جلد نخست این مجموعه در سال 1383 زیر همین نام به نظارت روانشاد دکتر سرکاراتی و با مقدمه ای از ایشان از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی انتشار یافته است؛ اما در مجموعۀ پنج جلدی کنونی ساختار جلد اول، شیوۀ کار و واژه ها، تغییر اساسی یافته و مقدمه ای در 165 صفحه، شامل تحولات تاریخی واج های فارسی (پیوست یکم در 61 صفحه)، و سپس پیوست دوم و فهرست سوم شامل جدول تطبیقی واج های زبان فرضی هندواروپایی و تحولا...

اصطلاح «فرهنگ زبانی» یکی از اصطلاحات تخصصی حوزه جامعه‌شناسی زبان و مردم‌شناسی زبان است. مفهوم «فرهنگ زبانی»، مؤلفه‌ها و رابطه آن با برنامه‌ریزی زبان موضوع مورد بحث این مقاله است. توجه علمی و موشکافانه به موضع فرهنگ زبانی در سطوح خرد و کلان آن، برای تحلیل، تعلیل و تنظیم برخی مسائل اجتماعی زبان و از جمله برنامه‌ریزی زبان لازم و مفید است. به همین دلیل، ابتدا مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده فرهنگ زبانی مورد ...

از قرن سیزدهم هجری ایرانیان در معرض جریان نوظهوری به نام فرهنگ غربی قرار گرفتند که به دلیل عدم آگاهی از پیامدهای پذیرش آن تحت تاثیر و نفوذ آن ،ریشه های بومی و سنتی خود را از دست دادند. پس از مشروطه و در پی انقلاب ادبی که در ایران صورت گرفت، عده ای از روشنفکران متوجه بحران هویتی که ملت ایران در آن گرفتار بود، شدند. بنابراین تلاش خود را جهت آگاه سازی مردم و نجات آنها معطوف نمودند. جمالزاده از ن...

پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان آموزش زبان و فرهنگ و شیوه آموزش مفاهیم و اصلاحات فرهنگی مختلف در کتاب های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان اختصاص دارد. از آنجایی که بین آموزش زبان و فرهنگ رابطه ای بسیار عمیق برقرار است و کتاب های آموزش زبان فارسی نیز اولین و مهم-ترین انتخاب برای یک زبان آموز در جهت یادگیری فرهنگ و زبان فارسی هستند، در این پژوهش به بررسی میزان توجه نویسندگان این نوع کتاب ها نس...

در این تحقیق به بررسی ضرب المثل های فارسی پرداخته ایم تا ببینیم آیا ضرب المثل های فارسی توان تبیین فرهنگ سازمانی ایرانی را دارند یا خیر. پس با روش کیفی 12000ضرب المثل را انتخاب کرده و از بین آنها 1200 عدد را بررسی کرده و با روش تحلیل محتوا داده ها را تجزیه و تحلیل کرده ایم . در فصل اول کلیات را بیان کردیم و در فصل دوم مروری بر پیشینه ی تحقیق داشتیم. در فصل سوم روش تحقیق را توضیح دادیم . فصل چها...

روابط ایرانیان با عرب ها، که به دورانی دور یعنی عهد هخامنشی بازمی گردد، به دلیل هم جواری و بعد از ظهور اسلام و استقبال ایرانیان از آیین اسلام به اوج خود رسید و به تعامل بیش تر دو ملت انجامید. این روابط در زبان، فرهنگ، و رهاوردهای ادبی تأثیر گذاشت. نشانه های این تأثیر در یکی از نمادهای فرهنگی دو ملت یعنی ضرب المثل ها و کنایات رایج فرهنگ ایرانی و عربی تبلور یافته است. مقایسه ضرب المثل ها تبادلات ...

زبان خلجی از زبان های باستانی و از خانواده زبان ترکی است که به آن ترکی باستان نیز می گویند. این زبان که امروزه گویشوران اندکی در حدود 40 هزار نفر در ایران دارد نسبت به زبان ترکی آذری و استانبولی و غیره، اصالت خود را حفظ کرده است. خلج ها بنا به دلایلی که به آن ها اشاره خواهیم کرد تحت تأثیر عمیق زبان پارسی قرار گرفته تا بدانجا که عده بسیاری از آنان زبان خود را فراموش کرده و به تحصیل و تکلم زبان پ...

فرهنگ نویسی در ایران دارای پیشینه ای بس طولانی است. اما مسئله مهم این است که علیرغم این سابقه طولانی به فرهنگ نویسی علمی و نظام مند هیچ توجهی نشده است. این پژوهش بر آن است تا به مقایسه معیارهای مدخل گزینی در فرهنگ های معین (1380) و سخن (1386) یک جلدی بپردازد. در نیل به این منظور، با تکیه بر دستاوردهای زبان شناختی، بیست و پنج معیار اقتباس شده و با این سنجه ها و به روش تحلیل محتوا معیارهای مدخل گ...

فرهنگ های دوزبانه از دیرباز مورد توجه اهل لغت و واژه شناسان بوده است، زیرا این گونه فرهنگ ها از یک سو رواج زبان مادر و زبان برگردان را درپی داشته و ازسوی دیگر نیاز مترجمان را برآورده می ساخته است. چه بسا در تألیف فرهنگ های دوزبانه واژه هایی اصیل به کار گرفته شده که امروزه مهجور شده است و با احیای آن ها می توان به تنقیح و تزکیة زبان یاری رسانید. شاید بتوان گفت بیش ترین مزیت تألیف فرهنگ های دوزبا...

این تحقیق با استفاده از روش تطبیقی انجام شده است. ابتدا معنا و تعریف واژه ی criticرا، با استفاده از 4 فرهنگ لغات انگلیسی شناخته شده (وبستر1، آکسفورد2، لانگ من3 و امریکن هریتیج4) استخراج نموده و ضمن مقایسه ی معانی با هم، واژگان مترادف مورد استفاده در هر فرهنگ به دست آمده است. سپس با توجه به میزان فراوانی هر واژه، پنج واژه ی analyse، judge، evaluate، appraise، assess از میان واژگان انتخاب شده و ت...