سداب در طب سنتی به عنوان ضد بارداری و گاهی برای سقط جنین در انسان استفاده می شود.شناخت کمی در خصوص مکانیسم های ملکولی و سلولی خواص ضد باروری آن وجود دارد. هدف از مطالعه حاضر بررسی بخشی از مکانیسم ضد باروری آن است. موش های ماده در سه گروه، کنترل(بدون دریافت) ، کنترل شم(دریافت نرمال سالین ml2/0( و دریافت کننده سداب (mg/kg300 در حجم ml2/0بصورت خوراکی ( تقسیم شدند. به مدت 14روز متوالی تجویز عصاره انجام گرفت. در روزهای 17 (هفته اول)، 24 (هفته دوم) ، 31 (هفنه سوم) بعد از تزریق pmsg تخمدان ها برداشته شدند و اووسیت ها استحصال شدند. اووسیت های نابالغ بعد از استحصال در محیط کشت ?mem بالغ گردیدند. و سپس به محیط کشت htf حاویmg/ml) bsa 4(انتقال داده شدند. در پروسه بلوغ و لقاح آزمایشگاهی تعداد اووسیت های gv و میزان پیشرفت آنها به اووسیت های متافاز دو، اووسیت های لقاح یافته، جنین های دو سلولی، بلاستوسیست ها و جنین های هچ شده مورد ارزیابی قرار گرفتند. بررسی هیستومورفومتری و فوق ریزبینی بر روی بافت تخمدان و شمارش فولیکول ها انجام گرفت علاوه از آن بررسی هیستوپاتولوژیک برای فولیکول های طبیعی و آترتیک نیزصورت گرفت. رنگ آمیزی هیستوشیمیایی از قبیلpas ،آلکالین فسفاتاز و سودان بلک جهت بررسی میزان آسیب به انواع فولیکول ها و همچنین بررسی اختلال متابولیکی فولیکول ها انجام گرفت. بررسی فعالیت آنتی اکسیدانتی، میزان پراکسیداسیون لیپیدی، محتوای نیتریک اکساید و ظرفیت آنتی اکسیدانتی تام در بافت تخمدان انجام گرفت. این مطالعه مشخص کرد که عصاره آبی سداب باعث کاهش معنی دار میانگین تعداد اوسیت های gv ، تعداد و درصد اووسیت های متافازll ، درصد زیگوت و لقاح ، درصد جنین های دو سلولی ، درصد جنین های مرحله بلاستوسیست، درصد جنین های هچ شده می شود. که میزان کاهش در هفته اول بیشتر از هفنه دوم و سوم بود. میانگین تعداد فولیکول های مقدماتی و فولیکول های اولیه در بین گروه های مختلف اختلاف معنی دار نداشتند. اما افزایش میانگین تعداد فولیکول های ثانویه در گروه های سداب نسبت به گروه های کنترل معنی داراست. در بررسی فوق ریز بینی علایم آپوپتوز و آسیب انواع سلول ها اعم از سلو ل های گرانولوزا و استرومای تخمدان بصورت واضح در گروه های سداب دیده شد. در بررسی هیستوشیمیایی مشخص گردید؛ که انباشت چربی و کربوهیدرات درسیتوپلاسم سلول های گرانولوزا وجود دارد. و در فولیکول های آترتیک واکنش آلکالین فسفاتاز قوی تر بود. مارکرهای اکسیداتیو در گروه های دریافت کننده عصاره در هفته اول در هر سه اندکس تغییرات معنی داری دارد و حداکثر میزان mda و no در هفته اول دیده شد. یافته های ما نشان می دهد که عصاره آبی سداب در دز mg/kg 300 تاثیرات منفی بر ساختمان و عملکرد تخمدان دارد و اووسیت های استحصال شده از حیوانات دریافت کننده عصاره به شرایط ایده ال نمی رسند و منجر به کاهش باروری می شود. بنابراین حیوانات تحت تاثیر، ناهنجاری در ساختار تخمدان و فولیکول ها دارند. و این اثرات تقریباً دو هفته بعد از تجویز به شرایط طبیعی برمی گردند. واژه های کلیدی: توان باروری آزمایشگاهی، روتاگراولوئنس، اووسیت بالغ، موش