پس از اعلام سیاست‏های مبتنی بر گسترش مناسبات سرمایه‏داری و سرکوب سیاسی مخالفان، همگام با آغاز مدرنیزاسیون پهلوی دوم و هم‌زمان با آغاز برنامه‏های توسعة اقتصادی و اجتماعی در دهه ‏های 1330 و 1340 خورشیدی، برخی از سینماگران ایرانی فرم و مضامین متفاوت با جریان فیلم‌سازی تجاری را تجربه کردند. دلایل گوناگونی برای این تحول می‏توان برشمرد؛ از جمله شرایط اجتماعی، ارتباط سینماگران با محافل ادبی، و تحولِ اد...

چکیده مهم ترین کارکرد گفتار روی تصویر، کمک به عمل روایت است. اما این کمک به رو شهای بسیار متنوع و گسترده ای صورت می پذیرد. گفتار روی تصویر را می توان به مثابة ابزاری برای عمق بخشیدن به جنبه های روا نشناختی و روشنفکرانه روایت برشمرد. تماشاگر گاه افکار و احساسات کاراکترها را از طریق گفتار روی تصویر درک میک‌ند و به همذا تپنداری با آنها می پردازد. خطاب مستقیم م یتواند صمیمت خاصی را میان تماشاگ...

جنگ هشت ساله ایران فرسایشی‌ترین جنگ قرن بیستم بود. ایران تا قبل از فیلم‌های روایت فتح هیچ تجربه‌ای در زمینه مستندهای جنگی نداشت. شهید آوینی نیز قبل از ساخت این مجموعه هیچ فیلمی را کارگردانی نکرده بود و هیچ‌گونه تجربه فیلم‌سازی نداشت. کارگردان که رهبری آثار را بر عهده دارد با آگاهی کامل از ویژگی‌های مدیریتی هوش معنوی خود در خلق فیلم بهره جسته، سازمان سینما را هدایت می‌نماید. شهید آوینی با اتکا ب...

چکیده روایت به عنوان محملی برای داستان گویی و نقل آگاهی در قرن بیستم از اهمیت بالایی برخوردار بوده و هست. گروهی آن را بر اساس نقش مایه های کنشی و گروهی بر اساس پارامترهایی چون زمان و گروه دیگری بر اساس کارکردهای نشانه شناسانه و غیره بررسی می کنند .موضوع این پژوهش بررسی روایت با داشتن رویکردی ساختاری به این مقوله است و مساله اصلی که در فصل آخر به آن پرداخته می شود، تحلیل تاثیرات روایت غربی غیر...

در بیان روایت سخنگویان از یک واحد آگاهی به واحد آگاهی دیگر تفاوت­های نشانداری از خود نشان می­دهند. میزان تغییر در فضای روایت (فضا، زمان، افراد و فعالیت پس­زمینه­ای) منجر به تفاوت در میزان مکث می­شود. آنچه در پردازش مکث در روایت و از دیدگاه شناختی قابل‌تأمل است، یکی فرایند پردازش ذهنی است و دیگری تغییر جهان واقعی و ورود سخنگو به جهان داستان. هدف از انجام این پژوهش مقایسۀ شناختی پدیدۀ مکث در دو گ...

از سال­های پایانی دهۀ 60 موج تغییر فرهنگی و اجتماعی در ایران به راه افتاد و به­تدریج کل حیات اجتماعی را درنوردید. این تغییر عمدتاً به سیاست­های اقتصادی- اجتماعی پس از پایان جنگ و از جمله برنامۀ تعدیل ساختاری اقتصاد نسبت داده شده است. این مقاله با هدف روایت نمونه‌ای از مواجهه هنرمندان با این روند، فیلم سگ­کشی بهرام بیضایی را بازخوانی می‌کند؛ فیلمی که سناریوی آن درست در آغاز دهۀ 70 نوشته شد، اما س...

در سال‌های اخیر، برخی متفکران با رویکردی بینارشته‌ای، با پیوند میان دستاوردهای روایت‌شناسی، اسطوره‌شناسی و روان‌شناسی، زمینه‌های تازه‌ای را برای مطالعات فیلم فراهم آورده‌اند. روایت‌ها، عموماً بیانگر گونه‌ای نگرش به جهان و چگونگی ادراک آن به شمار می‌روند. در این میان، روایت‌های اسطوره‌ای به واسطه ارائه الگوهایی پربسامد و پایدار از تجارب بشری، اهمیت ویژه‌ای می‌یابند. اسطوره‌ قهرمان، متداول‌ترین و ...

با اکران فیلم قیصر در سال 1348 فیلم‌های جاهلی وارد فاز انتقام‌جویانه شدند. این انتقام‌جویی در فیلم‌هایی که امتداد تیپ قیصر را به نمایش گذاشتند، به انحای مختلف طرح شد. در این مقاله با بررسی فیلم‌‌های رضاموتوری، گوزن‌ها و کندو، چگونگی کنش انتقامجویانه‌ی مابعد قیصری را بررسی کرده‌ایم. رویکرد این مقاله در بررسی این فیلم‌ها خوانش جامعه‌شناختی درون‌-متنی است؛ خوانشی که لات را در نسبت با جهان اجتماعی ...

 اسطوره‌ها ازجمله کلان روایت‌هایی هستند که می‌توانند در موقعیت‌های گوناگون اجتماعی، سیاسی و فرهنگی محمل اندیشه‌ها، تجربیات و مسائل نوظهور بشری باشند و بر غنای هر نوع ادبی افزوده و پیوند روایت و معنا را مستحکم‌تر نمایند. ازاین‌رو، استفاده از اساطیر در قالب‌های نمایشی به‌ویژه فیلم، می‌تواند از دو جنبه‌ی فرم و معنا تأمل‌برانگیز باشد. این مقاله درصدد است تا با استفاده از روش تحلیل ساختاری روایت در ...

در این مقاله، قهرمان و ویژگی‌های آن در سینمای مسعود کیمیایی، مورد مطالعه قرار گرفته و نیز تأثیر شرایط اجتماعی بر تحولات قهرمان در آثار پیش از انقلاب و پس از انقلاب کیمیایی، موردتوجه واقع شده است. برای این منظور،‌ با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، سه فیلم «قیصر»، «داش‌آکل» و «رضا موتوری» از آثار پیش از انقلاب و سه فیلم «رئیس»، «محاکمه در خیابان» و «جرم» به‌عنوان نمونه‌هایی از آثار پس از انقلا...