حسین رضایی
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه
[ 1 ] - بررسی تأثیر تابع توزیع و روش برآورد تبخیر-تعرق پتانسیل در تعیین شاخص شناسایی خشکسالی
ایران در مناطق خشک و نیمهخشک جهان واقع شده و بنابراین پایش خشکسالی در آن دارای اهمیت ویژهای است. ارزیابی خشکسالی بر مبنای شاخصهای خشکسالی همانند شاخص شناسایی خشکسالی (RDI) امری مرسوم است. بر اساس تعریف، شاخص شناسایی خشکسالی از برازش توزیع لاگنرمال به مقادیر نسبت بارندگی بر تبخیر-تعرق پتانسیل محاسبه شده توسط روش ترنتوایت برآورد میشود. در این تحقیق، تأثیر تغییر تابع توزیع و روش برآورد تبخیر...
[ 2 ] - اتصال معادله های ناویر استوکس و ریچاردز برای شبیه سازی عددی جریان دوفاز سطحی و زیرسطحی در آبیاری قطره ای سطحی
دانستن حرکت آب در حجم مرطوب شده خاک در اطراف قطره‌چکان، پیش‌شرطی برای طراحی سیستم‌های آبیاری و مدیریت دوگانه آب و مواد شیمیایی میباشد. در حقیقت برای نوع خاک مشخص، دانستن تکامل و سیر تدریجی تغییر شکل حجم مرطوب شده، می‌تواند در تعیین فاصله قطره‌چکان‌ها و مدت زمان آبیاری مفید واقع شود. اکثر مدل های عددی و تحلیلی پیش بینی جبهه رطوبتی برای حل نیازمندتعیین سطح تغذیه اشباع خاک از نتایج آزمایشگاه...
[ 3 ] - مدیریت سطح آب زیرزمینی از طریق تلفیق آب سطحی و زیرسطحی با استفاده از مدل Modflow (مطالعۀ موردی دشت ارومیه)
در سال‌های اخیر، منابع آب زیرزمینی دشت ارومیه تحت تنش شدید قرار گرفته است، به‌طوری‌که در بعضی مناطق به‌علت خشک شدن چاه‌های بهره‌برداری، برای دسترسی به آب اقدام به افزایش عمق چاه کرده‌اند. در بعضی مناطق، سطح آب زیرزمینی بالاست که در آینده ،زهدار شدن آن اراضی را در پی خواهد داشت. برای ساماندهی و سنجش واکنش منابع آب زیرزمینی دشت ارومیه در مقابل اعمال سناریوهای مختلف مدیریتی و اجرایی از مدلسازی اس...
[ 4 ] - برآورد نرخ بهره‌وری متغیر نیروی انسانی در پروژه‌های خطی- تکراری با استفاده از تئوری مجموعه‌های فازی و بررسی تأثیر آن در برنامه زمان‌بندی
پروژه های خطی تکراری پروژه هایی هستند که در آنها دسته ای از فعالیت ها در واحدها یا بخش های مختلف پروژه تکرار می شوند. به دلیل ماهیت این پروژه ها و اهمیت مسائلی مانند پیوستگی کار منابع، نرخ بهره وری متغیر پرسنل و تاثیر یادگیری بر کارایی نیروی انسانی، برنامه زمان بندی آنها بسیار همیت دارد که با روشهای معمول نمیتوان آن را بهینه نمود. در تحقیقات پیشین، بر مسأله یادگیری پرسنل تاکید بسیاری گردیده ا...
[ 5 ] - ارزیابی حذف نیترات و فسفات از فاضلاب شهری با استفاده از گیاهان آبزی نی و لویی
پساب به دلیل داشتن عناصر مغذی مانند نیتروژن و فسفر، پس از تخلیه به آبها باعث رشد سریع انواع جلبکها میشود. از این رو نیاز است تا قبل از تخلیه پساب به منابع آبی، مقدار فسفر و نیتروژن آن تا حد امکان کاهش یابد. یکی از روشهای مؤثر برای پالایش آبهای آلوده به نیتروژن و فسفر، استفاده از گیاهان آبزی است. این تحقیق به منظور بررسی راندمان استفاده از گیاهان نی و لویی در کانال با جریان زیرسطحی جهت حذف...
[ 6 ] - بررسی اثر تغییر اقلیم بر روند دمایی آتی دشت ابهر
دما یکی از پارامترهای عمده رشد گیاهی و تأثیرگذار بر میزان نیاز آبی میباشد. از اینرو در این مقاله روند دمایی آتی در منطقهی ابهر تحت تأثیر تغییرات اقلیمی در طی دوره‌های زمانی آتی بررسی و مقایسهی آن با دوره مشاهداتی انجام شد. به اینمنظور بازه زمانی دوره مشاهداتی 2010-1986 میلادی، افق نزدیک 2045-2011، افق متوسط 2079-2046 و افق دور 2100-2080 در نظر گرفته شد. به‌منظور ریزمقیاس نمایی، تولید فایل ...
[ 7 ] - پهنه‌بندی اقلیمی با استفاده از روشهای آماری چند متغیره در استان آذربایجان‌شرقی
آب‌وهوا از مهمترین و مؤثرترین پدیده در زندگی انسان است. بشر امروز جهت توسعه مراکز صنعتی و شهری و افزایش منابع غذایی، نیازمند افزایش اطلاعات خود درزمینه پهنه‌های متفاوت اقلیمی است. هدف از این پژوهش دستیابی به طبقه‌بندی اقلیمی به روشهای آماری چند متغیره میباشد. در این راستا در منطقه موردمطالعه، 12 عنصر اقلیمی از 11 ایستگاه همدید در داخل استان آذربایجان شرقی انتخاب شد. ترسیم نقشه‌ها و نمودارها ...
[ 8 ] - کاربرد شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی تبخیر-تعرق با حداقل داده های هواشناسی
برآورد دقیق تبخیر- تعرق در اعمال مدیریت بهینۀ منابع آب، ضروری است. تبخیر - تعرق مؤلفه مهمی در توازن آب در مناطق مختلف به شمار می‌رود. مهندسین آب با علم به اینکه چه مقدار از آب آبیاری به مصرف محصول می‌رسد، قادر به محاسبه مهمترین جز آب در سیکل هیدرولوژیک یعنی تبخیر - تعرق خواهند بود. در مطالعه حاضر تبخیر– تعرق روزانه دشت ارومیه با استفاده از دادههای هواشناسی طی دوره آماری 1390 – 1363 به روش فائو...
[ 9 ] - ارزیابی روشهای مختلف زمین‌آماری مبتنی برGIS در پیش بینی و پهنه‌بندی تهاجم شوری آبخوان های استان آذربایجان غربی
در سفره‌های آبهای ساحلی، گسترش داخلی آب دریا شایع‌ترین دلیل برای افزایش شوری است. استان آذربایجان غربی نیز به دلیل قرارگیری در کنار دریاچه فوق اشباع از نمک و افت شدید آبهای زیرزمینی این منطقه، در معرض تهاجم شوری قرار دارد. در این مطالعه به‌منظور ارزیابی آثار تهاجم شوری به سفره‌های آبهای زیرزمینی استان آذربایجان غربی از روشهای زمین‌آماری با مدلهای مختلف استفاده شده است. به‌منظور تحلیل روش‌ه...
[ 10 ] - مدل سازی رواناب روزانه حوضه نازلو چای در غرب دریاچه ارومیه با استفاده از مدل Tank
سابقه و هدف: پس از انقلاب کامپیوتری دهه 1960 مدلسازی هیدرولوژیک شکل تازه‌ای به خود گرفت و می‌توان یکی از اولین تلاش‌های موفق را مدل دانشگاه استنفورد SWM دانست. مدلهای بارش رواناب به‌عنوان یکی از مهمترین ابزارهای تصمیم‌گیری در مدیریت حوضه‌های آبریز همواره موردتوجه بوده‌اند. در این مطالعه از مدل بارش رواناب روزانه تانک در حوضه آبریز رودخانه نازلو چای، در غرب دریاچه ارومیه استفاده شده است. اهمی...
[ 11 ] - تخمین و ارزیابی ردپای آب آبی و آب سبز محصولات عمده مورد کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه
سابقه و هدف: شاخص ردپای آب به عنوان یک شاخص جهانی نشان‌دهنده مقدار واقعی آب مصرفی بر اساس شرایط و اقلیم هر منطقه میباشد. این شاخص برای اولین بار توسط هواکسترا (2002) معرفی گردید(7). بعد از آن این مفهوم به طور گسترده در جهان به کار گرفته شد (فرامرزی و همکاران، 2009؛ اخوان و همکاران، 2009؛ یو و همکاران، 2010؛ عربی و همکاران، 2012؛ گربنز لینز و همکاران، 2013؛ ژو و همکاران، 2015) (4، 1، 13، 3، 5،...
[ 12 ] - مقایسهی فضای حالت بازسازی شده و آشوبناکی جریان رودخانه‌ی نازلوچای در مقیاس‌های زمانی مختلف
مطالعه‌ی رفتار جریان رودخانه یکی از نیازهای اساسی در برنامهریزی منابع آب میباشد. اهمیت شناخت فرایند رودخانه با استفاده از نظریه‌ی آشوب در مقیاس‌های زمانی مختلف، جهت پیشبینی جریان رودخانه و انتخاب چارچوب مدل مناسب است. جریان رودخانه ماهیت دینامیکی و غیر خطی دارد. در سیستم‌های دینامیکی به فضایی که شامل تمامی حالات ممکن برای توصیف یک سیستم دینامیکی باشد، فضای حالت گفته میشود. به دلیل عدم دستر...
[ 13 ] - بررسی روند تغییرات ترازآب زیرزمینی( مطالعه موردی:دشت ارومیه)
منابع آب زیرزمینی پس از یخچالهای قطبی، دومین منبع آب شیرین موجود در جهان بشمار میروند. بررسی تغییرات سطح آب زیرزمینی در برنامهریزی و مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این تحقیق روند تغییرات تراز آب زیرزمینی 31 ایستگاه پیزومتری در مقیاس ماهانه و سالانه در منطقه دشت ارومیه در دوره آماری 2011-2002 با آزمون ناپارامتری من-کندال مورد بررسی قرار گرفت. برای هر سری زم...
[ 14 ] - ارزیابی مدل Hydrus-2D در نفوذ آب به خاک با استفاده از اندازه گیریهای آزمایشگاهی در لایسیمتر وزنی
حرکت آب در خاک با استفاده از مدلهای عددی قابل شبیه سازی است، کاربرد این مدل‌ها در برخی موارد به علت یک بعدی بودن یا وجود ریشه گیاهان با خطا همراه است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی مدل نفوذ و جذب ریشه به صورت دو بعدی توسط مدلHydrus-2D در یک لایسمتر بوده است. این مدل بر اساس ورود معادله جذب ریشه در مدل دو بعدی حرکت آب در خاک کامل شده است و پارامترهای معادلات حاکم بر اساس حداقل سازی خطای باقیما...
[ 15 ] - تحلیل فرآیند پذیرش سیستم آبیاری بارانی در بین زارعین شهرستان ارومیه
هدف این تحقیق تحلیل فرآیند پذیرش سیستم آبیاری بارانی توسط زارعین شهرستان ارومیه با استفاده از الگوی پنج مرحلهای فرآیند تصمیم نوآوری راجرز بود. دادههای میدانی با انجام پیمایش و ابزار پرسشنامه و تکنیک مصاحبه با 138 زارع جمعآوری و دادههای ثانویه از سازمان جهادکشاورزی و سازمان آب منطقهای استان آذربایجان غربی اخذ شد. نتایج نشان داد که اولاً اکثریت زارعین در مراحل اولیه (دانش و ترغیب) فرآیند تصمی...
[ 16 ] - ارزیابی آبشویی خاکهای شور و سدیمی با کاربرد سطوح مختلف آب خالص و اسیدی در بخشی از اراضی شبکه آبیاری و زهکشی دشت مهاباد
بهسازی خاکهای شور و سدیمی از دیدگاه حفاظت منابع آب و خاک، اهمیت فراوانی دارد. تجمع و فزونی املاح خاک از رشد و نمو گیاه جلوگیری نموده و بهطور مستقیم بر عملکرد گیاه تأثیر مینهد. مهمترین گام جهت جلوگیری از اثرات سوء شوری خاک، کاهش املاح تا حد بهینه از طریق آبشویی و ممانعت از ماندابی شدن میباشد. بهسازی خاکهای شور-سدیمی به کیفیت و مقدار آب کاربردی، نوع بهساز و وضعیت زهکشی خاک بستگی دارد. در ای...
[ 17 ] - ارزیابی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی با استفاده از GIS و زمین‌آمار (مطالعه موردی: دشت ارومیه)
در این تحقیق، هدف ارزیابی دقت روشهای درون‌یابی جهت پیشبینی پراکنش مکانی تعدادی از شاخصهای کیفی آب زیرزمینی دشت ارومیه میباشد. در ابتدا دادههای کیفی 20 حلقه چاه در سال آبی 1393-1380 آنالیز شیمیایی گردید. آزمون کلوموگروف- اسمیرنوف نشان داد که داده‌ها نرمال نبوده و درنتیجه جهت نرمال‌سازی از تبدیل باکس کاکس استفاده شد سپس با استفاده از نرم‌افزار GIS بهترین مدل واریوگرام به ساختار فضائی داده‌ها...
[ 18 ] - مقایسه مدل های AWBM و SimHyd در مدل سازی بارش – رواناب (مطالعه موردی: حوضه آبریز نازلو چای)
مدلسازی بارش - رواناب یک منطقه، یکی از مهمترین تحقیقات هیدرولوژیک در علوم مهندسی آب است. با پیشرفت علوم، امروزه این مهم به صورت کامپیوتری انجام میشود و در این میان مدلهای بسیاری ایجاد شده‌اند. در این مطالعه حوضه آبریز نازلوچای واقع در استان آذربایجان‌غربی مورد بررسی قرار گرفت و با داده‌هایی نظیر بارش و تبخیر-تعرق، رواناب روزانه در خروجی حوضه مورد بررسی به دست آمد. رابطه بارش و جریان در حوضه...
[ 19 ] - ارزیابی انتخاب تابع توزیع احتمالاتی مناسب در استفاده از شاخصهای خشکسالی SPI و RDI
هدف این مقاله، انتخاب مناسبترین تابع توزیع احتمال برای محاسبه دو شاخص خشکسالی RDI و SPI و مقایسه این دو شاخص میباشد. بر این اساس، با استفاده از آمار هواشناسی سی ایستگاه همدید در ایران، سری دادههای سالانه بارندگی و نسبت بارش به تبخیر- تعرق پتانسیل بهدست آمد. ابتدا تابع توزیع نرمال یا گاما برای تعیین مقادیر سالانه شاخص SPI و تابع توزیع لاگنرمال یا گاما برای تعیین مقادیر سالانه شاخص RDI مورد ...
[ 20 ] - کاربرد روشهای شبکه‌ی بیزین و حداقل مربعات ماشین بردار پشتیبان در پیش بینی تراز سطح آب دریاچه ارومیه
سابقه و هدف: دریاچه ارومیه به عنوان یک اکوسیستم آبی مهم در شمال غرب ایران واقع شده است. در 14 سال اخیر میانگین تراز سطح آب دریاچه ارومیه به 2/1272 متر تقلیل پیدا کرده و این به این معنی است که اختلاف تراز سطح اکولوژیک دریاچه و تراز سطح کنونی 2 متر است. خشک شدن دریاچه ارومیه باعث بروز مسائل و بحران‌های جدی برای حوضه، استان‌های مجاور و کشور خواهد شد. در این تحقیق از پارامترهای موثر مستقیم و غیر مس...
[ 21 ] - عملکرد سیستم تصفیه فاضلاب روستایی به‌روش تالاب مصنوعی در حذف ازت و فسفر از فاضلاب (مطالعه موردی : روستای مراد تپه)
استفاده از تالاب مصنوعی یکی از روشهای شناخته شده تصفیه فاضلاب است که پساب خروجی آن می‌تواند بدون مشکل وارد محیط زیست شده و یا در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق به‌منظور بررسی کارایی تالابهای مصنوعی در تصفیه فاضلاب روستایی از یک پایلوت تالاب مصنوعی با جریان زیرسطحی که پساب حاصل از سپتیک تانک موجود در منازل مسکونی را دریافت می‌نمود، استفاده شد. این تالاب مصنوعی در استان البرز، شهرست...
[ 22 ] - ارزیابی آب تجدیدپذیر حوضه آبریز دریاچه ارومیه با کمک مدل GLEAM
دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه داخلی و یکی از دریاچه‌های بسیار شور جهان است. مساحت حوضه آبریز آنKm2 51876 است. در سال‌های اخیر به علت برداشت بی‌رویه از منابع آب، پروژه‌های جاه‌طلبانه و کاهش بارش‌ها، تراز سطح دریاچه با افت چشمگیری روبرو شده است. یکی از عوامل مهم برای بررسی کاهش تراز دریاچه ارومیه، ارزیابی بیلان آبی حوضه آبریز آن میباشد که در این تحقیق، جهت ارزیابی بیلان آبی از روشهای مختلفی ما...
[ 23 ] - بررسی اثر متغیرهای آب و هوایی بر کشاورزی (مطالعه موردی: عملکرد گندم دیم)
پیشبینی عملکرد گیاهان راهبردی و برنامهریزی برای توسعه کشاورزی با شناخت و کمی نمودن میزان اثر متغیرهای مهم آب و هوایی بر تولید محصول در هر منطقه امکانپذیر است. هدف این پژوهش تدوین مدل مناسب برای پیشبینی عملکرد گندم دیم بهکمک متغیرهای آب و هوایی در منطقه بیجار واقع در کردستان میباشد. برای این منظور دوره رشد گندم دیم در منطقه به شش مرحله تقسیم و از متغیرهای آب و هوایی مربوط به </str...
[ 24 ] - اثر احداث سد‌مخزنی بر نوسانات سطح آب زیرزمینی (مطالعه موردی سد‌مخزنی شهرچای، دشت ارومیه، ایران)
سابقه و هدف: بارزترین اثر سدها، تغییر رژیم هیدرولوژیکی مناطق پایین دست خود است که از جمله این تغییرات می‌توان به تامین دبی پایه دائمی و تغییر در سطح آبخوان پایین دست اشاره نمود. ارزیابی روند تغییرات سطح آب زیرزمینی یک مسئله مهم در تجزیه و تحلیل سری‌های زمانی هیدروژئولوژیکی آبخوان‌ها بوده‌است. با توجه به عملکرد متنوع عوامل موثر در بیلان و هیدروژیولوژیکی در حوضه آبریز دشت شهرچای نیاز به بررسی رون...
[ 25 ] - پیشبینی اثر تغییرات پارامترهای هواشناسی بر منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدلهای شبکه عصبی مصنوعی (مطالعه موردی: دشت میاندوآب)
در این تحقیق، اثر تغییر اقلیم بر منابع آب زیرزمینی دشت میاندوآب در استان آذربایجان غربی مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، سناریوهای A1B، A2 و B1 از طریق مدل ریزمقیاس نمایی LARS-WG و با بهکار بردن مدل گردش عمومی جو HadCM3 و مدل شبکه عصبی مصنوعی در دو دوره زمانی مختلف (2065-2046، 2099-2080) مورد مطالعه قرار گرفتند. بدین منظور از دادههای ماهانه عمق سطح آب زیرزمینی 25 چاه پیزومتری در دشت میاندو...
[ 26 ] - تحلیل دومتغیره ریسک خشکسالی در غرب و شمال غرب ایران با استفاده از الگوریتم PSO و توابع مفصل
خشکسالی به‌عنوان یک وضعیت کمبود آب طولانی‌مدت، موضوعی چالش‌برانگیز در مدیریت منابع آب است. این پدیده یکی از بلایای طبیعی پرهزینه و کمتر شناخته شده است. پایش و پیشبینی خشک‌سالی‌ها، به‌ویژه تعیین دقیق زمان شروع و تداوم آن و همچنین تحلیل ریسک خشکسالی، اهمیت ویژهای در مدیریت منابع آبی، تعیین الگوی کشت مناسب و برنامهریزی جهت کاهش اثرات مخرب خشکسالی دارد. هدف از این پژوهش، تحلیل دومتغیره شدت و ...
[ 27 ] - Prediction of Zarrinehrud River Run-Off in the Climate Change Condition using Artificial Neural Networks
In the present research, the climate change effect on variation of surface runoff of Zarrinehrud located in the Miandoab plain was investigated. In this direction, the scenarios including A1B, A2 and B1 via LARS-WG downscaling model and with applying the HadCM3 general circulation model and artificial neural network model in two different periods (2046-2065, 2080 -2099) were studied. For thi...
[ 28 ] - Joint Risk Analysis of Meteorological Droughts (Case Study of East Iran)
Droughts are extreme phenomena that are described based on the characteristics of continuity in time and according to their spatial effects and can occur in any climatic situation. Recognition and behavior of droughts, which are closely and directly related to water resources management, are of particular importance. The main purpose of this study is to assess the risk of drought using Copula f...
نویسندگان همکار