انسجام مفهومی بنیادی در زبان شناسی متن است و انسجام واژگانی از طریق روابط واژگانی مختلف محقق می شود. در این پژوهش ابتدا مطالعات مربوط به انسجام و روابط واژگانی از گذشته تاکنون معرفی شده است. در این تحقیق سه فرضیه مورد بررسی قرار می گیرد. (1) در متون آموزش زبان فارسی از روابط واژگانی استفاده شده است. (2) میزان کاربرد هر یک از انواع روابط واژگانی در متون آموزش زبان فارسی متغیر است.(3) بین مقطع آموزش زبان فارسی و میزان استفاده از روابط واژگانی همبستگی وجود دارد. برای بررسی فرضیه های فوق پیکره ای شامل دو کتاب و یک نرم افزارِ آموزش زبان فارسی انتخاب شد و روابط واژگانی به کار رفته در آنها استخراج، شمارش و تحلیل شد. دو کتاب مورد نظر به نام های «آموزش زبان فارسی» (دوره مقدماتی،کتاب دوم) تألیف یداله ثمره و «درس فارسی برای فارسی آموزان خارجی» (دوره مقدماتی)تألیف تقی پورنامداریان می باشند. نرم افزار مورد نظر نیز «نرم افزار آموزش زبان فارسی» تألیف احمد صفارمقدم است. اطلاعات آماری مختلف در خصوص روابط واژگانی موجود در پیکره تحقیق در قالب ده جدول ارائه شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در متون آموزش زبان فارسی از روابط واژگانی مختلف استفاده شده است و به این ترتیب فرضیه اول تحقیق تأئید شد. همچنین در میزان کاربرد روابط واژگانی مورد نظر این تحقیق تفاوت وجود دارد، به این ترتیب که چهار رابطه واژگانیِ تکرار، حذف، ضمیرِ پیش مرجع و فرایند و کنشگر به ترتیب پربسامدترین روابط واژگانی پیکره هستند ولذا فرضیه دوم نیز تائید شد. از سوی دیگر مقایسه بسامد روابط واژگانی با توجه به سطح بندی پیکره مورد مطالعه نشان می دهد که بین مقطع آموزش فارسی شامل مقدماتی، متوسط و پیشرفته و نوع و بسامد روابط واژگانی همبستگی وجود دارد، به این ترتیب که بسامد روابط از سطح مقطع مقدماتی به متوسط و پیشرفته سیر صعودی دارد و این قاعده فقط در مورد رابطه حوزه واژگانی نقض شده است زیرا بسامد این رابطه در هر دو سطح متوسط و پیشرفته معادل 40 است. از این رو فرضیه سوم تحقیق نیز تأئید شد. یافته های این پژوهش کمیّت و کیفیّت روابط واژگانی به کار رفته در متون آموزش زبان فارسی را نشان می دهد و می تواند برای طراحان متون آموزش زبان در آینده راهگشا باشد.

مهم ترین نقش زبان، برقراری ارتباط در روابط اجتماعی و میان فردی است و این امر در راستای قواعد کاربردشناختی زبان قرار دارد. توانایی این اصول «توانش ارتباطی» نامیده می شود و نقش مهمی در کیفیت ارتباطات اجتماعی انسان ها بویژه مجریان تلویزیونی به لحاظ تنویر افکار عمومی ایفا می کند. مهارت های ارتباطی دارای انواع (کلامی و غیرکلامی) و مولفه های فرآیند ارتباط (گیرنده، فرستنده، پیام، رسانه، کانال، سروصدا یا اختلال، بازخورد، بافت و...) بسیاری است و هر یک از آنها، جنبه های گوناگونی را شامل می شود. اصل نوبت گیری و قطع گفتار یکی از جنبه های مهم مهارت های ارتباطی است که رعایت آن به رعایت بسیاری از ظرایف ارتباطی وابسته است. از آنجا که نحوه به کارگیری مهارت های ارتباطی، بویژه اصول نوبت گیری و قطع گفتار با اصل ادب و نزاکت اجتماعی رابطه مستقیم دارد، رعایت صحیح این اصول موجب ارتباط موثرتر و موفق تر مجریان با مخاطبان و در نهایت اثربخشی مطلوب تر پیام خواهد شد. این پایان نامه با این نگاه و با تأکید بر عوامل محیطی (دکور، مبلمان)، مجاورت ها (قلمرویابی، مجاورت و جهت گیری) و بویژه لحظاتی از گفتگو که کلام منتقل یا گسسته می شود، صدوبیست دقیقه از گفتگوهای برنامه های تلویزیون ملی ایران (شبکه های1،2،3،4) شامل پانزده دقیقه آغازین از هشت برنامه (یعنی از هر شبکه دو برنامه) را با هدف «تعیین وضعیت فعلی مهارت های ارتباطی برنامه های مجری محور تلویزیون ملی ایران نسبت به وضعیت ایده آل»، به روش توصیفی- تحلیلی بررسی کرده است. یافته های این پژوهش گویای آن است که در نحوه به کارگیری مهارت های ارتباطی میان مجریان و مجری کارشناسان تفاوت وجود دارد. همچنین، مشخص شد عوامل بسیاری در نوبت گیری گفتگوهای تلویزیونی موثر است که عبارت انداز: نبود هماهنگی در رعایت عناصر کلامی و غیرکلامی، تعارفات، کلمات جداکننده، پرسش های سرنخ گیر روشن کننده، ارائه اطلاعات، جفت های مجاورت عذرخواهی/پذیرش، موضوع بحث، بازگردانی کلام، درخواست آمرانه و تردید در سخن. از دیگر نتایج پژوهش می توان به روشن شدن تعدادی از توانمندی ها و کاستی های ارتباطی مجریان تلویزیون اشاره کرد که از جمله توانمندی ها می توان به شناخت واژه هاو عبارات حاوی جمع بندی مطالب، خودافشایی به منظور اعتبارزایی برنامه و ایجاد صمیمیت، تقسیم عادلانه کانال بصری متناسب با ادای واژگان، تسلط بر بیان، بداهه گویی و استفاده صحیح از مهارت ترمیم اشاره کرد و از جمله کاستی ها موارد زیر قابل بیان هستند: جهت گیری نامناسب، فراموش کردن مخاطبان، واگذار نکردن حق راهکار کلامی احوالپرسی به مهمان و رعایت نکردن تأخیر چند ثانیه ای دریافت صداوتصویردر برنامه های پرتابل.

پژوهش حاضر با موضوع بررسی نگرش های زبانی و مولفه های هویت ملی دانشجویان استان زنجان در تلاش است نگرش زبانی دانشجویان استان زنجان را نسبت به سطوح مختلف زبان فارسی (شأن، پیکره، عمل و …) و جایگاه زبان فارسی را در میان مولفه های هویت ملی تعیین کند. ازآن جایی که یکی از مولفه های تعیین کننده موفقیت برنامه ریزی زبان، توجه به نگرش های زبانی مخاطبان است، نتیجه نگرش سنجی می تواند مبنایی برای برنامه ریزی زبان باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است و نگرش سنجی با توزیع پرسش نامه در میان 346 نفر دانشجویان مناطق مختلف استان زنجان و با استفاده از روش آماری به انجام رسید. نتایج پژوهش نشان می دهد که دانشجویان استان زنجان نگرش تقریباً مثبتی نسبت به زبان فارسی دارند و زبان فارسی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. علاوه بر این، از نظر آن ها مولفه های هویت ملی به ترتیب اولویت عبارتند از: دین، زبان فارسی، تاریخ تمدن، سرود ملی، فرهنگ، شناسنامه ایرانی و …. می باشد.

زنان همواره به عنوان شخصیت های داستانی در ادبیات حضور داشته اند، امّا تا قبل از نویسندگی آنان، چهره ای که در آثار ادبی از زنان ترسیم می شد، چهره ای بود که از منظر و دیدگاه مردانه به آن پرداخته شده بود. مهّم ترین هدف تحقیق حاضر، تلاش برای بازنمود هوّیتی زنانه در سطح دستـوری در رمان سووشون بوده است و به این منظور، به بررسی و تحلیل پرفروش ترین رمان سیمین دانشور یعنی سووشون از نظر عناصر دستوری (اسم، فعل، صفت، قید و حروف ربط) به کار رفته شده در گفتار شخصیت های زن داستان بر اساس معیارهای دستوری و مشخصه های معنایی (+ احساسی، + منفعل، + بیانگر، + بی لیاقت، + بی اطلاع، + گفتاری، + مطیع) که نشان دهنده جنسیت هستند پرداختیم. نتایج آمارها نشان داده اند که تقابل های دوگانه و مقولات دستوری مخفی که نشان دهنده جنسیت هستند به طور ملموس و معناداری در سطح واژگان و عبارات و جملات رمان سووشون از سوی شخصیت های زن داستان به کار برده شده اند. بنابراین می توان گفت که جنسیت نیز همچون عوامل ایدئولوژیکی در تولید نوع متن نقش دارد.

در این تحقیق سعی بر آن شده است تا بادر نظر گرفتن نظریه ادب براون و لوینسون رفتار کلامی ترک زبانان تبریز از نقطه نظر میزان لحاظ کردن وجهه در تعاملات کلامی روزمره، تحلیل و بررسی شود. روش انجام این تحقیق میدانی و ابزار مشاهده مستقیم، مهمترین ابزار این تحقیق بوده است با اینحال در مواردی از ابزار پرسشنامه و مصاحبه نیز استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق از بین تمام اقشار جامعه تبریز و روش نمونه گیریبهصورت تصادفی انتخاب شده است. سوالات پرسشنامه ازنوع پرسشنامه های آزتگ(dct) است و در مورد کنشهای تهدید وجهه و راهکارهای انتخابی که هر فرد می تواند انتخاب کند طراحی شده است. نتایج نشان داده است که ترک زبانان تبریز وجهه را کمتر در تعاملات روزمره خود لحاظ می کنند. نکته ی دیگر اینکه در ارتباطات روزمره ترک زبانان وجهه مثبت بیشتر از وجهه منفی تهدید می شود. در نهایت اینکه متغیر فاصله اجتماعی نقش مهمی در کاربرد راهکارهای جبرانی تهدید وجهه در میان ترک زبانان تبریز دارد

این پایان نامه با هدف بررسی خطاهای دستوری انشای دانش آموزان دو زبانه ی کردی – فارسی پایه ششم شهرستان سرپل زهاب انجام گرفته است.که باروش توصیفی – تحلیلی و براساس مدل تحلیل خطای «سلینگر»(1992)انجام شده است.جامعه آماری آن شامل کلیه دانش آموزان پایه ی ششم ابتدایی شهرستان سرپل زهاب می باشدوآن را ازطریق نمونه گیری خوشه ای تک مرحله ای ونمونه گیری تصادفی، تعداد 164 برگه ی انشا را مورد ارزیابی قرار داده است واز این تعداد 82 برگه مربوط به دانش-آموزان دوزبانه ی دختر و 82 برگ مربوط به دانش آموزان دو زبانه ی پسر بوده است که در پایان پژوهش این نتایج به دست آمده است: 1-دوزبانگی بر نحوه ی دستورزبان فارسی دانش آموزان دو زبانه ی کردی – فارسی تاثیر داشت. 2- خطاهای دستوری دختران و پسران باهم تفاوت داشت. 3- درمتن انشاهای بیشتر دانش آموزان ضعف های انسجام متن دیده شد. 4-خطاهای دستوری نیز درهشت عنوان شناسایی گردید. ضمناً بیشترین نوع خطا در مبحث کاربرد فعل در دستور زبان فارسی اتفاق افتاده است .

در این تحقیق،حفظ وجهه100 نفر از جوانان 20 تا 30 تهرانی که به صورت تصادفی انتخاب شدهاند در سه موقعیت بانک،فروشگاه لباس و موسسه آموزشی مورد بررسی قرار میگیرد.موضوعات اصلی ادب و بی ادبی ،وجهه و تهدید آن است.ادب آگاهی و توجه به وجهه طرف گفتگو در طول مکالمه است و در مقابل آن بی ادبی است که تهدید وجهه را به همراه دارد.چارچوب نظری پژوهش ،تلفیقی از مدل بی ادبی بوسفیلد(2008) ،انواع تهدید وجهه گافمن (1967)و پیوستار ادب و بی ادبی واتس و لوچر(2005) است . روش تحقیق میدانی و ابزلر تحقیق پرسشنامه است.داده های این تحقیق با استفاده از پرسش نامه گردآوری شده که شامل دو پرسشنامه «الف» و «ب» است.پرسشنامه "الف" از نوع پرسشنامه های آزتگ است (dct) است که در آن 27 موقعیت فرضی ذکر شده که جوانان 20 تا 30 ساله در آن را در 3 موقعیت مختلف بانک ،فروشگاه و موسسه آموزشی قرار میدهد که برای هر موقعیت 9 سوال مطرح شده است.پرسشنامه «ب» شامل 11 سوال است که همان جوانان نمونه در پاسخ به آنان یکی از گزینه های بله،خیر، نمی دانم را انتخاب می کنند.نتایج تحقیق نشان میدهد که جوانان در سنین 20 تا 30 ساله تهرانی تمایل زیادی به رعایت ادب و حفظ وجهه نشان میدهد و این تمایل در موسسه آموزشی بیش از بانک و فروشگاه لباس نمود میکند.همچنین در این بین خانمها بیش از آقایان از صورت صریح و مستقیم استفاده میکنند و در گفتار کمتر محا فظه کار هستند.

چکیده پژوهش حاضر نگاهی به مجموعه آموزشی کتاب های دستور آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان مرکز بین المللی زبان فارسی دهخدا، به عنوان جدید ترین کتاب های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان است که در سال 1390 به چاپ رسیده است. روش تحقیق این پایان نامه توصیفی و تحلیلی است و چارچوب نظری آن دستور نقش گرای هلیدی است. هدف این پژوهش بررسی کتاب مذکور از دیدگاه انتقادی است. به این منظور ابتدا مباحث این کتاب که مشتمل بر دوجلد و در قالب دستورسنتی است مرور گردید و سپس ساختارهای دستوری گروه فعلی، گروه اسمی و گروه قیدی براساس دستور نقشگرای هلیدی ارائه شد. واژه های کلیدی: آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان، دستور نقش گرایی، هلیدی، فرانقش تجربی، موسسه دهخدا.