حفاظت از محیط زیست یکی از موضوعات مهم بشری است، که امروزه توجه مجامع جهانی را به خود جلب نموده است و رفته رفته به یکی از چالش های اصلی جهان بدل شده است.مسأله محیط زیست به دلیل ارتباط تنگاتنگ با حیات انسانی و نظم آفرینش به خوبی مورد عنایت شریعت بوده و در فقه پویای شیعه برای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن ونیز برخورد با عوامل تخریب کننده آن قواعد فقهی متعددی وجود دارد که در پرتو آن ها م...

قاعده فقهی «من ملک شیئاً ملک الإقرار به»، از قواعد اصطیادی و مشهور نزد فقهای شیعه و اهل سنّت است. هرچند در کلام معصومین (ع) تصریحی به این قاعده نشده امّا فقهای بزرگی مانند: شیخ طوسی، ابن ادریس، ابن براج، محقّق، علامه، فخر المحققین و شهید اوّل به آن تمسک کرده و بر اساس آن فتوا داده‌اند.     بر اساس این قاعده، هر کس که قدرت تسلّط و تصرّف در یک شیء را داشته باشد، اختیار اقرارِ نسبت به آن را هم دارد. بن...

موضوع این مقاله، تحقیق در احکام مهم فقهی «وقف» بر اساس فقه استدلالی و استنباط آن احکام از کلمات اهل بیت عصمت وطهارت(ع) است؛ احکامی که بسیار مورد ابتلاست. «وقف» عبارت است از این که عین مال حبس گردد؛ یعنی از تصرّف مالکش و در برخی موارد از تصرّف مالکانه دیگران منع شود و منافع آن، در جهتی که واقف تعیین می کند آزاد گذاشته شود. پس، حقیقت وقف، حبس می باشد. مهم ترین قاعده فقهی که در باب وقف استفاده می شو...

امنیت ملی، حقوق شهروندی و توسعه گردشگری از جمله بنیان­های اساسی حیات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جوامع بشری در قرن بیست و یکم به شما می­روند که البته دارای دو دسته ملزومات نرم­افزاری و سخت­افزاری هستند. حقوق عموماً و فقه به ویژه در کشورمان از ملزومات نرم‌افزاری امنیت ملی، حقوق شهروندی و گردشگری به شمار می­روند. یکی از قواعدی که دارای پتانسیل مناسبی برای ارتقای امنیت ملی، حقوق شهروندی و گردشگری در ک...

پرسش اصلی این است که آیا فقیه یا حقوقدان، خصوصاً در موارد سکوت و نقص، تعارض قوانین و یا در مقام اختلاف نظر دانشمندان، می‌تواند به قاعده عدالت استناد کند؟ در این مقاله، برای دادن پاسخ به پرسش بالا، پس از اشارة گذرا به ارجمندی و والائی عدل، به میزان، مبنا و همچنین هدف و قاعده بودن عدالت در دانش فقه، حقوق و فلسفة سیاسی پرداخته شده است. پرسش دوّم این است که آیا فقها و حقوقدانان در آراء و نظرات فقهی ...

در این پژوهش با محوریت مطالب و ابواب فقهی شرح لمعه دمشقیه شهید ثانی به اسخراج موارد کاربرد قاعده ی سلطنت و مواردی فقهای شبعه به این قاعده استناد و حکم شرعی را استنباط نموده اند پرداخته می شود بدین صورت که ابتدا حکم شرعی بیان و سپس اگر شهید ثانی برای آن به قاعده سلطنت استناد نموده باشند بیان و در غیر این صورت از متون فقهی سایر فقها استفاده و نظرات آن ها بیان می شود. سپس مورد استناد به قاعده مورد...

قاعده ی لاضرر از قواعد محکم فقهی است که در سرتاسر فقه جریان دارد. طبق این قاعده حکم ضرری در اسلام وجود ندارد. قانون مدنی ایران به عنوان ترجمان فقه امامیه سرتاسر آن ملهم از قاعده ی لاضرر است. زمینه های استناد به قاعده ی لاضرر در بخش های گوناگون قانون مدنی موجود است. مانند مباحث مالکیت و اموال، خیارات، عقود معین، حقوق خانواده و غیره. این پایان نامه ضمن شناسایی این موارد و تحلیل آن براساس دیدگاهها...

یکی از مسائلی که همواره در ابواب فقه و سایر متون اسلامی، مورد توجه و تأکید دانشمندان اسلامی قرار گرفته، مسئله «حفظ نظام» است. با توجه به کاربرد گسترده «ضرورت حفظ نظام» در ابواب مختلف فقه و اینکه در اکثر این موارد به حفظ نظام به عنوان دلیل یا حکمت حکم شرعی، استناد شده است، می‌‌توان آن را به عنوان یک قاعده فقهی مهم و فراگیر، طرح کرد و مورد بررسی قرار داد، هرچند در آثار فقهی پیشینیان، از چنین قاعد...

در مورد قاعده فقهی الزعیم غارم مسائل قابل بحثی وجود دارد که عمده این مسائل در 4 پرسش ذیل خلاصه می گردد: -1 قاعده فقهی الزعیم غارم چه بحثی را شامل می شود؟ -2 زعیم چیست و غارم به چه کسی گفته می شود؟ -3 آیا زعیم فقط نفس و جان و مال را شامل می شود و یا غیر آنها را نیز شامل می گردد؟ -4 کسیکه زعیم و کفیل است با چه شرط و شروطی به عهد خود وفا می کند؟ از نظر محقق چهار پرسش بالا عمده ترین پرسشها در قاعده...