. واژه های کلیدی: دو فضایی شدن شهرها ، فضای باز شهری ، فضای مجازی ، اوقات فراغت ، اصفهان .

نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه پایدار گردشگری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیخ بهایی - دانشکده مدیریت 1392
  علی یوسفی   اصغر ضرابی

صنعت گردشگری به عنوان یکی از مهمترین صنایع امروز جهان، نقش عمده ای در بهبود وضعیت اقتصادی و توسعه ی پایدار کشورها دارد و از سوی کارشناسان، مدیران و برنامهریزان کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته است. مطالعات آماری نشان می دهد تأثیر اقتصادی این صنعت به حدی قابل ملاحظه است که 9 درصد از تولید ناخالص داخلی در سطح جهانی را شامل می شود. در عصر جدید فناوری اطلاعات و ارتباطات با توجه به افزایندگی عملکرد، سرعت عمل و کاهش هزینه ها در عرصه های مختلف مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این عرصه ها صنعت گردشگری است. بنابرین متخصصین این صنعت با توجه به شناخت وآگاهی ویژه خود، اذعان دارند که توسعه گردشگری بدون بهبود و توسعه زیرساختها به هیچ عنوان میسر نمیگردد. فناوری اطلاعات و ارتباطات از زیرساخت های مهم این صنعت است. بنابراین هدف این پژوهش بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه پایدارگردشگری است. این پژوهش از نظر روش، "توصیفی- پیمایشی" و از نظر هدف، کاربردی است. جامعه ی آماری مشتمل بر کارکنان بنگاه تورگردان شهر اصفهان را در بر می گیرد. روش نمونه گیری سرشماری می باشد و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است، که شامل 15 سوال اصلی ونیز 4 سوال عمومی است. پایایی پرسشنامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد که مورد پذیرش قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از فراوانی پاسخ ها و آمار اکتشافی متغیرها انجام شد. در پرسش نخست، پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات در بنگاه های تورگردان مورد بررسی قرار گرفت. در این میان برای رزرو هتل هنوز از وسایل و امکانات جدیدتر، استفاده کمی می شود و در مورد پرسش دوم، تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در بنگاه های تورگردان بررسی شد. نتایج نشان می دهد که این فناوری توانسته تاثیرات زیادی بر این بنگاه ها بگذارد، ولی هنوز نتوانسته باعث کاهش چشمگیر مراجعه حضوری دفاتر خدمات مسافرتی برای رزرو بلیت و هتل باشد.

اولویت بندی عوامل موثر بر مدیریت بحران شهری در برابر بلایای طبیعی (مطالعه موردی: امداد و نجات شهر اصفهان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده جغرافیا 1392
  شهین ابراهیم بابایی   اصغر ضرابی

در دانش و عمل مدیریت بحران برای شناسایی و تعیین درجه بحران شهری در برابر بلایای طبیعی، عوامل اصلی موثر در آسیب پذیری مدیریت بحران شهری باید بررسی شوند. هدف از این پژوهش، به کارگیری اصول مدیریتی لازم برای کاهش آسیب پذیری شهرها و دستیابی به اولویت های عوامل موثر بر مدیریت بحران شهری در برابر بلایای طبیعی شهر اصفهان از لحاظ شاخص های مورد بررسی است. روش بررسی این پژوهش مبتنی بر رویکرد توصیفی- تحلیلی است. در زمینه جمع آوری اطلاعات از روش مطالعه کتابخانه ای و پیمایش میدانی با استفاده از پرسشنامه و به صورت نمونه برداری تصادفی استفاده گردیده است. حجم نمونه 248 نفر از حجم جامعه آماری 700 نفر از پرسنل ستادی و عملیاتی سازمان های ذیل می باشد. مقدار آلفا جهت آزمون روایی برای پرسشنامه 967. بدست آمده است. برای اولویت بندی عوامل موثر بر مدیریت بحران شهری در 46 متغیر از 6 عامل اصلی در سه سازمان دخیل در امر امداد و نجات (هلال احمر، آتش نشانی و اورژانس)، از مدل تاپسیس استفاده گردیده است و با استفاده از تحلیل خوشه سلسله مراتبی در محیط spss، شاخص های پژوهش بر اساس رتبه به دست آمده در مدل تاپسیس در 5 سطح دسته بندی شده است. نتیجه حاصل از بررسی انجام شده، نشان می دهدکه دوره های آموزشی هدفمند و پیشگیرانه ویژه پرسنل در برابر حوادث، ذخیره سازی لوازم اسکان اضطراری، وجود سامانه ثبت مشخصات و مهارت داوطلبان جهت حضور در حوادث، به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار می گیرند و در خوشه پنج جای گرفته اند. همچنین ضریب همبستگی مولفه های پژوهش حاکی از وجود ارتباط معکوس یا مستقیم بین مولفه ها است. بر اساس آزمون تی فرضیات پژوهش تأییدمی شود. نتایج بدست آمده نشان می دهد در همه موارد وضعیت امداد و نجات در شهر اصفهان مناسب است و فقط در خصوص مولفه دوم در مورد نظام ذخیره سازی وضعیت در حد متوسط است.

برنامه ریزی توسعه پایدار شهرستان های استان آذربایجان شرقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  رسول بابانسب   اصغر ضرابی

چکیده ندارد.

برنامه ریزی توسعه فضایی شهرستان دره شهر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  ربابه اسدی   اصغر ضرابی

چکیده ندارد.

برنامه ریزی کاربری اراضی شهر مریوان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  محمدفاضل اخگر   اصغر ضرابی

چکیده ندارد.

برنامه ریزی احیاء بافت های تاریخی شهر اصفهان به منظور جذب جمعیت (مطالعه موردی منطقه 3)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  علیرضا وارثی   اصغر ضرابی

چکیده ندارد.

ارزیابی و بررسی ظرفیت های کالبدی و زمینه های فرهنگی-اجتماعی استفاده از دوچرخه در شهر به عنوان یک وسیله ی حمل و نقل (مورد مطالعه: منطقه ی 3 شهر اصفهان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  غلامرضا حسن زاده   اصغر ضرابی

چکیده ندارد.

بررسی روند توسعه پایدار شهری در ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  حمیدرضا رخشانی نسب   اصغر ضرابی

چکیده ندارد.

برنامه ریزی توسعه پایدار توریسم در شهرستان مشکین شهر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  صدیف اسلامی پریخانی   اصغر ضرابی

چکیده ندارد.