محمد ابراهیم بنی حبیب
دانشگاه تهران
[ 1 ] - ظرفیت سازی اجتماعی و سیاسی برای دیپلماسی آب و محیط زیست جهت حل معضل ریزگردها
در این مقاله، بر موارد مورد نیاز جهت ظرفیت سازی اجتماعی و سیاسی در مسائل مربوط به محیطزیست و بصورت خاص پدیده ریزگردها در جنوب غربی کشور بررسی شده و به دیپلماسی آب به عنوان راهکاری برای احیای تالاب هورالعظیم که منشاء پدیده ریزگردها در جنوب غربی کشور در منطقه بوده و حوضه آبریز آن ما بین سه کشور ایران، عراق و ترکیه قرار دارد پرداخته شده است. دیپلماسی آب پیشنهادی طیف وسیعی از مذاکرات از جمله: دیپل...
[ 2 ] - استفاده از مدل شباهت به گزینۀ ایده‌آل اصلاحی جهت ارزیابی گزینههای مدیریت سیلاب
استفاده از مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره بهعنوان یک سیستم تصمیمگیری در مدیریت سیلاب، تأثیر بسزایی دارد. در این مقاله بهمنظور مدیریت سیلاب در رودخانۀ گرگانرود، از مدل تصمیمگیری چند‌معیارۀ شباهت به گزینۀ ایده‌آل، در رتبهبندی هفت گزینۀ مدیریت سیلاب شامل حفظ شرایط طبیعی، بهرهبرداری از سد گلستان، احداث گوره، احداث کانال انحراف، سامانۀ پیشبینی و هشدار سیل، استفاده از بیمۀ سیل و سامانۀ پیشبینی...
[ 3 ] - گزارش فنی: مدل شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه برای پیشبینی دبی روزانه بار معلق رسوب و ارزیابی عوامل موثر در برآورد رسوب
پیشبینی مقدار رسوب در طرح‌های مهندسی منابع آب نظیر تأسیسات تنظیم و انحراف جریان و سدهای مخزنی از عوامل مهم در تعیین عمر مفید و بررسی عملکرد آنها است. در این تحقیق مدلی برای تخمین دبی روزانه رسوب، با استفاده از مدل شبکه عصبی پرسپترون چند لایه با الگوریتم یادگیری پس انتشار خطا ارائه شد و عملکرد مدل با مدل رگرسیون غیرخطی چند متغیره و منحنی‌سنجه رسوب در مراحل آموزش و آزمون مقایسه شد. بدین منظ...
[ 4 ] - ارزیابی کارایی مالچ‌پاشی در افزایش میزان نفوذ عمقی آب باران به داخل خاک
یکی از روشهایی که تا کنون برای کاهش میزان تبخیر به کار گرفته شده، استفاده از مالچ است. بر همین اساس، در تحقیق حاضر سعی شد تا کارایی مالچ‌ها در افزایش میزان تغذیۀ مستقیم آبهای زیرزمینی ناشی از افزایش میزان نفوذ آب باران بررسی شود. به این منظور، تعداد هشت بارش با مدت زمان و عمقهای مختلف آزمایش شده و میزان نفوذ عمقی این بارش‌ها در خاک، در چهار لایسیمتر با شرایط یکسان و مالچهای متفاوت شامل ما...
[ 5 ] - مدل ترکیبی تصمیمگیری چندمعیاره در احیای راهبردی یک رودخانۀ فصلیِ شهری
هدف از این تحقیق، تعیین راهبرد برتر برای احیای یک رودخانۀ فصلی شهری است. برای تعیین راهبردها و معیارهای تأثیرگذار از جلسات توفان فکری و روش SWOT استفاده شده است. سپس، راهبردها با استفاده از مدل هیبریدی تحلیل سلسله‌مراتبی و شباهت به گزینۀ ایده‌آل اصلاح‌شده رتبهبندی شده و راهبرد برتر انتخاب شد. در این پژوهش دو هدف اساسی احیای رودخانۀ فصلی یعنی «احیای کمی و کیفی جریان آب پایه و تغذیۀ آبخوان آن» ...
[ 6 ] - ارزیابی اثر تغذیۀ مصنوعی بر تعادل‌بخشی آبخوان با استفاده از شاخص پایداری
برگشت تراز آب زیرزمینی به تراز مطلوب با استفاده از راهکارهای تعادل‌بخشی از اهداف اصلی سیاست‌گذاران آب کشور است. یکی از راهکارهای طرح یادشده، تغذیۀ مصنوعی است که بهمنظور کمی‌کردن میزان اثربخشی آن، با استفاده از شاخص‌های پایداری در آبخوان ارزیابی شد. برای نخستین‌بار پایداری سیستم آب زیرزمینی، با استفاده از ترکیب سه شاخص اعتمادپذیری، آسیبپذیری و مطلوبیت و با درنظرگرفتن اثر سناریوی تغذیۀ مصنوعی ا...
[ 7 ] - مدل بهینهسازی غیرخطی و ازدحام ذرات برای بهرهبرداری تلفیقی از پساب و آب زیرزمینی در دشت ورامین
برای تأمین نظر همزمان کشاورزان، مدیران منابع آب و محیطزیست ضرورت دارد تهیه مدل بهینهسازی الگویکشت با بهرهبرداری تلفیقی کمی- کیفی از پساب و آب زیرزمینی با سه هدف حداکثرسازی سود کشاورزان، کاهش آبشویی نیتروژن و بهبود تغذیه آبخوان مدنظر قرار گیرد. در این پژوهش، مدل به دو روش بهینهسازی برنامهریزی غیرخطی و نیز با روش الگوریتم ازدحام ذرات برای شبکه آبیاری ورامین در سال آبی 92-1391 تهیه شد. نتایج...
[ 8 ] - توسعه مدل بهینهسازی چند هدفه بهرهبرداری تلفیقی پساب و آب زیرزمینی در شبکه آبیاری ورامین
به علت فعالیت‌های کشاورزی گسترده در سطح دشت‌ها و استفاده از کودهای شیمیایی حاوی نیترات، مقادیر قابلتوجهی از این یون وارد سفرههای آب زیرزمینی میشود. از سوی دیگر، پساب تصفیه‌‌خانه‌های فاضلاب بهعنوان جایگزین یا مکمل منابع آب سطحی در شبکههای آبیاری و زهکشی مورداستفاده قرار می‌گیرد، لذا ارائه راهکارهایی بهمنظور کاهش و کنترل میزان نیتروژن ورودی به خاک و سفرههای آب زیرزمینی، مسئله‌ای مهم و حائز...
[ 9 ] - پایش سطح برف حوضۀ سد شاه‌چراغی با استفاده از تصاویر NOAA-AVHRR
پایش سطح برف نمایندۀ میزان پوشش برف بوده و عامل مهمی در پیشبینی جریان حوضه با استفاده از مدلهای هیدرولوژی است. هدف این پژوهش بررسی تغییرات سطح برف حوضۀ سد شاه‌چراغی در شمال استان سمنان، طی دورۀ بیستودوساله است تا بتوان از سری زمانی سطح برف بهدستآمده، بهمنزلۀ دادههای ورودی مدل پیشبینی جریان ورودی سد استفاده کرد. نبود ایستگاهها و دادههای هواشناسی و برفسنجی مناسب در سطح حوضه، بر اهمیت ک...
[ 10 ] - ارزیابی عملکرد مدل WRF در شبیه سازی بارش‌های سنگین
سابقه و هدف: هر ساله وقوع بارش‌های سنگین در حوضه‌های سیل‌خیز کشور منجر به رخداد سیلاب و خسارت‌های هنگفتی می‌گردد. پیشبینی بارش‌های سنگین یکی از گام‌های ضروری در تدوین و توسعه یک سیستم هشدار سیلاب است. در سالهای اخیر استفاده از مدلهای عددی وضع هوا در پیشبینی بارش کاربرد گسترده‌ای داشته است. سرویس‌ها و مراکز هواشناسی مختلفی، پیش‌بینی‌های جوی را با حل مدلهای عددی وضع هوا ارائه می‌کنند. لازم...
[ 11 ] - ارزیابی اثر بخشی بهبود بهره برداری از منابع آب سطحی در کاهش برداشت آب از آبخوان (مطالعه موردی: شبکه آبیاری قزوین)
این تحقیق به بررسی میزان تاثیر‌گذاری ارتقا مدیریت بهرهبرداری شبکههای آبیاری بر کاهش برداشت آب از آبخوان، کاهش مصرف انرژی و کاهش تولید گاز دی‌اکسید‌کربن پرداخته است. برای این منظور سامانه کنترل غیر‌متمرکز تناسبی-انتگرالی و سامانه کنترل خودکار متمرکز پیشبین، طراحی و تحت سناریوهای بهرهبرداری نرمال و شدید (کم آبی) کانال اصلی شبکه آبیاری قزوین مورد آزمون قرار گرفت. نتایج برای سناریوی اول نشان...
[ 12 ] - مقایسه مدلهای هوشمند در پیشبینی نوسانات تراز سطح آب دریاچه زریوار با درنظرگیری تراز آب زیرزمینی
همواره پیشبینی سطح آب دریاچه‌ها در سطح دنیا از مهمترین و پیچیده‌ترین فرایندهای هیدرولوژیکی است که برآورد آن می‌تواند در راستای جلوگیری از بروز وضعیت نامطلوب و مدیریت صحیح این اکوسیستم ارزشمند بکار گرفته شود. از اینرو در این پژوهش از چهار تکنیک محاسبات نرم موجک-شبکه عصبی مصنوعی (WANN)، شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، مدل استنتاج عصبی-فازی تطبیقی (ANFIS) و برنامهریزی بیان ژن (GEP) در محاسبه مقادیر پیش...
[ 13 ] - ارزیابی نظریه‌های بازی و ورشکستگی جهت تأمین حقابه زیستمحیطی هورالهویزه
در دهه اخیر، رخداد ریزگردها با منشأ خارجی در غرب و جنوب غرب ایران که بخشی از آنها مربوط به خشک شدن تالاب‌های بین‌النهرین به‌ویژه هورالهویزه میباشد، افزایش چشم‌گیری داشته است و باعث بروز مشکلات فراوانی در مناطق تحت تأثیر شده است. با توجه به فرامرزی بودن پدیده ریزگردها به راه‌حلی بین‌المللی برای مدیریت این مسئله ضروری است. هدف از تحقیق حاضر بررسی و ارزیابی روشهای همکارانه (نظریه ورشکستگی نسبی...
[ 14 ] - مدل برنامه ریزی خطی فازی برای بهینه سازی الگوی کشت در حوضه ی زرینه رود
بخش کشاورزی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌ی آب بوده و عدم‌قطعیت از جمله مسائل اجتناب‌ناپذیر در مدیریت آب در این بخش است. لذا در مطالعه‌ی حاضر، بهمنظور بهینهسازی الگوی کشت در حوضه زرینه‌رود با هدف حداکثرسازیِ سود خالص کشاورزی و با درنظرگیریِ عدم‌قطعیت‌های موجود، از برنامه‌ریزیِ خطیِ تماماً فازی و با دو روشِ حل متفاوت، استفاده شده است. عدم‌قطعیت‌های موجود در تدوین بهینه‌ترین الگوی کشت، با استفاده از روش فازی ...
[ 15 ] - مدل شبکه های بیزین برای بررسی تأثیر بارش پیشین بر پیش بینی وقوع سیلاب واریزهای در ناحیه البرز ایران
تحلیل خطر سیلاب واریزهای، به علت پیچیدگی و عدم قطعیت عوامل مختلف مربوط به آن، یک موضوع چالش برانگیز است. در تحقیق حاضر، اثر بارش پیشین بر رخداد سیلاب واریزهای با استفاده از مدل بیزین در ناحیه البرز ایران ارزیابی شده است. در این مدل از متوسط ارتفاع، شیب حوضه، مساحت، بارش فعلی، بارش پیشین (به مدت 3 روز قبل از وقوع سیلاب واریزهای) و دبی جریان 1 روز قبل، استفاده شده است. 6 سناریو شامل مقدار بارش...
[ 16 ] - توسعه رویکرد چندهدفه تلفیقی جهت بازتخصیص بهینه منابع آب در سیستم‌های کشاورزی، مطالعه موردی: حوضه آبریز زرینه‌رود
افزایش جمعیت منجر به افزایش نیازهای آبی در بخش‌های مختلف شده است. این شرایط نیازمند اعمال راهکارهایی جهت مدیریت بهینه آب میباشد. در این تحقیق، مدل سه هدفه‌ایی جهت حداکثر نمودن سود اقتصادی، حداکثرسازی تأمین مطمئن نیازها آبی و حداقل‌سازی برداشت از آبخوان پنج بازه مطالعاتی حوضه زرینه‌رود تدوین گردید. در مدل پیشنهادی، آبخوان‌های تکاب، سقز، میاندوآب و صائین‌قلعه و مخزن سد زرینه‌رود به عنوان مؤلفه‌ه...
[ 17 ] - مدل هیبریدی برای مدیریت استراتژیک تقاضای آب کشاورزی مناطق خشک
مدیریت آب در مناطق خشک نظیر کویر مرکزی ایران تنها با مدیریت استراتژیک تقاضای آب در پر مصرف‌ترین بخش مصرف کنندگان یعنی (بخش) کشاورزی ممکن خواهد شد. در این مطالعه، از مدل تصمیم گیری هیبریدی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و شباهت به گزینه ایده‌آل اصلاح شده (MTAHP) برای رتبهبندی راهبردهای مدیریت تقاضای آب کشاورزی مناطق خشک استفاده شد. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این راهبرد پرداخته شد. برای این منظور یک م...
[ 18 ] - بهینهسازی بهرهبرداری از مخزن برای تأمین آب کشاورزی با استفاده از الگوریتم کرم شب‌تاب
بیشترین مقدار آب کشور در بخش کشاورزی مصرف میشود. بنابراین استفاده بهینه از آب در این بخش، به میزان قابل توجهی در حفاظت منابع آب و استفاده حداکثری از آب موجود موثر است. در بسیاری از مناطق، سدهای ذخیره‌ای وظیفه تأمین آب کشاورزی پایین دست خود را بر عهده دارند. بهرهبرداری بهینه از مخازن یکی از مهمترین بخش‌های مدیریت منابع آب سطحی بوده و روشهای بهینهسازی گوناگونی در این زمینه استفاده شده‌اند، ک...
[ 19 ] - ارزیابی ویژ‌گی های حکمرانی سنتی آبخوان با استفاده از اصول حکمرانی موثر آب زیرزمینی
در مناطق خشک و نیمه خشک،شرایط کم آبی منجر به خلق سیستم‌های مدیریتی سنتی متناسب با ویژگی‌های محلی شده است. به تدریج در طول نیم قرن اخیر سیستم‌های مدیریتی مبتنی بر دانش بومی جای خود را به سیستم‌های نوین مدیریتی دادند که به دلیل عدم انطباق سیستم‌های نوین با شرایط اقلیمی و اجتماعی هر منطقه شاهد بروز مشکلات عدیده‌ای در زمینه منابع آب و مدیریت منابع آب هستیم. با توجه به شرایط موجود این سوال مطرح می‌ش...
[ 20 ] - مقایسه مدلهای خودهمبسته شبکه عصبی مصنوعی دینامیک و استاتیک در پیش بینی جریان ماهانه ورودی به مخزن سد دز
در مقاله حاضر قابلیت مدل خود همبسته شبکه عصبی مصنوعی دینامیک برای پیشبینی جریان ماهانه ورودی مخزن سد دز ارزیابی شده و نتایج به دست آمده با مدل خودهمبسته شبکه عصبی مصنوعی استاتیک مقایسه شده است. در تحقیقات قبل مقایسه مدلهای استاتیک و دینامیک در شبکههای عصبی مصنوعی صورت نگرفته است. ضمناً تحقیق حاضر از حیث خودهمبستگی مدل شبکه عصبی مصنوعی، دارای نوآوری میباشد. در این تحقیق آبدهی های ماهانه بین ...
[ 21 ] - ارزیابی اثر عملیات آبخیزداری بر زمان پیش هشدار حوزه آبخیز گلابدره - دربند
پیش بینی و هشدار سیلاب، قبل از وقوع آن یکی از راه های موثر کاهش خسارت سیل می باشد. در مقاله حاضر اثر عملیات آبخیزداری بر زمان پیش‌هشدار[1] حوضه گلابدره - دربند با استفاده ازمدل[2] HEC-HMSمورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور مدل فوق برای شرایط حوضه گلابدره - دربند واسنجی و صحت‌یابی گردیده است. واسنجی و صحت‌یابی مدل برای دوره‌های قبل و بعد از انجام عملیات آبخیزداری[3] صورت پذیرفته و در هر دوره...
[ 22 ] - تدوین مدل بهینه سازی فازی برای بهره برداری تلفیقی از آب سطحی و آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: دشت آستانه-کوچصفهان)
در تحقیق حاضر، مدل بهینهسازی تماماً فازی با درنظرگرفتن عدم قطعیتها برای برداشت تلفیقی آب سطحی و زیرزمینی برای تأمین نیاز کشاورزی ارائه شده است. تراز آب زیرزمینی دشت آستانه-کوچصفهان با نرمافزار GMS شبیه‌سازی و نتایج آن به‌صورت روابط رگرسیونی افت – برداشت بهعنوان قید مدل بهینهسازی استفاده شد. در ادامه، مدل بهینهسازی فازی به دو روش کومار و جایالاکیشمی ابتدا به حالت صریح تبدیل شده و با نرمافز...
[ 23 ] - مدل ارزیابی اثر بخشی مالچ‌پاشی در افزایش میزان نفوذ عمقی آب باران در دشت شهرکرد
یکی از مهمترین منابع تامین آب کشاورزی در مناطق خشک، آبهای زیرزمینی است. نفوذ باران به داخل زمین به عنوان یکی از منابع تغذیه آبهای زیرزمینی از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش کارایی مالچ‌ها در افزایش نفوذ عمقی آب باران در دشت شهرکرد مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 8 بارش از منحنی‌های شدت مدت فراوانی منطقه با دوره بازگشت 2 و 5 سال انتخاب شد. این بارش‌ها، توسط یک دستگاه باران ساز به صورت ...
[ 24 ] - اصل بهرهبرداری معقول از منابع آب در حقوق بین‌الملل آب و رویۀ مورد عمل در ایران
بهرهبرداری بهینه از منابع آب تعهدی است که هم در حقوق داخلی و هم در حقوق بین‌الملل به‌صراحت بدان اشاره شده است. این معیار در حقوق ایران مهمترین مبنای تعیین اجازۀ بهرهبرداری از منابع آب است و تخطی از آن در شرایطی به عدم تمدید مجوز بهرهبرداری اعطاشده به بهره‌بردار منجر میشود. بررسی انجام‌گرفته در این مطالعه مبین آن است که روش تعیین مصرف بهینۀ آب برای مشترکان بخش کشاورزی با پایداری اکولوژیکی م...
[ 25 ] - توسعۀ شاخص ریسک منابع آب با روش تحلیل درخت خطا (مطالعۀ موردی: حوضۀ دریاچۀ ارومیه)
پیامدهای منفی از بین رفتن منابع آب برای حیات انسان و دیگر گونههای زیستی موجب شده تا بررسی اطمینانپذیری حوضه‌های آبریز برای تأمین این نیاز اساسی ضرورت یابد. از این رو، در پژوهش حاضر برای نخستین‌بار روش تحلیل ریسک برای شناسایی نقاط آسیبپذیر و ارائۀ یک شاخص جامع در مقیاس حوضۀ آبریز به کار گرفته شد. به این ترتیب، با استفاده از روش تحلیل ریسک درخت خطا رویداد نامطلوب حوضه تعیین شد. سپس، عوامل منج...
[ 26 ] - ارزیابی و مقایسۀ عملکرد سامانه‌های جهانی پیشبینی در پیشبینی همادی بارش‌های سنگین؛ 8 بارش موردی در حوضۀ آبریز رودخانۀ کن
به منظور درنظرگرفتن عدم قطعیتهای موجود در مدلهای عددی، پیش‌بینی‌های همادیکاربرد گسترده‌ای یافته است. در مطالعة حاضر، عملکرد سامانه‌های پیشبینی جهانی در پیشبینی همادی بارش‌های سنگین در حوضة کن ارزیابی شده است. برای مقایسة پیش‌بینی‌های 8 بارش سنگین، از سه معیار دقت، اطمینانپذیری، و تیزی با دو آستانة مختلف بارش استفاده شده است. نتایج نشان داد که پیش‌بینی‌های مرکز UKMO2 دارای کمترین دقت، اطم...
[ 27 ] - مدل شبیه‌سازی دو‌بعدی سیلاب واریزهای در مخازن سدهای تأخیری شکافدار
سیلابهای واریزهای جریانهایی با غلظت بالا هستند که بیشتر در مناطق کوهستانی با شیب زیاد رخ میدهند. از جمله سازههای مهار اینگونه سیلابها، سدهای تأخیری شکافدار هستند. در پژوهش مدل شبیه سازی دو بعدی جریان واریزهای در مخزن سد تأخیری شکافدار ارائه شده است. برای گسستهسازی معادلههایی حاکم بر مسئله، از الگوی تفاضل محدود صریح مککورمک استفاده شده و معادلههایی برای اعمال شرط مرزی سد شکافدار ارای...
[ 28 ] - ارائه رابطه تجربی برای تعیین تغییر مکان عرضی مصب رودخانههای استان گیلان
هدف این پژوهش ، یافتن رابطه تجربی برای تعیین تغییر مکان عرضی مصب رودخانههای گیلان میباشد.. به این منظور، با استفاده از اطلاعات سنجش از راه دور و نقشه های توپوگرافی از چهار سال مختلف نقشه مصب رودخانهها در سالهای مورد بررسی شده ، مقدار تغییر مکان مصب رودخانهها مورد بررسی تعیین گردید. از سوی دیگر، با استفاده از آمار رسوب ، مقدار رسوب حمل شده توسط رودخانه در دوره‌های زمانی مورد نظر محاسبه...
[ 29 ] - بررسی راندمان سامانه‌ی تغذیه مصنوعی در آبراهه‌های فصلی و بهینهسازی ابعاد اصلی آن (مطالعه موردی: سامانه های رودخانه امام‌زاده عبدا... سمنان)
با توجه برداشت بی رویه از سفرههای آب زیرزمینی و افت سطح آب در آنها، اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی ضروری به نظر می‌رسد. با وجود تحقیقات قابل توجه در زمینه تغذیه مصنوعی، هنوز روشی برای برآورد راندمان این طرح‌ها ارائه نشده است. هدف این پژوهش، تعیین راندمان تغذیه سامانه‌های تغذیه مصنوعی با استفاده از جریان سیلابی رودخانههای فصلی است. در روش پیشنهادی، ابتدا آبنگار‌های سیلاب در دوره بازگشت‌های مختل...
[ 30 ] - رابطهی تجربی برای تعیین تخریب ناشی از ضربه‌ی رسوب بر حوضچههای آرامش
این مقاله رابطهی تجربی برای تعیین درصد خوردگی بتن حوضچههای آرامش سدهای انحرافی و اصلاحی بر اثر ضربه رسوبات جریان واریزه را بررسی میکند. بررسی پژوهشهای پیشین نشان میدهد که در آزمایشهای پژوهشهای گذشته، مخلوطی از اثر ضربه و سایش آزمایش گردیده و رابطهی تجربی نیز برای اثر ضربه و یا سایش ارایه نشده است و همچنین قطر دانههای رسوب نیز در حد قطرهای رسوب متداول در جریانهای واریزهای نبوده و یا...
[ 31 ] - ارزیابی اثر سناریوهای گوناگون کاربری اراضی حوضه روی زمان پیش هشدار سیلاب شمال تهران
هدف از این پژوهش، بررسی زمان پیش‌هشدار حوضهی گلابدره دربند در شمال شهر تهران برای پنج برنامهی گوناگون کاربری (برنامهی کاربری اراضی سالهای 1334،1367 و1380 برنامهی مدیریت مناسب کاربری اراضی حوضه و برنامهی مدیریت نامناسب کاربری اراضی حوضه) میباشد. در زمان انجام پژوهش این مقاله کاربری اراضی تقریباً مشابه کاربری سال 1380 بوده است. بدین منظور نرمافزار HEC-HM برای شرایط این حوضه، واسنجی و ص...
[ 32 ] - مدل تصمیمگیری چندمعیاره ویکور برای ارزیابی گزینههای مدیریت سیلاب
در این مقاله جهت مدیریت سیلاب در حوزۀ گرگانرود، از مدل تصمیمگیری چندمعیاره ویکور استفاده شدهاست. گزینههای مدیریت سیلاب شامل حفظ شرایططبیعی، بهرهبرداری از سدگلستان، احداث گوره، احداث کانالانحراف، سامانۀ پیشبینی و هشدارسیل، استفاده از بیمهسیل و سامانۀ پیشبینی و هشدارسیل توام با بیمۀسیل رتبهبندی شده‌اند. سپس نتایج آن با مدل وزندهی ساده و مقایسه شدهاست. به منظور ارزیابی گزینهها ا...
[ 33 ] - رتبهبندی رویکردهای مدیریت سیلاب با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و ارزیابی دادههای ترکیبی
سیلاب اثرات مخربی بر محیط اجتماعی، اقتصاد و زیستمحیطی داشته و مدیریت سیلاب اثرات ناشی از تخریب سیل را مدیریت میکند. به دلیل چندبعدی بودن اثرات سیلاب، استفاده از مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره به عنوان یک سیستم تصمیمگیری در مدیریت سیلاب، ضروری است. در این مقاله جهت مدیریت سیلاب در حوزۀ گرگانرود، از مدلهای تصمیمگیری چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و ارزیابی دادههای ترکیبی (EVAMIX) در رتبه...
[ 34 ] - تأثیر برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بر نفوذپذیری خاک در شرایط مزرعه‌ای
خاک‌های مختلف به دلیل تنوع در ویژگی‌ها، رفتار متفاوتی در برابر نفوذ آب در خود نشان میدهند. تحقیق حاضر به بررسی نفوذپذیری خاک و نقش ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بر آن در شرایط مزرعه‌ای می‌پردازد. به این منظور روش استوانه‌های مضاعف با عمق ثابت آب (5 سانتیمتر) در 15 سایت مختلف در سه تکرار استفاده و شدت نفوذ آب تا رسیدن به شرایط پایدار اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که دامنه شدت نفوذ نهایی بین 8/0 ت...
[ 35 ] - تحلیل توانایی مدل میانگین متحرک جامع خود همبسته برای پیشبینی دو سال آینده‌ی جریان روزانه ورودی به مخزن سد دز
یکی از روشهای معمول در پیشبینی جریان رودخانهها، مدلهای سری زمانی می‌باشند. در این تحقیق به منظور پیشبینی آبدهی روزانه‌ی ایستگاه تله زنگ واقع در بالادست سد دز از مدل میانگین متحرک جامع خود همبسته (ARIMA) استفاده شده است. با توجه به اینکه این داده‌ها دارای نوسانات فصلی می‌باشند، با بهرهگیری از سری فوریه، شاخص‌های آماری آنها، نظیر میانگین و انحراف معیار برای دوره 28 ساله با پریود 360 روزه ب...
[ 36 ] - بررسی آزمایشگاهی ضربه‌های دانههای رسوب بر حوضچه آرامش سدها
مقاله حاضر وجود رابطه تجربی برای تعیین درصد خوردگی بتن حوضچههای آرامش بر اثر ضربه دانههای رسوبات جریان واریزهای را بررسی مینماید. بررسی تحقیقات پیشین نشان میدهد که در آزمایشهای تحقیقات پیشین، مخلوطی از ضربه و سایش مدلسازی گردیده است بدون این که سهم ضربه در آنها مشخص باشد و قطر دانههای رسوب نیز در حد قطرهای رسوب متداول در جریانهای واریزهای نیست. بنابراین در مقاله حاضر، روش آزمایشگاهی...
[ 37 ] - تحلیل تخریب حوضچه آرامش سدهای انحرافی در اثر خوردگی ناشی از عبور سیلابهای واریزه ای
عبور سیلاب های واریزه ای از روی سرریز و حوضچه آرامش سدهای انحرافی در رودخانههای پر شیب کوهستانی باعث خوردگی آنها میشود این نوع خوردگی سرریز و حوضچه آرامش در کشورهای مختلف از آنجمله در ایران گزارشی گردیده است. هدف از تحقیق حاضر، ارائه روشی برای تحلیل اثر تخریبی عبور جریان واریزه ای از روی سرریز سدهای انحرافی بتنی است. لذا در این تحقیق، رابطه تجربی ارائه شده توسط مولفین مقاله، با استفاده از داد...
[ 38 ] - چارچوبی برای ارزیابی عملکرد سامانه تغذیه مصنوعی در تغذیه آبخوان‌ها و مدیریت سیلاب مناطق خشک
در مناطق خشک و نیمه‌خشک به‌دلیل کمبود آبهای سطحی، آبخوان‌ها مهمترین منبع برای تامین آب بوده و یکی از راه‌حل‌های مهندسی برای بهرهبرداری از سیلاب برای بهبود وضعیت منابع آب زیرزمینی، اجرای سامانه‌های تغذیه مصنوعی بوده، بررسی عملکرد این سامانه‌ها از لحاظ تغذیه دارای اهمیت است. هدف مطالعه حاضر، ارائه یک چارچوب مدل محور بر مبنای چند شاخص کمی نظیر راندمان تغذیه و نرخ تسکین سیل برای بررسی عمل...
[ 39 ] - ارائه یک رابطه تجربی برای تخمین غلظت رسوبات سیلاب واریزه ای (مطالعه موردی: حوضه آبریز جیان جیا واقع در چین)
Debris flow, as a severe geological disaster, causes huge damages in the mountainous areas every year. The peak discharge of flood and the hydraulic roughness of flow are affected by sediment concentration of debris flow. Therefore, the estimation of sediment concentration based on physical characteristics of basin, sediment and precipitation are necessary. The aim of this study is proposing an...
[ 40 ] - ارزیابی عملکرد سامانه های کنترل خودکار در بهبود عدالت توزیع آب در کانال اصلی آبیاری متأثر از نوسانات ورودی
توزیع ناعادلانۀ آب در شبکههای آبیاری، لـزوم استفاده از روشهای کارآمدتر مانند بهرهگیری از روشهای خودکارسازی را میطلبد. تحقیق حاضر میزان توانایی سامانۀ کنترل خودکار سراسری پیشبین (MPC) و سامانۀ کنترل موضعی تناسبی-انتگرالی (PI) را در بهبود توزیع عادلانۀ آب در کانال اصلی شبکۀ آبیاری رودشت بررسی میکند. مقایسۀ این ساما...
[ 41 ] - تعیین آستانه بارندگی‌های وقوع جریان واریزهای در بخشی از حوضه کوهستانی البرز
جریان واریزهای از جمله مخاطرات طبیعی است که زندگی انسان‌ها را در نواحی پر جمعیت کوهستانی تهدید میکند. لذا تعیین آستانه بارندگی وقوع جریان واریزهای، برای توسعه یک سامانه پیشبینی مؤثر، ضروری است. در تحقیق حاضر، آستانه‌های تجربی بارندگی برای وقوع جریان واریزهای به‌وسیله روش هیرانو در بخشی از حوضه‌های کوهستانی البرز شامل گرگانرود، ناورود، نکا و بابل‌رود ارزیابی شده است. بدین‌منظور، از...
[ 42 ] - چارچوب تعیین راهبرد توسعه پایدار برای احیای یک رودخانه فصلی شهری
با تغییرات زندگی شهری، تغییرات آب و هوایی، ایجاد خشکسالی و سیلاب پی در پی، موضوع احیای رودخانهها به یکی از مسائل مهم منابع آب-زیست محیطی تبدیل شده است. در سالهای گذشته عدم توجه به مسائل زیست محیطی، بهرهبرداری بیرویه از منابع آبی، نادیده گرفتن امر توسعه پایدار، تغییر در ساختمان طبیعی و کانالیزه شدن بسیاری از رودخانههای شهری، این منابع آب سطحی را از حالت طبیعی و شرایط مطلوب آن دور کرده است....
[ 43 ] - شبیه‌سازی هایتوگراف بارش بر اساس روندیابی مخازن متوالی
از آنجا که انجام بسیاری از تحقیقات آب و خاک نیازمند ایجاد باران مصنوعی میباشد، لذا دستگاه‌های شبیه‌ساز باران یک ابزار کاربردی در این زمینه تحقیقاتی میباشد. به همین دلیل، تا کنون در تحقیق‌های مختلف، دستگاه‌های شبیه‌ساز باران متنوعی، طراحی، ساخته و به‌کار گرفته شده‌اند. هر چند دستگاه‌های شبیه‌ساز ساخته شده تا کنون امکان شبیه‌سازی میزان شدت بارش را فراهم میآورند، ولی در عین حال شبیه‌سازی تغییر...
[ 44 ] - بهینهسازی تبادل آب مجازی در شرایط مختلف کشش قیمتی محصولات کشاورزی (مطالعه موردی: حوضه دریاچه ارومیه)
در پژوهش حاضر با هدف حداکثرکردن درآمد حوضه آبخیز ارومیه، مدل بهینهسازی کلاسیک خطی تدوین شد تا با اعمال سه سطح از محدودیت‌هایی شامل سیاست‌های الگوی کشت، مقدار آب در دسترس و قیمت ثابت و قیمت با کشش برای محصولات کشاورزی، تحت 18 سناریو، مقدار تولید و واردات خالص بهینه آب مجازی (به عنوان هدف) برای حوضه تعیین شود. قیود در نظر گرفته شده در بهینهسازی مقدار آب مجازی مصرفی حوضه، مقدار آب قابل دسترس و ب...
[ 45 ] - امکان سنجی بکارگیری روش های غیرسازه ای و خودکارسازی در ارتقا بهره برداری از سامانه های توزیع آب (مطالعه موردی: شبکه آبیاری رودشت)
تلفات قابل توجه توزیع و تحویل آب آبیاری، ارتقا مدیریت بهرهبرداری شبکههای آبیاری و زهکشی را بیش‌ازپیش گوشزد میکند. ارائه راهکارهای مربوطه، نیازمند بررسی طرح‌ها، از جنبه‌های فنی و اقتصادی است. ازین‌رو تحقیق حاضر به بررسی کارایی راهکارهای غیرسازه‌ای و خودکارسازی، از دو دیدگاه فنی، با ارزیابی عملکرد تحویل و توزیع آب، و دیدگاه اقتصاد مهندسی، طبق شاخص‌های نسبت درآمد به هزینه و سود نهایی طی دوره‌ها...
[ 46 ] - ارزیابی اجتماعی سناریوهای حکمرانی آب زیرزمینی
یکی از عوامل ایجاد بحران منابع آب، عدم توجه به بعد اجتماعی حکمرانی آب است. در این پژوهش به ارزیابی اجتماعی سناریوهای حکمرانی آب زیرزمینی پرداخته شده است. برای این منظور در گام اول سناریوهای حکمرانی آب زیرزمینی با مشارکت بازیگران و با توجه به هم‌بست بخش منابع آب با دو بخش غذا و انرژی تعریف شدند. سپس عملکرد سناریوهای مختلف حکمرانی آب زیرزمینی از نظر بعد اجتماعی، مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور...
[ 47 ] - توسعۀ شاخص کیفی برای ارزیابی آب زیرزمینی و پیش بینی تغییرات آن با مدل شبکۀ بیزین (مطالعۀ موردی: دشت زنجان)
آبهای زیرزمینی یکی از منابع مهم تأمین آب به‌خصوص در مناطق خشک و کم‌بارش به شمار میرود. از اینرو، تعیین کیفیت و پیشبینی آن امری ضروری است. مطالعۀ حاضر به ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی و پیشبینی آن در آبخوان زنجان می‌پردازد. شاخص GWQI در پژوهشهای پیشین، وزندهی ساده بر پایۀ دیدگاه‌های کارشناسی بوده است. از اینرو، در شاخص جدید (C-GWQI) برای تعیین وزنها، از روش آنتروپی شانون و از تصمی...
[ 48 ] - تعیین روش بهرهبرداری بهینه از مخزن با مدل غیر خطی برای کاهش تلفات آب مخزن
هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی تلفات تبخیر و تراوش در روشهای مختلف بهرهبرداری از مخازن سدهاست. در تحقیق حاضر برای ارزیابی شاخص‌های تلفات آب و کمبود و شاخص‌های کارایی مخزن طی سالهای 1390-1397، ابتدا روش بهرهبرداری گرادیان کاهشی تعمیمیافته تدوین شد. سپس، این شاخصها به ازای روشهای گرادیان کاهشی تعمیمیافته، بهرهبرداری فعلی و منحنی فرمان پیشنهادی برآورد شده و با هم مقایسه شدند. برای برآورد دقی...
[ 49 ] - کاربرد مدل یکپارچه SWAT-MODFLOW جهت مدلسازی همزمان آبهای سطحی و زیرزمینی در راستای بهبود وضعیت سامانه منابع آبی در مقیاس حوضه ای
بهمنظور مدیریت پایدار آب در حوضه آبریز درک کامل از شرایط هیدرولوژیکی و تبادلات آبهای سطحی و زیرزمینی، از اهمیت خاصی برخوردار است. در این مقاله از مدل اصلاح شده SWAT-MODFLOW که یک مدل هیدرولوژیکی چندمنظوره و یکپارچه است، جهت شبیه‌سازی کمی فرآیندهای آب سطحی و زیرزمینی و تبادلات همزمان بین آنها در سطح حوضه آبریز شازند، استفاده شده است. پس از واسنجی مدل ترکیبی، نتایج واسنجی مدل آب سطحی SWAT برای...
[ 50 ] - ارزیابی تعادل اکوسیستمی در حکمرانی تلفیقی آب و غذا با استفاده از رویکرد بازیگر‌مدار انطباقی
کاستیهای حکمرانی تکبخشی، لزوم مراجعه به حکمرانی تلفیقی آب و غذا برای دستیابی به توسعۀ پایدار را افزایش داده است. در پژوهش حاضر رویکردی توسعه داده شده است که حکمرانی آب و غذا را به‌صورت جامع و با استفاده از اصول حکمرانی پایدار ارزیابی میکند. شکستهای موجود در حوضۀ آبخیز میناب و نبود چارچوب عملی برای ارزیابی و تحلیل حکمرانی جامع آب و غذا پژوهش حاضر را ضروری ساخته است. تدوین اصول حکمران...
[ 51 ] - مدل مدیریت راهبردی تبادل آب مجازی محصولات کشاورزی و دامی ایران
کشور ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود که در ناحیه خشک و نیمه‌خشک جهان قرار گرفته و همچنین مصارف روزافزون آب، در آینده‌ای نه چندان دور با بحران آب مواجه خواهد شد. بنابراین لازم است در مدیریت مصرف آب کشور جنبه‌های مختلفی را درنظر گرفت. در این تحقیق با استفاده از مدلهای راهبردی، تجارت آب مجازی محصولات کشاورزی کشور ایران با سایر نقاط جهان برای سال 1393 مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش در سه گا...
[ 52 ] - Evaluation of Agricultural Water Distribution and Delivery Systems from the Viewpoints of Adequacy, Efficiency and Equity (Case Study: Irrigation Network of Roodasht, Isfahan)
The main purpose of the study is the operational simulation of main irrigation canal and evaluation of water delivery and distribution locally, regionally and overall using adequacy, efficiency, and equity indicators and “Desirability of water delivery and distribution” indicator. To achieve this goal, the hydrodynamic model of Roodasht irrigation network’s main canal was developed. The results...
نویسندگان همکار