مراحل توسعه گناد و چرخه تولید مثل سالیانه کیلکای معمولی از اسفند 1386 تا اردیبهشت 1388 بر روی 800 عدد (333 ماده، 467 نر) از ماهیان صید شده در سواحل بندر انزلی از طریق 1) شاخص وزنی گناد (gsi) 2) مطالعات بافت شناسی مورد مطالعه قرار گرفت. بالاترین مقدار gsi در هر دو جنس نر و ماده، در سال اول در اردیبهشت ماه و در سال دوم در ماههای اسفند و فروردین بود. بررسی های بافت شناسی و روند توسعه قطر تخمک نشان داد که تخمریزی کیلکای معمولی به صورت دسته ای بوده، اووسیت ها به صورت گروهی همزمان توسعه می یابند و دوره تخمریزی نسبتا طولانی (5 ماه) می باشد. پایین بودن در صد تخمک های اترتیک و شرایط بدنی مناسب (1<) در طول دوره تخمریزی نشان داد که کیلکای معمولی در شرایط محیطی مطلوبی بسر می برد. هماوری دسته ای برابر 6718 عدد تخم به ازای هر گرم از وزن بدن بود که همبستگی مثبت با gsi داشت. دامنه طول چنگالی در جنس ماده از cm5/6 تا 5/13 و در جنس نر cm8 تا 13 بود و گروه سنی +3 در هر دو جنس بالاترین فراوانی را داشت. پارامتر های رشد بر اساس معادله رشد وون برتالانفی در جنس ماده برابر93/0 k =،cm 22/11= l? ،28/0= t0 و در جنس نر 98/0k =، cm84/10= l?،47/0= t0 توصیف شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که زمان آغاز تخمریزی در کیلکای معمولی متغیر است که این موضوع بر ضرورت اعمال مدیریت صید بر اساس تغییر در استراتژی های تولید مثل تاکید می ورزد.

در این مطالعه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و اطلاعات پوشش و کاربری اراضی ارتباطات بین ویژگی ها و شکل بندی سیمای محیط با ویژگی های نهری و جمعیت های زیستی نهر زرین گل استان گلستان بررسی گردیده است. ابتداء، ارتباطات بین ویژگی های سیمای محیط در بافر های 30، 90 و 270 متری با ویژگی های نهری، خصوصیات هیدرولیک و واحدهای استاندارد چشمی و خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب بررسی گردید. همچنین ارتباطات شکل بندی سیمای محیط در این بافرها با ویژگی های نهری بررسی گردید برای این منظور، ما یکسری از شاخص ها در سطح لکه ای و اطلاعات تنوع پوشش گیاهی در سطح سیمای محیط استخراج کردیم. در آخر با استفاده از مدل رگرسیونی خطی ارتباطات ویژگی های سیمای محیط و کاربری اراضی با جمعیت های زیستی نهری تعیین شد. همچنین، با استفاده از آنالیز مولفه اصلی بر روی متغیرهای اندازه گیری چشمی چهار مولفه ایجاد گردید که بترتیب نشان دهنده تنوع زیستگاه، تغییرات سرعت جریان، رسوبگذاری و تغییر کانال می باشند. بررسی ارتباطات بین ویژگی های نهری و شاخص های لکه ای نشان داد که همبستگی منفی بین شاخص های مساحت، نسبت محیط به مساحت (para) و شکل لکه ای کاربی اراضی کشاورزی و ویژگی های نهری وجود داشته و کاربری اراضی سبب تخریب بستر زیستی قابل دسترس، تنوع زیستگاه و تنوع مناطق استخری در ایستگاه های مطالعاتی می گردد. بعلاوه شاخص های تنوع ماکروبنتوزی برای تعیین ارتباط سیمای محیط و جمعیت های زیستی نهری استفاده گردید. در این مطالعه شاخص های تنوع ماکروبنتوزی با تنوع زیستگاه و بستر زیستی قابل دسترس در ارتباط بوده اند. نتایج بدست آمده نشان دادند که بین پراکنش سگ ماهی جویباری (paracobitis malapterura) و بستر زیستی قابل دسترس ارتباط مثبتی وجود داشته و مدل های رگرسیونی نیز نشان دادند که پراکنش این گونه با شاخص ظرفیت انتقال رسوب در ارتباط می باشد.

این مطالعه به منظور بررسی تغییرات سلول های کلراید آبشش و سلول های کلیوی مولدین ماهی سفید و همچنین بررسی چگونگی تغییر فشار اسمزی و غلظت الکترولیت های سرم خون این ماهی در دریا بعد از مهاجرت به رودخانه در فصل تکثیر انجام گردید. تعداد 20 عدد ماهی سفید (با نسبت مساوی نر و ماده) از سواحل بندر انزلی با شوری ppt 49/8 و درجه حرارت c°4/12 و به همین تعداد نیز از رودخانه خشکرود با شوری ppt 18/0 و درجه حرارت c°18 صید شدند. پس از خونگیری از آبشش و کلیه مولدین (در هر محیط) نمونه بافت برداشته شد. فشار اسمزی و غلظت یون های na+ ، cl- ، k+ و mg2+ در سرم خون سنجش شدند. فشار اسمزی و غلظت یون های cl- ، na+ ، k+ و mg2+ ماهیان آب دریا و رودخانه اختلاف معناداری را نشان دادند، به طوریکه فشار اسمزی و غلظت یون های مورد بررسی سرم خون در آب دریا بیشتر از آب شیرین بود. از طریق مطالعات بافت شناسی ویژگی های سلول های کلراید آبشش و همچنین کلیه شامل شبکه گلومرولی، لوله های دیستال، جمع کننده و پروکسیمال در دو محیط مقایسه شد. میانگین اندازه و تعداد سلول های کلراید آبشش ماهی سفید در آب دریا بیشتر از آب شیرین بود. میانگین اندازه لوله های دیستال، جمع کننده و شبکه گلومرولی در آب شیرین بزرگتر از آب لب شور دریای خزر بود. میانگین اندازه لوله های پروکسیمال در آب دریا نسبت به آب شیرین بیشتر بود اگرچه اختلاف معنی داری مشاهده نشد. میانگین تعداد لوله های کلیوی در دو محیط یکسان بود.

شعاع سخت باله سینه ای قره برون و اوزون برون برای درک ارتباط زمان کف گزینی (عبور از آبهای سطحی به آبهای عمیق) و بلوغ جنسی بررسی شد تا استفاده از خصوصیات حلقه های رشد را برای الگوی تاریخچه زندگی تایید کند. از 147 عدد شعاع سخت باله سینه ای قره برون با دامنه طولی (طول چنگالی) 203- 62 سانتیمتر و 69 عدد شعاع سخت باله سینه ای اوزون برون با دامنه طولی (طول چنگالی) 173- 83 سانتیمتر در سالهای 89- 87 در آبهای ایرانی دریای خزر نمونه برداری شد. تخمین سن با مشاهده مستقیم مقاطع تهیه شده زیر استریومیکروسکوپ و نیز از روی تصاویر آنها صورت پذیرفت. الگوی حلقه های رشد قره برون و اوزون برون در هر دو جنس مورد بررسی قرار گرفتند. پارامترهای رشد von bertalanffy تخمین زده شده برای جنس ماده بزرگتر از نرها بود. طول بی نهایت و نرخ رشد قره برون و اوزون برون ماده در سالهای 89- 87 به ترتیب 07/173 سانتیمتر با نرخ رشد 1/0 در سال و 69/153 با نرخ رشد 08/0 در سال تخمین زده شد. جنس نر قره برون و اوزون برون در سالهای 89- 87 به ترتیب طول بی نهایت 33/164 و 02/131 سانتیمتر با نرخ رشد 08/0 و 15/0 در سال را داشتند. نتایج به طور غیر مستقیم نشان داد که کف گزینی و بلوغ جنسی، رشد قره برون و اوزون برون و نیز الگوی حلقه های رشد آنها را در هر دو جنس تحت تاثیر قرار داده است. نتایج این بررسی پیشنهاد می کند که پهنای حلقه های تاریک و دوایر سالیانه مقاطع با وقایع کف گزینی و بلوغ جنسی رابطه دارد و به عنوان خصوصیت ویژه هر گونه مطرح می باشد و نیز به نظر می رسد که شناسایی دوره های بعدی تخم ریزی و رسیدگی جنسی در سطح گونه ها را مقدور می سازد.

(عنوان) یادگیری زمان-مکان در فیل ماهی (huso huso) جوان (نام دانشجو) احسان ابراهیمی مطالعه حاضر با هدف بررسی رفتار یادگیری زمان- مکان غذا و همچنین فعالیت پیش بینی تغذیه در فیل ماهیان (huso huso) جوان انجام شد. این آزمایش در دو مرحله به صورت فردی و گروهی انجام گرفت. مرحله اول گروه های پنج تایی از فیل ماهیان در تانک های 2000 لیتری (200×200×50سانتی متر) و مرحله دوم با 8 عدد فیل ماهی در 8 عدد تانک 1000 لیتری (200×100×50) به صورت فردی، انجام شد. تانک های مورد استفاده در هر دو مرحله با استفاده از دیواره پلاستیکی، که دارای یک پنجره برای عبور ماهیان بود، به دو قسمت تقسیم شد. شرایط محیطی در طول دوره در حد مطلوب نگهداری شد. در هر مرحله ماهیان به دو گروه برای آزمایش در شب (nt) و روز(dt) تقسیم شدند. غذادهی به میزان یک درصد وزن بدن، دوبار در روز و به مدت 30 روز انجام شد. غذادهی در نوبت اول در یک سمت تانک و در نوبت دوم در سمت مقابل، با استفاده از لوله غذادهی، انجام شد. زمان های غذادهی برای ماهیان dt، 10:00-09:30 و 18:00-17:30 و برای ماهیان nt، 22:00-21:30 و 06:00-05:30 بود. رفتار ماهیان در طول دوره توسط دوربین مشاهده و ضبط شد. در روزهای آزمون (مرحله گروهی: 15، 22 و 30؛ مرحله فردی: 15، 20، 25 و 30) غذادهی در ساعت مقرر انجام نشد و تعداد ماهیان در سمت صحیح غذادهی در زمان های غذادهی شمارش شد. همچنین میزان تحرک ماهیان نیز در روزهای اندازه گیری تحرک(مرحله گروهی: 22 و 30؛ مرحله فردی:20 و 30) مورد بررسی قرار گرفت. میزان تحرک در ماهیان dt و nt در مرحله گروهی نشان دهنده افزایش میزان تحرک آنها در ارتباط با زمان های غذادهی بود و در مرحله فردی این رابطه مشاهده نشد. در بررسی حضور ماهیان در محل صحیح و غلط غذادهی در زمان غذادهی در هر دو مرحله از آزمون اختلافی مشاهده نشد. . نتایج بررسی میزان تحرک نشان می دهد که فیل ماهیان در حالت گروهی قادر به پیش بینی دو زمان غذادهی در روز می باشند. همچنین نتایج نشان داد که هر دو گروه ماهیان dt و nt قادر به یادگیری دو زمان غذادهی در دو مکان متفاوت در روز نمی باشند و مشاهده شد که حذف اثرات اجتماعی (آزمون فردی) نیز تاثیری بر نتیجه فوق ندارد. واژه های کلیدی: رفتار تغذیه ای، فعالیت پیش بینی غذا، یادگیری زمان-مکان، فیل ماهی

در این مطالعه، اثر رنگ تانک پرورشی و جیره غذایی بر رفتار تغذیه ای کپور معمولی در شرایط پرورشی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 144 قطعه کپور معمولی جوان با میانگین وزنی 5/0±1/35 گرم (در گروه های 8 تایی) در تانک هایی به رنگ سفید، آبی و سیاه (6 تیمار و 3 تکرار) به مدت 8 هفته با غذای کنسانتره (فاقد جاذب غذایی بتائین) و جیره حاوی جاذب غذایی بتائین به صورت اشباع مورد تغذیه قرار گرفتند. رفتار تغذیه ای ماهیان (تحرک و حضور ماهیان در زمان غذادهی) به وسیله ثبت تصاویر از ماهیان در تانک انجام گرفت. نتایج نشان داد ماهیان پرورش یافته در تانک به رنگ آبی، از لحاظ عملکرد رشد و تغذیه ای شرایط بهتری نسبت به بچه ماهیان پرورش یافته در تانک سیاه و سفید داشتند (05/0p<). ماهیانی که از جیره حاوی بتائین تغذیه شدند نسبت با ماهیان تانک هم رنگ خود که از جیره فاقد بتائین تغذیه کردند، رشد بهتری نشان دادند و در بعضی از فاکتورهای رشد اختلاف معنی داری با ماهیان تانک هم رنگ خود نشان دادند (05/0p<). ماهیان موجود در تانک به رنگ آبی با جیره غذایی حاوی بتائین از لحاظ حضور و تحرک در زمان غذادهی نسبت به ماهیان موجود درتانک به رنگ سفید و سیاه شرایط بهتری داشتند (05/0p< ). تحرک و حضور ماهیان در زمان غذادهی در تیمار دارای بتائین و فاقد بتائین اختلافات معنی داری را نشان داد(05/0p< ). نتایج این مطالعه نشان داد به کارگیری رنگ تانک آبی با استفاده از جاذب غذایی بتائین نسبت به رنگ سیاه به لحاظ شاخص های رشد و ایجاد رفتار تغذیه ای مناسب وضعیت مطلوب تری را ایجاد کرده که ممکن است بدلیل سازگاری فیزیولوژیکی بهتر کپور معمولی با این شرایط باشد.

فلزات سنگین از مهم ترین آلاینده های محیط زیست دریایی می باشند که به دلیل پایداری طولانی مدت در محیط، سمیت بالا و تمایل به تجمع زیستی، مورد توجه قرار گرفته اند. تحقیق حاضر، جنبه ها و فاکتورهای مختلفی از رفتار فلزات سنگین را در محیط زیست دریایی بررسی می کند. برای این منظور سه وان در یک مکان قرار داده شد، در هر وان 22 ظرف پلاستیکی قرار گرفت .در هر ظرف مقدار مشخصی ماسه دریا، آب و تعداد معینی گاماروس ریخته شد. دمای هر وان روی یکی از دماهای 22، 25 و 28 درجه تنظیم شد. تمامی ظروف توسط سه غلظت مختلف از مس، سرب و کادمیوم و به منظور بررسی برهم-کنش فلزات، تعدادی از ظروف نیز توسط ترکیب دوتایی و سه تایی فلزات مذکور آلوده شده اند و به مدت 20 روز در دما و ph ثابت در این شرایط نگه داری شدند. پس از جمع آوری و اندازه گیری میزان غلظت نمونه های آب، رسوب و گاماروس بوسیله دستگاه جذب اتمی، برای تجزیه و تحلیل های آماری توسط مدل شبکه عصبی داده ها واردspss و matlab شد. نتایج بدست آمده نشان داد مس فلزی پایدار است و عوامل مختلف مانند غلظت، دما و حضور فلزات دیگر بر مس تأثیرگذار نیست. ولی فلزات غیر ضروری مانند کادمیوم و سرب در الگوی تجمعی خود دارای نوسانات زیادی هستند و عوامل مختلفی مانند دما، غلظت و حضور فلزات دیگر مخصوصا مس بر میزان تجمع این دو فلز تأثیرگذارند. ورود مس به محیطی که حاوی کادمیوم یا سرب است باعث رسوب مقدار قابل توجهی از این دو فلز می شود. همچنین مانع جذب این دو فلز توسط پونتوگاماروس دریای خزر می شود که در این تحقیق به عنوان بیواندیکاتور مورد استفاده قرار گرفته است. دما نیز تأثیرات قابل توجهی در الگوی تجمعی این دو فلز دارد، به صورتی که در دمای 25 درجه، سرب و کادمیوم بیشترین میزان تجمع را در آب، رسوب و گاماروس نشان می دهند. در ضمن تجمع کادمیوم در آب، رسوب و گاماروس، رابطه مستقیمی با غلظت کادمیوم افزوده شده به محیط نشان داد.

چکیده ارزیابی برهمکنش اثرات فلزات سنگین(مس، روی و جیوه) در محیط کنترل شده با استفاده از مدل شبکه عصبی نسیم کریمی جهت بررسی تاثیر برهمکنش فلزات سنگین(مس، روی و جیوه) نمونه برداری از آب، رسوب و گاماروس از ساحل جفرود واقع در شهرستان بندر انزلی انجام شد. نمونه ها(آب، رسوب و گاماروس) به آزمایشگاه منتقل شده و طی مدت مطالعه(20 روز) تحت شرایط تقریبا ثابت شوری( ppt5/0±9) و اکسیژن mg/l 7 و ph در محدوده 7/8-8/7 قرار داده شدند. آزمایش در سه دمای متفاوت (1±22، 1±25 و 1±28 درجه) و سه غلظت متفاوت انجام شد و آنالیز آن توسط دستگاه جذب اتمی صورت گرفت. فلز روی در محدوده غلظت های ppm06/0، 2/0 و 6/0، فلز مس در محدوده غلظت های ppm 005/0، 016/0 و 05/0 و فلز جیوه در محدوده غلظت های ppm 00005/0، 00016/0 و 0005/0 تعیین شدند. تاثیر برهمکنش این فلزات بر یکدیگر در آب، رسوب و گاماروس با استفاده از مدل شبکه عصبی بررسی شد. بررسی های آماری نشان داد که تغییر قابل ملاحظه ای در میزان حضور فلز مس و روی در آب، رسوب و بافت گاماروس در میانکش با یکدیگر و نیز در میانکنش با فلز جیوه و مخلوط این فلزات باهم در مقایسه با حضور فلز مس و روی به تنهایی در محیط مشاهده نشده است(p>0.05). میزان تجمع فلز جیوه در بافت گاماروس در حضور یون های فلزی مس، روی و مخلوط این دو فلز با هم در مقایسه با حضور فلز جیوه به تنهایی کاهش یافته است(p<0.05). میزان تجمع جیوه در آب و رسوب در برهمکنش با فلز مس در مقایسه با حضور جیوه به تنهایی در محیط افزایش یافته است(p<0.05)، همچنین میزان تجمع جیوه در آب در برهمکنش با فلز روی و مخلوط مس و روی افزایش یافته است ولی از نظر آماری قابل ملاحظه نبوده است(p>0.05). همچنین بررسی افزایش دما و غلظت بر میزان تجمع فلزات سنگین نشان داد که با افزایش دما از 22 تا 28 درجه و نیز افزایش غلظت) ppm005/0تا 05/0( میزان تجمع فلز مس در آب افزایش یافته است(p<0.05). ولی در میزان تجمع مس در رسوب و گاماروس تغییر قابل ملاحظه ای مشاهده نشده است. با افزایش دما تغییر قابل ملاحظه ای بر میزان تجمع فلز روی مشاهده نشده است. ولی با افزایش غلظت(ppm 06/0تا 6/0) میزان تجمع آن در رسوب افزایش یافته است (p<0.05). با افزایش دما از 22 تا 25 درجه میزان تجمع فلز جیوه در آب افزایش یافته است(p<0.05)، و از 25 تا 28 درجه کاهش یافته است ولی این کاهش از نظر آماری قابل ملاحظه نبوده است(p>0.05). همچنین با افزایش غلظت) ppm00005/ 0تا 0005/0( تغییر محسوسی بر میزان تجمع فلز جیوه مشاهده نشده است.

رنگدانه های کاروتنوئیدی تاثیر مثبت و اثبات شده ای بر موفقیت تولید مثلی ماهی دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی رنگ و ذخیره کاروتنوئیدی تخمک ماهی سفید ماده و مهاجر به رودخانه های شیرود و تجن (استان مازندران) به انجام رسید. به این 45 سانتیمتر از رودخانه شیرود و 71 قطعه ماهی سفید /92 ± 0/ منظور تعداد 111 قطعه ماهی سفید با میانگین طول چنگالی 06 44 سانتیمتر از رودخانه تجن در فصل تولید مثلی ( اسفند الی اردیبهشت ماه) و در سال /51±0/ با میانگین طول چنگالی 05 89 صید شدند. تخمک حاصل از ماهی ها از نظر ذخیره کاروتنوئیدی مورد سنجش قرار گرفت. میانگین کاروتنوئید تخمک -88 7 میکروگرم بر گرم بود. بر اساس نتایج حاصل از این /91 ±0/ 6 و در منطقه تجن 27 /63±0/ ماهی سفید در منطقه شیرود 28 تحقیق، ذخیره کاروتنوئیدی در تخمک های با رنگ نارنجی بیشتر از رنگ سبز است. همچنین مشخص شد که با بزرگتر شدن اندازه ماهی، ذخیره کاروتنوئیدی تخمک بیشترمی شود. میزان کاروتنوئید تخمک بر درصد لقاح و تفریخ تاثیر ندارد.

نور به عنوان یک فاکتور محیطی از نظر رنگ، شدت و دوره نوری روی زندگی آبزیان تاثیر گذار است. در این مطالعه اثر رنگ نور و دوره نوری بر هورمون های ملاتونین، 17 – بتا استرادیول، پارامتر های بیوشیمیایی پلاسما و رسیدگی جنسی، جنس ماده استرلیاد (acipenser ruthenus) بررسی شد. بدین منظور36 مولد (g 8/21 ± 8/538) به صورت تصادفی در 12 تانک 500 لیتری توزیع شدند. ماهیان تحت تاثیر 4 تیمار] دو دوره نوری (18l:6d)18 ساعت روشنایی و 6 ساعت تاریکی؛(6l:18d) 6 ساعت روشنایی و 18 ساعت تاریکی با دو رنگ نور (آبی و قرمز) [و شدت نور lx150 با 3 تکرار قرار گرفتند. هورمون های ملاتونین و 17 – بتا استرادیول در سه مرحله تولید مثلی پیش زرده سازی pre-vitellogenesis (مهر ماه)، زرده سازی vitellogenesis (آذر ماه) و رسیدگی نهایی final maturation (اسفند ماه) به روشradioimmunoassay (ria) اندازه گیری شدند. سطوح این هورمون ها در مراحل مختلف جنسی متغییر بود. بیشترین غلظت استرادیول (ng/ml2/0±60/11) و کمترین غلظت گلوکز (g/dl5/0±78/6) در مرحله زرده سازی و کمترین غلظت ملاتونین در مرحله رسیدگی نهایی (pg/ml2±19/42) دیده شد. در بین تیمار ها رابطه ملاتونین و استرادیول معکوس بود. بطوریکه بیشترین غلظت استرادیول (ng/ml006/0±76/11) و کمترین غلظت ملاتونین (pg/ml18/29±7/88) در تیمار آبی روز بلند دیده شد. در هر سه مرحله تولید مثلی غلظت کلسترول با افزایش هورمون استرادیول کاهش یافت. بیشترین غلظت آلبومین با کمترین غلظت هورمون ملاتونین همراه بود. پایین ترین شاخص قطبیت هسته (38/0±2/16) و با کمترین غلظت ملاتونین ملاحظه گردید. نور (رنگ و دوره نوری) و توسعه گنادی بر غلظت هورمون های ملاتونین و 17 – بتا استرادیول ماهیان ماده استرلیاد تاثیر گذار است. کلید واژه: ملاتونین، acipenser ruthenus، استرادیول، رسیدگی جنسی، دوره نوری.

چکیده این تحقیق توانایی پایشگری زیستی صدف صخره ای خوراکی s. cucullata را به منظور پایش آلودگی جیوه در سواحل خلیج فارس بررسی می نماید. در این مطالعه در 15 ایستگاه در سواحل بین جزر و مدی در مناطق قشم، هرمز، بندرلنگه و بندرعباس نمونه برداری از رسوبات و صدف ها انجام شد. غلظت جیوه در نمونه های رسوب، پوسته و بافت نرم صدف با کمک دستگاه آنالیزکننده جیوه تعیین شد. میانگین غلظت جیوه در پوسته، بافت نرم و رسوبات در مناطق مورد مطالعه به ترتیب 03/2، 19/84 و 4/11نانوگرم بر گرم بدست آمد. مقدار فاکتور bsaf بر اساس نسبت غلظت جیوه در بافت نرم به رسوبات مناطق محاسبه گردید که در تمامی مناطق مقادیر آنها بالاتر از 2 بدست آمد و این خود بیانگر مناسب بودن تجمع زیستی در بافت نرم این صدف می باشد. نتایج نشان داد که توان تجمع زیستی در بافت نرم بطور معنی داری بیشتر از پوسته صدف مورد مطالعه می باشد . بین مقدار جیوه در بافت نرم و مقدار جیوه در رسوبات زیستگاه صدف مورد مطالعه همبستگی مثبت و معنی داری بدست آمد ( 05/0>p و 83/0=r ) براساس همبستگی مثبت و مقدار bsaf بالای 2 در کنار سایر شرایط پایشگری زیستی، مشخص شد که بافت نرم این صدف اندام مناسبی برای پایشگری زیستی می باشد. نتایج نشان داد که مقدار جیوه در رسوبات همواره پایین تر ازاستانداردهای تعیین شده توسط سازمان های noaa آمریکا و ccme کانادا برای غلظت جیوه در رسوبات دریایی است. بر اساس نتایجedi و ewi مقادیر جیوه در بافت نرم صدف برای افراد در گروه های سنی و جنسی مختلف مشخص شد که مقادیر این آلاینده در دامنه قابل قبول استاندارد-های تعیین شده برای تغذیه انسان قرار دارند. نتایج این تحقیق نشان داد که بین مقادیر جیوه در بافت نرم و رسوبات در سواحل اصلی و سواحل جزایر تفاوت معنی داری وجود دارد و این تفاوت نشان می دهد که آلودگی جیوه در مناطق مورد مطالعه بیشتر تحت تاثیر منابع آلاینده مستقر در خشکی قرار دارد. نتایج این تحقیق با اطمینان بالا توانایی بافت نرم صدف s. cucullata را بعنوان اندامی حساس و مناسب برای پایشگری زیستی جیوه در منطقه معرفی می نماید.

ماهی سفید (rutilus frisii kutum)از ماهیان بومی دریای خزر است که پس از رسیدن به سن بلوغ جهت تخمریزی به رودخانه وارد می شود. بمنظور بررسی تغییرات تعداد ماهی وارد شده به رودخانه خشکرود، آمار صید ماهی سفید از رودخانه در هر شبانه روز از تاریخ 18/12/90 لغایت 22/2/91 در دهانه رودخانه اندازه گیری و ثبت شد. همچنین فاکتورهای فیزیکی آب و هوا شامل دبی، دمای آب، میزان بارندگی، سمت باد، سرعت باد، وضعیت دریا، وضعیت جوی، وضعیت شفافیت آب رودخانه، میزان اکسیژن آب، میزان نور و ph به مدت 2 ماه، هر سه روز یک بار و دو بار در روز (یک بار در روز و یک بار در شب) اندازه گیری و ثبت شدند. در این مطالعه رابطه پارامتر های فیزیکی آب با تعداد ماهی وارد شده به رودخانه و مقادیر هر یک از این پارامتر ها در زمان حداکثر مهاجرت این ماهی تعیین شد. هورمون های ملاتونین و lh در پلاسمای خون ماهیان مولد نر و ماده با خونگیری از 103 ماهی که از دریا و رودخانه صید شدند، در روز و شب تعیین شد. میزان این هورمون ها در طی دوره 2 ماهه تولیدمثلی ماهی سفید و طی هر فاز ماه نیز بررسی شد. میانگین وزن مولدین ماده و نر وارد شده به رودخانه بترتیب 2/837 و 5/575 گرم و میانگین طول چنگالی آنها بترتیب 39 و 34 سانتی متر بود. نتایج نشان داد که دمای آب یکی از موثرترین عوامل درمهاجرت ماهی سفید به رودخانه بوده و محدوده مناسب آن 16- 13 درجه سانتی گراد می باشد. همچنین در بررسی تعداد ماهی وارد شده به رودخانه، تعداد کل ماهی های وارد شده به رودخانه در شب و روز متفاوت بود و می توان گفت عملاً در روز ماهی وارد رودخانه نمی شد. علاوه بر آن میزان هورمون ملاتونین درشب (pg/ml) 9/10 و بیشتر از روز (pg/ml) 9/3 بود و در طی دوره نیز متفاوت بود. میزان هورمون lh در ابتدای دوره تولیدمثلی زیاد بود، پس از آن کاهش پیدا کرد و دوباره با پایان یافتن دوره تولیدمثلی به میزان اندکی افزایش یافت. نتایج نشان داد که ورود ماهی سفید به رودخانه تحت تاثیر عوامل اکولوژیکی و سیستم درونی بدن ماهی قرار دارد و به نظر می رسد هورمون ملاتونین، هورمون هماهنگ کننده ریتم ورود شبانه روزی ماهی سفید به رودخانه برای تخمریزی باشد.

ماهیان سفید پس از بلوغ جنسی عمدتا همه ساله تخم ریزی می کنند. شواهدی در دست است که نشان می دهد درصدی از ماهیان سفید بالغ از نظر تولید مثلی غیر فعال هستند و در تخمریزی سالیانه شرکت نمی کنند. این پژوهش به منظور بررسی سطوح شاخص ویتلوژنین پلاسما و دیگر فاکتورهای بیوشیمیایی مرتبط با تولید مثل در ماهیان سفید ماده غیر فعال و فعال انجام شد. ماهیان سفید ماده (سایز بزرگتر از 35 سانتی متر) در فصل تولید مثل طی 2 مرحله در ماه های اسفند سال90 و فروردین91 (به تعداد 35 عدد) از قسمت جنوب غرب دریای خزر صید شدند. در هر مرحله بلافاصله پس از صید از ماهی خونگیری(5سی سی) شد و نمونه های خون و ماهی ها به آزمایشگاه انتقال داده شدند. شاخص های وزنی گناد(gsi)، کبد(hsi) و چربی احشائی محاسبه شد. شاخص ویتلوژنین(alp)، میزان هورمون استرادیول(e2)، کلسیم و پروتئین کل پلاسما اندازه گیری شد. مراحل رسیدگی جنسی تخمک ابتدا از طریق ماکروسکوپی و سپس میکروسکوپی(بافت شناسی) تعیین شدند. ماهیان غیر فعال دارای تخمک های توسعه نیافته (مرحله 1 و2 رسیدگی جنسی) در تخمدان بودند. این در حالی است که ماهیان فعال دارای تخمک های کاملا توسعه یافته (مرحله 5) در تخمدان بودند. میزان هورمون 17- بتا استرادیول، alp ، کلسیم و پروتئین کل پلاسما در ماهیان غیر فعال تولید مثلی به طور قابل ملاحظه ای کمتر از ماهیان فعال بود. نتایج حاصله گویای آن است که در ماهیان سفید ماده غیر فعال به دلیل کاهش ترشح استرادیول و در نتیجه عدم تحریک کبد به سنتز ویتلوژنین، میزان alpپلاسما کاهش داشته و در نتیجه پروتئین کل و کلسیم پلاسما نیز کاهش می یابد.

دینامیک جمعیت اردک ماهی (esox lucius linnaeus, 1758) با بررسی 537 عدد نمونه در دورۀ یکساله از تیر 1391 تا خرداد 1392 از دو منطقۀ غربی (آبکنار) و شرقی (سرخانکل) تالاب انزلی واقع در جنوب غربی دریای خزر مورد مطالعه قرار گرفت. بیشترین فراوانی این گونه در گروه سنی 2 ساله بدست آمد. میانگین طول چنگالی و وزن در جنس ماده به صورت معنی¬داری بیشتر از جنس نر بود. مقایسۀ پارامترهای رشد بین جنس نر و ماده تفاوت معنی¬داری را نشان داد. بنابراین معادلۀ رشد به صورت جداگانه برای جنس نر به صورت lt = 88.1 [1-e -0.11 (t+2.02)] و در جنس ماده به صورت lt = 108.9[1-e -0.09 (t+2.15)] محاسبه گردید. مقدار پارامتر  در هر دو جنس تقریباً برابر با 3 (95/2 در جنس نر و 02/3 در جنس ماده) بدست آمد. مقادیر مرگ¬ومیر کل، طبیعی و صیادی در جنس نر به ترتیب 1/13، 0/26 و 0/97 در سال و در جنس ماده به ترتیب 1/17، 0/20 و 0/97 در سال بدست آمد. نرخ بهره¬برداری، میزان مرگ¬ومیر سالیانه و نرخ بقا در جنس نر به ترتیب 0/77، 0/68 و 0/32 در سال و در جنس ماده به ترتیب 0/83، 0/69 و 0/31 در سال بود. مقدار طول چنگالی که در آن 50 % جمعیت بالغ هستند، در جنس نر و ماده به ترتیب برابر با 29/7 و 34/7 سانتیمتر بود. سن در 50 % بلوغ این گونه در جنس نر و ماده به ترتیب 1/57 و 2/59 سال بدست آمد، گرچه تعدادی از نمونه¬ها در سن و طول کمتر به بلوغ رسیده بودند. بررسی شاخص وزنی گناد، فصل تخمریزی اردک ماهی در تالاب انزلی را از اواخر آذر تا اواخر بهمن نشان داد. اوج فعالیت تخمریزی اردک ماهی، دورۀ کوتاهی بین هفتۀ آخر دی و نیمۀ اول بهمن در دمای کمتر از 9 درجۀ سانتیگراد صورت می¬گرفت که توسط مقاطع بافتی تهیه شده از گناد ماهیان ماده تایید گردید. رسیدگی جنسی در اردک ماهی به 6 مرحله تقسیم گردید. بررسی های بافت¬شناسی به همراه نمودار فراوانی قطر تخمک و مراحل رسیدگی جنسی، نشان داد که فرآیند تخمریزی در یک دورۀ کوتاه و به صورت یک مرحله¬ای صورت می¬گیرد و از الگوی total spawner پیروی می¬نماید. مرحلۀ 2 و 6 از لحاظ زمانی به ترتیب طولانی¬ترین و کوتاه¬ترین مراحل رسیدگی جنسی بودند. مقدار هماوری مطلق و نسبی (خطای استاندارد±میانگین) به ترتیب برابر با 2467/1±14592/0 عدد تخم و 1/78±26/05 عدد تخم به ازای هر گرم وزن بدن بدست آمد. نسبت جنسی (نر : ماده) در کل دورۀ نمونه¬برداری به نفع ماده بود و به صورت 1: 1/70 بدست آمد. رابطۀ طول چنگالی-وزن بیانگر الگوی رشد ایزومتریک در اردک ماهی تالاب انزلی بود. اطلاعات بنیادی بیولوژیک بدست آمده از مطالعۀ حاضر جهت پیشرفت مدیریت فعالیت صیادی و بهبود وضعیت ذخیره اردک ماهی در تالاب انزلی که به شدت تحت تاثیر صید است، قابل استفاده می¬باشد.

روش های متفاوتی برای علامت گذاری و شناسایی بچه ماهیان تولید شده در مراکز تکثیر ماهی وجود دارد. در این تحقیق امکان ایجاد علامت ایزوتوپی در خار باله سینه ای بچه ماهیان یک ماهه ی قره برون (تاسماهی ایرانی) (وزن متوسط: 0/19 ± 3/7 گرم، طول کل: 0/16 ± 9/8 سانتی متر) توسط ایزوتوپ پایدار 137ba مورد مطالعه قرار گرفت. در آزمایش اول، بچه-ماهیان(180 n=) به مدت 1- 5 روز در معرض آب حاوی صفر (تیمار شاهد)، 30، 60 و 90 میکروگرم در لیتر از 137ba قرار داده شدند. علامت های ایزوتوپی بلافاصله بعد از یک روز در خار باله سینه ای ایجاد شدند. بیشترین تغییرات در نسبت ایزوتوپی 138ba/137ba (2/63) در تیمار 90 میکروگرم در لیتر مشاهده شد. در آزمایش دوم، ماهیان علامت گذاری شده به مدت 14 روز در آب رودخانه (بدون 137ba غنی شده) و سپس به مدت 10 روز در آب لب شور ppt 5/7 نگه داری شدند تا تغییرات احتمالی در علامت های ایزوتوپی ایجاد شده، بررسی شود. در طول این مدت نسبت ایزوتوپی 138ba/137ba در خار باله های بچه ماهیان علامت دار شده کمی افزایش یافت. هم چنین در ابتدای انتقال بچه ماهیان تیمار شاهد از آب شیرین به لب شور، تغییر این نسبت ایزوتوپی قابل ملاحظه بود. طول و وزن بچه تاسماهیان در طول مدت آزمایش نشان داد که استفاده از این روش علامت گذاری هیچ گونه تاثیر منفی روی رشد اولیه بچه ماهیان ندارد. این تحقیق، اولین مطالعه علامت دار کردن ماهیان خاویاری دریای خزر با استفاده از ایزوتوپ پایدار می باشد و با توجه به نتایج بدست آمده، استفاده از آن به عنوان روشی مطمئن برای علامت دار کردن ماهیان و ارزیابی موفقیت برنامه های رهاسازی این ماهیان، قابل استفاده می باشد.

چکیده شاخص ویتلوژنین و نسبت جنسی در اردک ماهی (esox lucius) در تالاب انزلی مرضیه عباسی آلاینده¬های زیست محیطی که به درون اکوسیستم¬های آبی وارد می¬شوند توانایی مختل کردن فرایند¬های متابولیسم، رشد و نمو و تولید¬مثل یک موجود آبزی را داشته و می¬توانند موجب ناهنجاری¬های گنادی، انحراف نسبت¬های جنسی و تغییر فیزیولوژی تولید¬مثل ماهی شوند؛ لذا هدف این تحقیق بررسی تغییرات برخی از فاکتور¬های بیو¬شیمیایی پلاسمای خون و مطالعه بافت شناسی گناد اردک ماهی (esox lucius) نر و ماده در یک محیط آلوده (تالاب انزلی) و مقایسه آن با یک محیط غیر آلوده (تالاب امیرکلایه) می¬باشد. نمونه¬ها در طول فصل رسیدگی جنسی (آبان تا اسفند 1391) جمع آوری شدند و شاخص ویتلوژنین پلاسما با استفاده از روش غیرمستقیم alkali-labile phosphoprotein (alp) تعیین شد. همچنین پروتئین کل، کلسیم کل و هورمون 17بتا- استرادیول در پلاسما اندازه¬گیری شدند. آنالیز¬های بافت¬ شناسی گناد به منظور بررسی اختلال در توسعه گنادی انجام گرفت و نسبت جنسی تعیین شد. نتایج به دست آمده تفاوت معنی داری در میانگین غلظت alp، پروتئین کل، کلسیم کل و 17بتا- استرادیول بین جنس نر و ماده در محیط آلوده نشان داد. با این حال میانگین مقدار شاخص ویتلوژنین در نر¬های تالاب انزلی (27/2 ± 93/42) 40% میانگین مقدار این شاخص در ماده¬ها (46/11 ± 27/107) و بیش از دو برابر مقدار اندازه¬گیری شده در نر¬های تالاب امیرکلایه (38/0 ± 62/18) بود. نسبت جنسی مشاهده شده در تالاب انزلی متفاوت از 1:1 بود (23/36% نر و 76/63% ماده) اما شواهد و علایم حضور سلول¬های جنسی نر در گناد ماده و یا سلول¬های جنسی ماده در گناد نر مشاهده نشد. نتایج نشان می¬دهد که فیزیولوژی تولید¬مثلی اردک ماهی تا حدی تحت تاثیر محیط آلوده تالاب انزلی که انواع آلاینده¬ها در آن یافت می¬شود، می¬باشد. کلید واژه: edcs, alp،esox lucius، هورمون استروئیدی، تالاب انزلی

در این مطالعه میزان عناصر کمیاب sr، ba و ca و همچنین نسبت های آنها (sr:ca، ba:ca و (sr:ba در اتولیت دو دسته ماهی سفید rutilus frisii kutum ماده پنج ساله که از نظرتولید مثلی فعال (دارای گناد توسعه یافته در فصل تخمریزی) و غیر فعال (دارای گناد تحلیل رفته در فصل تخمریزی) بودند، به منظور مطالعه تاریخچه (مهاجرتی) تولید مثلی آنها توسط دستگاه icp-ms اندازه گیری شد. نمونه آب و ماهی از نواحی جنوب غرب دریای خزر و رودخانه طالب آباد منتهی به این دریا در ماه های بهمن و اسفند (فصل رسیدگی جنسی ماهی سفید) جمع آوری شدند. مقایسه آماری بین دو گروه ماهیان ماده تولید مثلی فعال و غیرفعال اختلاف آماری معنی داری در نسبتsr:ca نشان نداد. در صورتیکه نسبت ba:ca در ماهیان غیرفعال تولید مثلی و sr:ba در ماهیان ماده فعال بیشتر بود. نتایج این تحقیق این فرضیه را تقویت کرد که ماهیان ماده غیر فعال تولید مثلی، همانند ماهیان ماده فعال تولید مثلی، به داخل رودخانه ها وارد می شوند اما طبیعتا تخمریزی نمی کنند.

افزایش جمعیت، توسعه شهرها و تغییرات شیوه زندگی و متعاقب آن تغییر در الگوی مصرف مسائل و مشکلاتی را برای جوامع امروزی ایجاد کرده است که از بارزترین آن مواد زاید بیمارستانی است که به علت دارا بودن عوامل خطرناک، سمی و بیماریزا از جمله زائدات پاتولوژیک، عفونی، دارویی، شیمیایی، رادیواکتیو و ظروف و وسایل درمانی از حساسیت خاصی برخوردار است .مدیریت پسماندهای بیمارستانی بدلیل دارا بودن پتانسیل عفونت زایی و وجود پسماندهای خطرناک بسیار حائز اهمیت است. عدم کنترل و بی توجهی نسبت به مدیریت صحیح پسماندهای بیمارستانی علاوه بر تهدید جدی به سلامت جامعه و محیط زیست، باعث اتلاف هزینه های زیاد نیز می شود. بر اساس یافته های مطالعه حاضر مقادیر پسماندهای عفونی تولیدی نه تنها در مراکز مورد مطالعه متفاوت می باشد بلکه با شهرهای دیگر ایران و کشورهای دیگر نیز تا حدودی متفاوت است که علت این تفاوت اصولا به فاکتورهای مختلفی نظیر نحوه مدیریت پسماندها، نوع مرکز ارائه دهنده خدمات، نوع خدمات ارائه شده، تعداد تخت های فعال، وضعیت فرهنگی و اقتصادی جامعه و نظایر آنها بستگی دارد.

چکیده ندارد.