مثلها به عنوان ستون فرهنگ مردم و یکی از اقسام ادبی همواره مورد توجه شاعران بوده است؛ چنان که حتی کاربرد مثل و تمثیل و استشهاد یکی از شاخصههای سبکی به شمار میآمده است. در این مقاله ضمن برشمردن کارکردهای مثل و اشاره به پیشینه تحقیق، ضربالمثلهای منظوم از جهات گوناگون بررسی میشوند و تفاوت ارسال مثل با تمثیل، اسلوب معادله، تضمین، تلمیح و کلام جامع تبیین میگردد که یکی از دو مسأله اساسی تحقیق در این م...

محققان سبک بیان مثنوی را مبتنی بر شیوه ای ((بلاغت منبری )) دانسته اند . موارد زیر ‘ از جمله عناصر این سبک گفتار برشمرده شده است .(سرنی ‘ ج 1 ص 121 تا 231 ) : (( تأثر از شیوه بیان و سطح ادراک عامه ‘ عرضه اخبار و احادیث ضعیف ‘ قیاسات تمثیلی ‘ اشتمال بر الفاظ و امثال و عقاید و خرافات عام ‘ خطاب به مخاطب مبهم ‘ احاطه و غلبه مشیت الهی بر امور ‘ تسلسل افکار و تداعی معانی یا جر جرار کلام و خواطر و جر...

چکیده: به دلیل پرورش یافتن امام علی (ع) در خانه ی وحی و نبوت و مشاهده نزول آیات قرآنی وگردآوری و تنظیم قرآن توسط ایشان و پیوند و همراهی امام (ع) با قرآن، طبیعی است که مفاهیم و اصول قرآن در افکار و عقاید حضرت (ع) منعکس گردد و ایشان ترجمان پژواک قرآن برای امت اسلامی باشد به طوری که گفته می شود: «علی (ع) قرآن ناطقی است که کلمات الهی در قرآن صامت را شرح و تفسیر می دهد» و از اینجاست که مشخص می شود ...

روستای سطوه یکی از روستاهای کویری سمنان و از نظر تقسیمات کشوری از توابع شهرستان شاهرود محسوب است که به همراه چند روستای مجاور آن [بیدستان ، حسینان ، رشم ، سینگ ، معلمان و مهدی آباد] در استان سمنان به عنوان "سرکویر" معروف و مشهور است . گونه زبانی این روستا - که مشابهت زیادی به لهجه های بازماند? خراسان قدیم دارد- ، به دلایل متعدد، از جمله فاصله زیاد تا شهر، تا حد زیادی دست نخورده باقی مانده است. ...

امثال و حکم یکی از ارکان اصلی هر زبان است که شامل سنت ها، آداب، رسوم، تاریخ و اعتقادات مذهبی و حتی خرافی نیز می شود؛ از گذشته های دور، مردم بینش و اعتقادات خود را در کوتاهترین و فشرده ترین کلمات جای می دادند که به لحاظ موثر و دلنشین بودن در ذهن ماحک شده و در بین مردم ساری و جاری بوده است. زن به عنوان یکی از گران مایه ترین و شریف ترین آفریده های خداوند، نقشی ماندگار در جوامع بشری داشته و دارد و...

امثال و حکم، آینه ی فرهنگ و باورهای قومی و ملی مردم یک محدوده ی جغرافیایی یا تاریخی است. با دقت در این آینه می توان ویژگی های روح جمعی ملتی را در طول تاریخ به روشنی مشاهده کرد. این دقت به شناخت باورها و سبک زندگی یک جامعه منجر می شود و می توان در مطالعات جامعه¬شناسی و سیاسی از آن استفاده فراوان نمود. از جمله حکیمان متکلم و شاعر که سهم زیادی در امثال و حکم فارسی دارد، نظامی گنجوی است که در اد...

در مقاله‌ای که پیش رو دارید، نگارندگان با در نظرداشتِ پژوهش‌های پیشین دربارة اثرپذیریِ ملک‌الشّعرای بهار از قرآن، حدیث، امثال، حکم و متون نظم عربی و به روش توصیفی - تحلیلی، نویافته‌های خود را در این باره با سامانی دیگر نمایانده‌اند. در این راستا، نتایج جست‌وجو در سرچشمه‌های عربیِ برخی از سروده‌های بهار و انواع بهره‌برداری‌های وی از ادب عربی در سه بخش همسانی‌های شعر بهار با شعر عربی، تمثّل به امثال و...

محققان سبک بیان مثنوی را مبتنی بر شیوه ای ((بلاغت منبری )) دانسته اند . موارد زیر ‘ از جمله عناصر این سبک گفتار برشمرده شده است .(سرنی ‘ ج 1 ص 121 تا 231 ) : (( تأثر از شیوه بیان و سطح ادراک عامه ‘ عرضه اخبار و احادیث ضعیف ‘ قیاسات تمثیلی ‘ اشتمال بر الفاظ و امثال و عقاید و خرافات عام ‘ خطاب به مخاطب مبهم ‘ احاطه و غلبه مشیت الهی بر امور ‘ تسلسل افکار و تداعی معانی یا جر جرار کلام و خواطر و جر...

در دیوان های چاپی ادیب الممالک فراهانی، در ضمن قصیده ای، بیتی بدین صورت آمده است: گفتار مرا یاوه مپندار که از صدق گفتار من ای شاه چو گفتار جذام است در این مقاله با بررسی شواهدی از ادبیات و امثال عربی و فارسی نشان داده شده است که صورت درست تعبیر، «گفتار حذام» است؛ نه «گفتار جذام».

در تاریخ جهانگشا، اثر مشهور علاءالدوله عطاملک جوینی (623- 681 ﻫ.ق) که بدون تردید یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های نثر مصنوع فارسی و از مهم‌ترین منابع تاریخی دوران مغول است. حدیث در کنار آیات قرآنی و اشعار و امثال عربی، جایگاهی ویژه دارد. مصنف در جای جای کتاب خود، به گونه‌ها و بهانه‌های مختلف به استشهاد و اقتباس از آیات و احادیث دست یازیده، تاریخ خود را به آن ها مستند و مستدل نموده است. آشنایی با اح...