به منظور بررسی تأثیر انواع میکروارگانیسم ها و تأثیر مایه تلقیح تیوباسیلوس با گوگرد بر حل پذیری سنگ فسفات، دو آزمایش به صورت جداگانه انجام گردید. آزمایش اول در قالب فاکتوریل کاملاَ تصادفی، شامل: تیوباسیلوس در دو سطح (با و بدون باکتری) و سه سطح گوگرد (0، 10 و 20 درصد) و دو نوع سنگ فسفات شامل (آسفوردی) و (یاسوج) و آزمایش دوم در قالب طرح کامل تصادفی در 9 تیمار شامل: دو تیمار باکتری (سودوموناس و باسیلوس)، سه تیمار قارچ (آسپرژیلوس، پنی سیلیوم و تریکودرما)، مخلوط باکتری ها، مخلوط قارچ ها، مخلوط باکتری ها و قارچ ها و یک تیمار شاهد (بدون میکروارگانیسم)، بر روی سنگ فسفات (آسفوردی) انجام گردید. مقدار فسفر آزاد شده (psol) و ph طی زمان های مختلف در شرایط آزمایشگاهی اندازه گیری شد، نتایج نشان داد میزان psol، در طول دوره انکوباسیون روند افزایشی داشت. در بین معادلات سینتیکی برازش داده شده در آزادسازی فسفر تابع نمایی و فروندلیچ (98/0-96/0r2=) در سنگ فسفات نوع آسفوردی، و در سنگ فسفات نوع یاسوج، مدل مرتبه صفر با (94/0-86/0r2=) برازش بهتری یافتند. بیشترین کاهش ph و افزایش psol در تیمار 20 درصد گوگرد با تلقیح تیوباسیلوس در سنگ فسفات نوع آسفوردی به ترتیب 16/4 واحد و 04/79 برابر و در نوع یاسوج به ترتیب 64/0 واحد و 2/5 برابر نسبت به شاهد (بدون تیوباسیلوس و گوگرد) به دست آمد. در تیمار تیوباسیلوس و گوگرد همبستگی معنی داری بین psol و ph در سنگ فسفات نوع آسفوردی (**94/0- r=) و یاسوج (*50/0- r=)، و در تیمار میکروبی (قارچ ها و باکتری ها)، (**69/0- r=) مشاهده شد. در نتیجه می توان گفت میزان آزادسازی فسفر علاوه بر نوع میکروارگانیسم، میزان گوگرد و میزان اکسیداسیون گوگرد توسط تیوباسیلوس، به ترکیبات تشکیل دهنده سنگ فسفات نیز بستگی دارد.

چکیده ندارد.