آموزه ولایت حلقه اتصال دو جریان مهم تشیع و تصوف در عالم اسلام است‏، از این رو درونمایه اصلی آثار پیشگامان هردو جریان سیره و سخنان اولیا بوده است. این جستار به تحلیل و نشان دادن سیمای علی(ع) در سه اثر سترگ جلال­ الدین محمد مولوی (مثنوی‏، کلیات شمس و مجالس سبعه) و گزارش افلاکی از مناقب او اختصاص دارد. مولانا (604-672ق)‏ که بی­ تردید خود از کاملان طریقت است، سلسله طریقت و حتی نَسَبیت مادری خود را به...

عطار در منطق الطیر برای رسیدن به حقیقت از هفت وادی یا هفت مقام ، یعنی: طلب، عشق ، معرفت ، استغنا، توحید، حیرت و فقر و فنا سخن می گوید . در این رساله نیز سعی براین است که بدانیم مولوی در مثنوی معنوی در باره آن هفت مقام چه نظری داشته است . آیا مولوی در مثنوی به هفت وادی منطق الطیر اشاره ای کرده است یا نه؟ و در صورت اشاره کردنش به کدامیک از این هفت وادی توجه بیشتری داشته و چه موارد اشتراک و اختلاف...

چکیده ندارد.

هدف از این پژوهش بررسی هستی شناسی جان انسانی از دیدگاه مولانا در مثنوی معنوی است. جان انسانی به عنوان یک هستنده بدون در نظر گرفتن هستی او قابل فرض نیست. از جانبی دیگر می توان مثنوی معنوی را هستی شناسی جان انسان نامید که لبریز از سخن در مورد هستی انسان است. مولانا خود نیز اندیشمندی هستی نگر و کل گرا است که از رویکردهای جزءنگارانه نسبت به وجود انسانی انتقاد میکند. در این پژوهش محقق با روش کتابخان...

پایان¬نامۀ حاضر بر مبنای زبان¬شناسی فرهنگی، در چارچوب تابوهای زبانی به بررسی اشعار مثنوی برای دستیابی به صورت¬ها و جلوه¬های گوناگون تابو در مثنوی معنوی می¬پردازد. داده¬ها از شش دفتر مثنوی و به شیوۀ یادداشت¬برداری و طبقه¬بندی در دسته¬بندی شریفی و دارچینیان، گردآوری شده که ضمن معرفی تابو زبانی و انواع آن، به بررسی انواع تابو در مثنوی معنوی، بسامد هر نوع تابو، و نیز دلیل استفادۀ مولوی از تابوها در...

از آنجا که دستمایه های عرفانی برآمده از آموزه های قرآن کریم زمینة مناسبی برای مطالعات و تحقیقات نظری و بالینی روانشناسی را فراهم آورده است بدین جهت لازم است که در آثار عرفان اسلامی همچون مثنوی مولوی از این زاویه مطالعات جدید داشت که از جمله این موضوعات کار کرد هیجانی غم در روان انسان است که مولوی در مثنوی ضمن تبیین انواع هیجانات درونی انسان موضوع غم را با نگاه تحلیلی و با پیشتوانه معرفتی که از ...

مولانا در تصاویر هنری خود از آرایه‌های بیانی و فنون بلاغی در مثنوی ‏معنوی بهره بسیار برده است؛ از جمله کنایه به عنوان ابزاری کارآمد در علم بیان، ‏مورد توجّه او قرار گرفته، بسیاری از سخنان خود را در قالب این شیوه بیانی مطرح ‏ساخته است. ‏ در این پژوهش کنایه و کارکردهای تصویری آن، در مثنوی معنوی به ‏شیوه توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است رابطه کنایات ‏مثنوی با کنایه‌های عربی مشخّص...

«قوس قزح» از زبان و فرهنگ عرب جایگزین آزفنداک و تیراژه در زبان فارسی شد و در معنای رنگین کمان به کار رفت، این ترکیب در طول زمان با اسطوره ها و باورهای عامیانه و مذهبی پیوند خورد و نویسندگان و شاعران عرب زبان و ایرانی آن را در آثارشان به کار بردند. یکی از این نویسندگان مولانای رومی است که در مثنوی معنوی از آن بهره برده است. مثنوی معنوی متنی است عمیق که مولانا با وسعت دید و علم فراگیر آن را خلق ک...

نسخه های خطی میراث مکتوب ارزشمندی است که از نیاکان دانشمند و اهل ادب و بصیرت به ما ارزانی شده است . مطالعه و بررسی دقیق نسخه های خطی، جنبه های زندگی اجتماعی، سیاسی و گرایش های فکری ـ عقیدتی و فراز و فرود تحولات فرهنگی هر یک از دوره های تاریخی را نمایان خواهد ساخت. مثنوی معنوی به عنوان یکی از آثار برگزیده ادبیات جهان، همواره مورد توجه و بحث و بررسی بوده و از دیرباز در مورد آن و یا در شرح آن تال...

«تشبیه» در پدیدآمدن حکایت‌ها در دفتر سوم مثنوی معنوی نقش بسزایی دارد و باعث پدیدآمدن نوع خاصی از حکایت‌های تمثیلی گردیده‌ است که در این مقاله از آن­ها با عنوان «حکایت‌های تمثیلی خوشه‌ای و بی‌خوشه» یاد شده است. این حکایت‌ها به­عنوان مشبه‌به یک تشبیه مرکب یا گسترده هستند که نقطه‌ی شروعش در بیتی یا ابیاتی نهاده شده است. در نوع تمثیلی خوشه‌ای، هر حکایت چند هسته‌ی روایی و حکایت وابسته به عنوان خوشه ...