نام پژوهشگر: محمدصادق علمی سولا

ترجمه،نقدوبررسی بخش پایانی کتاب : women family and gender in islamic law
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1390
  یحیی رنجبر   محمدصادق علمی سولا

موضوع این تحقیق ترجمه ، نقدوبررسی بخش پایانی کتابی است بانام "women, family and gender in islamic law" [زنان، خانواده وجنسیت درحقوق اسلام]. اصل کتاب به زبان انگلیسی است؛ ما علاوه برترجمه، برآن حاشیه نیززده ایم. ونهایتا نقدوبررسی نیز کرده ایم. درفصل نقدوبررسی پس ازایرادمقدمه، نخستین سخن را به بحثی به نام "تنازع پیش فرض ها" اختصاص دادیم. جان سخن ما دراین بحث این است که ازآنجاکه مسلمانان باغیرمسلمانان (واحیانا دیگرمعترضان معارف سنتی اسلام) دریکسری پیش فرض ها ومفاهیم بنیادین ازقبیل تعریف، مفهوم ومصداق "عدالت" اختلاف دارند، درنتیجه داوری هایشان درمورداسلام وفقه نیز متفاوت است ویکی آن را"عادلانه" می بیندودیگری "غیرعادلانه". ازباب نمونه ماچندتا ازپیش فرض هاراآورده ایم واجمالا بررسی کرده ایم. دربخش بعد بانام:"دوتیپ زن مسلمان درنظام فکری اسلام" سعی کرده ام نشان دهم که بامراجعه به متون اسلامی می توانیم دست کم دونظام فکری متفاوت رادرمورد زن وجایگاه اوبیابیم وتلویحا ابرازکرده ام که جمع کردن بین این دونظام فکری ازاین حقیرساخته نیست. بعدازاین دربخش " درباب پرده نشینی زن دراسلام" احادیث واقوال متعددی رادرمورد کیفیت پرده نشینی یادرصحنه بودن زن بیان کرده ام وثمره ی عینی بحث قبلی رانشان داده ام؛ یعنی احادیثی راآورده ام که حداکثرپرده نشینی رابرای زن تجویز می کنند ودرعین حال دلایل طرفداران درصحنه بودن زن نیز آورده شده است. این دوبخش اخیرازاین لحاظ آوردنشان درنقدوبررسی کتاب به نظرضروری می رسدکه نوسنده به اسلام نسبت داده که همواره ازپرده نشینی زن دفاع کرده است. وماسعی کرده ایم نشان دهیم که نظرواقعی اسلام ونظراسلام واقعی چیست. که اگرمنظورمان ازاسلام "متون دینی" باشد سخن نویسنده تاچه حددرست است واگرمنظورش آرای نویسندگان مسلمان معاصر باشد تاچه حددرست است.

بررسی تطبیقی رجم در فقه مذاهب اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری 1392
  مهدی نوروزیان قالیباف   محمدصادق علمی سولا

در دوران معاصر که موج فکری بسیار گسترده ای در رابطه با احیای حقوق بشر به راه افتاده ، رجم از جمله موضوعاتی است که ذهن اندیشمندان اسلامی را بیش از پیش به خود مشغول ساخته است. از این رو ، بر متفکران و فقیهان مسلمان لازم آمده که با تمام توان خود، در برابر هجمه های فرهنگی بایستند و با منطقی روشن و کلامی متقن ، از ساحت مقدس این دین آسمانی دفاع نمایند. در فصل های اول و دوم این پژوهش ، به شرح مفاهیم وکلیات و تبیین موضوع رجم پرداخته شده و در فصل های سوم تا ششم ، جزء جزء مسایل مربوط به بحث رجم از قبیل شرایط تحقق احصان ، راههای ثبوت زنای موجب رجم ، کیفیت اجرای رجم و اسباب سقوط یا تأخیر رجم بر اساس دیدگاههای فقهای شیعه و سنّی و به صورت تحلیلی - توصیفی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در فصل آخر این پژوهش نیز که دربردارنده ی مطالبی نسبتاً تازه و قابل تأمل است ، موضوعاتی نظیر « نقش مقتضیات زمان در تغییر احکام » و « نگاهی نو به موضوع رجم » مطرح شده و در پایان ، ما حصل کار پژوهشی نگارنده که عبارت است از شرح و تبیین دو دیدگاه جدید برگرفته از نگاه برخی فقهای متأخر به موضوع رجم ، به شکلی اجتهادی و با ارائه ی دلایل و مستندات متعدد ارائـه شده است.

بررسی راه کارهای فقهی پیش گیری از مخاصمات اقتصادی از منظر قرآن کریم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  علامحسین غلامی   محمدصادق علمی سولا

ایجاد آرامش در جامعه زیر بنای حیات انسانی است و به تعبیری تمام علوم به دنبال تامین آن هستند. در معارف اسلامی با توجه به تاثیر شگرف آرامش در پیش برد اهداف خلقت به این مهم پرداخته شده است. یکی از زمینه های بروز مخاصمه و اختلاف که آرامش را به خطر می اندازد، درگیری های اقتصادی است. این پایان نامه به روش توصیفی تحلیلی و با ابزار گرد آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی در سه فصل: کلیات، آسیب شناسی و بیان ریشه های اختلاف در جامعه، راه کارهای قرآن برای پیش گیری از اختلاف ها اقتصادی، سامان یافته که فصل اخیر به عنوان اصلی ترین بخش پایان نامه است. که دست آورد آن گامی برای کمک به ایجاد آرامش در جامعه است.

نماز جمعه و آثار آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1368
  محمدصادق علمی سولا

جزوهء حاضر در پنج فصل تنظیم گردیده که در فصل اول نگاهی به لغت و تاریخ نماز جمعه افکنده ایم . در فصل دوم در باره ئ فضیلت و آداب شب و روز جمعه و نیز ارزش نماز جمعه و آداب آن سخن گفته ایم . در فصل سوم قول برگزیده مان یعنی قول به وجوب عینی تغیینی نماز جمعه را با ادلهء اربعه اثبات و اقوال دیگر را رد کرده ایم . در فصل چهارم، شروط نماز جمعه را در مذاهب خمسه باختصار مورد بحث قرار داده ایم و بالاخره در فصل پایانی جزوه در بارهء آثار نماز جمعه و نقش آن در انقلاب اسلامی اخیر و بخصوص دیدگاههای امام قدس سره الشریف در باب نماز جمعه، مطالبی را ذکر کرده ایم . در این جزوه سعی شده که کمال اختصار رعایت گردد و موضوعات علیرغم تنوعشان خیلی شاخ و برگ داده نشوند. در فصل سوم، یعنی فصل اثبات قول مختار و رد دو قول دیگر، بیشتر از دو کتاب "عنوان الطاعه فی اقامه الجمعه و الجماعه" تالیف محقق ارزشمند آقا سید اسماعیل حسینی مرعشی و کتاب "صلوه الجمعه" نوشتهء مرحوم آیه الله آقا شیخ مرتضی حائری استفاده شده است .