شهرستان بردسیر از نظر کانسارهای فلزی، به ویژه مس، از غنی‌ترین مناطق شرق ایران است. بیشتر این کانسارها در منطقة غربی و جنوب غربی بردسیر در منطقة کوه پنج واقع شده‌اند. برخی از این کانسارها از دورة پیش از تاریخ تا سده‌های متأخّر اسلامی استحصال شده‌اند. اطّلاعاتی که در این مقاله ارائه می‌شود بررسی شماری از معادن باستانی و محوطه‌های ذوب فلز بخشهای غربی و جنوب غربی بردسیر است که طیّ بررسی و شناسایی فصل ...

دین مبین اسلام با بستر فرهنگی وحی و ندای آسمانی قرآن کریم، به شکوفایی و بالندگی زمینه­های علمی و هنری یاری رساند.. قبول دین اسلام در قلمرو وسیع ساسانیان و تغییر فرهنگ از تجمل­پرستی به ساده­زیستی موجب توجه بیشتر به سفالگری گردید. اهمیت سفال تنها به عنوان کهن­ترین صنعت دستی بشر نیست بلکه سفال با نقش و نگارهایی که سازندگانش در پس قرنها به آن داده­اند، تاریخ، فرهنگ و هنر انسانها را نیز به نسلهای بع...

دوره سلجوقی یکی از درخشانترین ادوار هنری ایران است، در این دوره هنرهای مختلف از جمله سفالگری به حد اعلای شکوفایی خود رسید. اوج مهارت و تکنیک ساخت سفال زرین فام در این دوره بود که استفاده از آن به دلیل درخشندگی خاص، جای ظروف ساخته شده از فلزات گرانبها را گرفت. در این دوره مراکز ساخت مختلفی از جمله شهرهای کاشان، ری، گرگان، تخت سلیمان و ساوه را برای ساخت سفال زرین فام معرفی کرده اند. تا کنون پژو...

ساوه، در میان پژوهشگران حوزه سفالینه اسلامی، به عنوان یکی از عمده مراکز تولید سفال مینایی سده‌های 6 و 7 هجری قمری شناخته شده است. با توجه به نمونه‌ سفال‌های تاریخدار منسوب به ساوه؛ سده 6 ه.ق. دوران اوج ساخت سفال مینایی در این شهر در نظرگرفته شده است. این امر مرهون توجه حاکمان به هنر و پرورش هنرمندان این صنعت از یک سو و از سوی دیگر مهاجرت گروه کثیری از هنرمندان مراکز تولیدی کاشان و ری در پی حملا...

سفال همواره در زندگی مردم نقش مهمی را ایفا می کرده است. اندکی پس از آشنایی انسان با سفال، این ابداع مهم به عرصه یی برای نقش آفرینی و بیان احساسات و تراوش های فکری بدل شد. این هنر طی دوره های مختلف به علت تأثیر پذیری از باورهای مذهبی، عوامل اجتماعی و ... از نظر فرم و نقش دچار تحولات چشمگیری شده است. در ایران باستان، بر روی اغلب آثار هنری خصوصا سفالینه ها، نقوش جانوری گاه به صورت واقعی و گاه خیال...

شهر باستانی اسفراین که در منابع نوشتاری به شهر «بلقیس» موسوم است، از شهرهای مهم و باشکوه ایران دوران اسلامی در ناحیۀ فرهنگی شمال شرقی ایران است که آثار قرون اولیۀ اسلامی در آن جای دارد. این مقاله با معرفی یکی از مهم­ترین  شاخصه­های مواد فرهنگی در باستان‌شناسی، یعنی سفال با تکیه بر نقش، پس از تبیین و طبقه­بندی سفال‌های این محوطۀ فرهنگی و مقایسۀ آن با سایر سفال‌های کشف ­شده در فاصلۀ زمانی قرن دوم...

از میان تولیدات بشری، هنر سفالگری به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای بیانگر تفکرات و اندیشه‌ها و خلاقیت‌های ذهنی انسان در طول تاریخ بوده است که در این میان، سفالینه‌های بدون لعاب در دوران اسلامی با کاربرد خاص از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد.کاربرد ظروف کروی مخروطی همواره از موضوعات بحث‌برانگیز در مطالعات سفال دوره اسلامی در قرون میانی بوده است. پراکندگی نظرات ارائه‌شده در کنار گستره وسیع تولید و بازۀ تار...

ریشه واژه «عطر» از واژه لاتین «perfume»گرفته شده و به معنی «بوی گذرا» است. عطردان ها ظرف هایی بودند که انواع عطر را (اعم از مایع روغنی، عطرینه ها و حتی مواد دارویی) در آن نگهداری می کردند. ایران یکی از مهم ترین مراکز تولید عطردان های شیشه ای است؛ با وجود این پژوهشی در این زمینه صورت نپذیرفته است. در این پژوهش، ضمن نگاهی اجمالی به پیشینه تاریخیِ تولید شیشه و فنّ ساخت آن، فرم و نقوش عطردان های شیشه...

بسیاری از مورخین و سیستان شناسان ‘ شهر زرنگ را با ((شهرسیستان))یکی دانسته و معتقدند این شهر از بدو تأسیس دراواخر دوره ساسانی تا سال785ه.ق که با حمله امیر تیمورگورکانی تخریب و ویران گردید ‘کرسی سیستان را بر عهده داشته است . نگارندگان معتقدند ‘((شهرسیستان))شهری کاملأ متفاوت ‘مستقل و مجزا از شهر زرنگ بوده و از نیمه دوم قرن چهارمه.ق که زرنگ اعتبار سیاسی و مرکزیت خود را از دست داد‘جایگزین آن شده و ت...

در این مقاله کوشیده شده، نقش و جایگاه باستان شناسی دوران اسلامی در بازشناسی فرهنگ و تمدن اسلامی مورد ارزیابی قرار گیرد. به همین منظور، ابتدا به تعریف و خاستگاه باستان شناسی اسلامی پرداخته شده است. در ادامه با بررسی دو دوره شاخص فرهنگی در تاریخ ایرانِ دوران اسلامی (حکومت آل بویه و عصر صفوی) عوامل بالندگی و شکوفایی حیات اجتماعی و نیز عوامل رکود در ادوار تاریخی دیگر مورد مطالعه قرار گرفته است. در پ...