آغاز نوزایی سیاسی همراه با تحولات مربوط به آن در کشور مصر از 1798 میلادی با فتح این کشور توسط فرانسه آغاز می گردد. کشورهای عرب منطقه نیز که همگی تحت سیطره و نفوذ امپراطوری عثمانی بودند علاوه بر اینکه با آغاز روند ضعف و زوال این حکومت تأثیرات متعددی را در متن خود مشاهده کردند بی تأثیر از تحولات کشورهای اروپایی نبودند. در همین اثناء تحولات سیاسی موجب شکل گیری اندیشه های نوین سیاسی در جهان عرب می ...

روابط ایران و شوروی یک بخش مهم از تاریخ روابط ایران در دوران حکومت پهلوی را شامل می شود. اما بررسی این بخش از تاریخ روابط خارجی، از سوی محققان، مورد کم توجهی قرار گرفته است. روابط ایران و شوروی از زمان تأسیس این رژیم در روسیه ی تزاری، در سال 1917 پر از فراز و فرود بوده است که تا دوران تنش زدایی، در سال 1962، ادامه یافت. در دوران حکومت مصدق و دوران حکومت پس از کودتای 28 مرداد تا سال 1342 این فرا...

بعد از انعقاد معاهدهء گلستان در سال 1228 ق.،چون‌ اختلافات مرزی بین دو کشور حل نشده بود،تا سال 1241 ق.گهگاه نیروهای روسیه مناطقی از خاک ایران را مورد تجاوز قرار می‌دادند تا اینکه در این سال گوگچه توسط روسها تصرف شد و جهت پاسخ به این عمل سران کشور تصمیم به‌ جنگ گرفتند و بدین ترتیب جنگهای دوم ایران و روسیه آغاز و تا سال 1243 به طول انجامید و در شعبان همان سال به علت‌ شکستهای پی‌درپی که به ایران وا...

از نظر رهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسیه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد. با این وجود، روسیه در طول دو دهه اخیر، رویکردهای مختلفی در قبال آسیای مرکزی و قفقاز در پیش گرفته است که در نگاه اول ممکن است تداعی کننده سردرگمی سران کاخ کرملین ...

از نظر رهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسیه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد. با این وجود، روسیه در طول دو دهه اخیر، رویکردهای مختلفی در قبال آسیای مرکزی و قفقاز در پیش گرفته است که در نگاه اول ممکن است تداعی کننده سردرگمی سران کاخ کرملین ...

آسیای مرکزی عرصه بازی بزرگ در قرن 19 برای توفق و برتری میان امپراتوری بریتانیا و روسیه تزاری، با ذخایر غنی نفت و گازش به عنوان اولین صحنه رقابت استراتژیک عصر چند قطبی در میان ایالات متحده، چین و روسیه پدیدار می شود. چین با یک خیزش جهانی و ایالات متحده به عنوان محور اصلی نظام بین الملل در رقابت برای منافع و نفوذ در آسیای مرکزی به سر می برند، منطقه ای که اهمیّت استراتژیک جهانی خود را پس از کسب است...

با وقوع انقلاب اکتبر در 1917 میلادی در روسیه بلشویکی و خروج روسیه تزاری در معادلات سیاسی منطقه از جمله ایران، رویکرد دولت انگلیس نسبت به ایران دگرگونی اساسی یافت در همین راستا طرح ایجاد دولت متمرکز و مبارزه با جنبش ها و حرکت های مرکز گریز نخست در قرارداد 1919م، آنگاه در کودتای 1921م / 1299 ش به اجرا درآمد. یکی از جریانهای مرکزگریز که غالباً به دلیل ضعف دولت مرکزی که تا آن زمان کنترل نشده و سکو...

نهضت مشروطه ایران جنبشی بود ملّی و مردمی که در نتیجه سال ها نابسامانی و ناامنی و فشار فقر و محرومیّت توده های مردم و نیز فشار حکومت ها و خودکامگی بسیاری از حکمرانان دوران استبداد، در تهران و شهرستان ها پدید آمد و با رهبری و مبارزه پیگیر شماری از پیشوایان مذهبی و آزادی خواهان راستین بخصوص در تهران، تبریز، اصفهان و شیراز شکل گرفت. این مبارزه پس از چند سال، به برقراری حکومت پارلمانی انجامید و این در...

روسیه از اوائل قرن 19 در آسیای مرکزی تسلط داشته و نفوذش را در منطقه توسعه داده است. روسیه همیشه از منابع دولتهای آسیای مرکزی بهره برداری می کرد و آنها را به مسکو انتقال می داد و این کشورها مجبور بودند تا نیازهای روسیه را فراهم کنند. روسیه سعی می کرد تا نفوذ قدرتهای بزرگ را در منطقه کاهش دهد و نفوذ خودش را حفظ کند. وقتی حکومت کمونیستی در روسیه تشکیل گردید، دولتهای آسیای مرکزی خودشان را با حکومت ...

در سال 1304 ش / 1925 م، رضاخان پهلوی، به دنبال جریان کودتای 1299 ش / 1920 م و رویدادهای ناشی از آن سرانجام بر تخت سلطنت ایران تکیه زد. مهمترین اقدام در زمینه گمرک، مسئله استقلال گمرکی سال 1307 ش / 1928 م بود ولی اقتصاد بحران زده ایران را چندان تحت تأثیر قرار نداد تا اینکه مسئله انحصار تجارت خارجی به میان آمد و در سال 1311 ش /1932م دولت تجارت خارجی را البته به استثنائاتی تحت نظارت خود درآورد این...