مکتب رمانتیسم یکی از اوّلین مکاتب ادبی تأثیرگذار اروپایی بر هنر و ادبیّات نوین فارسی است. اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران در سال های پس از نهضت مشروطه، سنخیّت روحی و روانی شاعران و نویسندگان ایرانی با این مکتب ادبی و میل نوجویی و نوخواهی از مهم ترین عوامل موثر بر گسترش نگرش رمانتیک در ادبیّات فارسی معاصر است. با حاکمیت استبداد رضاخان و گریز نیما به سمبولیسم اجتماعی، از رونق گرایش های رمانتیکی کاسته می...

اگر نگوییم دانستن نظریه های ادبی بر هر دانشجو و پژوهنده ای که در جهان ادبیات کار و کوشش دارد، واجب است، نمی توان گفت که ندانستن آن، نقصی آشکار نیست. امروز ادبیات جهان بنا بر نظریه ها و نحله ها و مکتب ها خوانده می شود و این امر اتفاقاً به فهم ادبی و فلسفی متن یاری می رساند. در این مقاله کوشش شده است با برخی از نظرها و اصول مقبول اندیشه های منتقدان غربی، رو به حافظ شود و حافظ با آن آرا و گفته ها ا...

مکتب ادبـی فـرمالیسم روسـی (شکـل‌گـرایی یا صورت‌گـرایی) یکـی از مکاتب نقـد ادبـی مشهوری است که همواره طرف­داران آن به شکل یا فرم اثر ادبی اهمّیت ویژه­ای می‌دهند. منظور از فرم در اثر ادبی هر عنصری است که در ارتباط با دیگر عناصر، ساختاری منسجم و آراسته را به وجود می­آورد. اسلوب معادله یکی از زیورهای ادبی است که در فرم غزلیّات سبک هندی به ویژه کلیم کاشانی، خلاّق المعانی ثانی، به ­کار رفته ­است. اسلوب...

با آن‌که برخی بر این اعتقادند که میان ادبیات و مبانی زیبایی‌شناسی با مسائل اجتماعی مقارنة ضروری وجود ندارد و آثار ادبی بسیاری را می‌توان یافت که با امور اجتماعی مناسبت چندانی ندارند یا به‌کلی با آن بی‌ارتباط‌اند، یکی از مسائل مورد توجه ناقدان ادبی و جامعه‌شناسان، پیوند معنی‌دار ادبیات و در کل مبانی زیبایی‌شناسی با امور اجتماعی است. از آن‌جا که در ادبیات، زبان وسیلة بیان است و به قول ارسطو، به‌ن...

محمود دولت آبادی، از نویسندگان صاحب سبک داستان نویسی ایران است که مکانی انکارناپذیر در داستان نویسی معاصر دارد و بی شک بزرگترین نویسنده در حوز? ادبیات اقلیمی است؛ این امر مطالعه و بررسی جدی آثار او را ناگزیر می می سازد. همزمان با پیدایش اولین آثار ادبی، مطالعه و بررسی آن مورد توجه مخاطبان و منتقدان بوده است. این مطالعات از راههای گوناگون صورت گرفته است؛ یکی از روش های مورد مطالعه در ادبیات، برر...

هدایت بازیگر در یک مسیر متغیر و ناهموار در حالی که در ابتدا بازیگر مورد نظر راجع به مسیر و روند حرکت، اطّلاعات زیادی ندارد از اصلی ترین وظایف کارگردانان است. امادر این میان برای تقویت و پالایش بازیگران می بایستی شناخت خوبی از بازیگران داشت تا علاوه بر گزینش مناسب، امر هدایت نیز به درستی انجام شود. از جمله مهمترین راه کار های در شناخت بازیگر، شناخت شخصیتی وی و استفاده از توانایی های به القوه ای...

چکیده واقع گرایی مفهوم پیچیده ای است که تعریف آن با آن چه در ذهن عموم وجود دارد، متفاوت است. در واقع گرایی علاوه بر نمایش و انعکاس واقعیت به شکل توجه به جزئیات عینی، هنرمند به صورت آگاهانه به کشف روابط علّی و معلولی پدیده ها می-پردازد که خود این امر باعث می شود طیف وسیعی از هنرمندان با شیوه های اجرایی مختلف در این حوزه قرار گیرند. در این پایان نامه کوشش شد تا واقعگرایی در نگارگری عصر صفویه مور...

زبان از مهم‏ترین عناصر شعر است.در مکتب فرمالیست روس و فرزند آن ساختارگرایی، بررسی زبان بسیار اهمّیّت دارد. پایه‏ی فکری این مکاتب بیشتر درباره‏ی برجستگی متون ادبی و غرابت و دوری آن از زبان عادی است. یکی از راه‏های برجسته‏سازی متون ادبی، هنجارگریزی است و یکی از راه‏های هنجارگریزی در اثر ادبی برای ایجاد زیبایی، کهن‏گرایی است. اگر شاعر یا نویسنده‏ای در زبان خود رویکردی قدیمی داشته باشد و به شیوه‏ی که...

در سال های اخیر در حوزة نقد ادبی مکتب­های مختلفی به وجود آمده و ناقدان بسیاری، نظریه­های نقدی و ادبی خود را بر مبنای این مکتب­ها ارائه نموده اند؛ از جمله این گرایش های نقدی، نقد ساختارگرایی (structuralism) در حوزة ادبیات و زبان شناسی است که پیدایش آن به فرمالیسم و مکتب پراگ و نئوفرمالیسم برمی گردد. نقد ساختارگرایانه شیوه ای است نقدی که در آن پدیده های جزئی در ارتباط با یک کل بررسی می شوند و ناق...