محمدحسین طباطبایی، علاوه بر مباحث انسان‌شناسانه، در تفسیر آیات جنسیتی قرآن عبارتی بنیادی دارد: زندگی مرد، عقلانی و زندگی زن، احساسی و عاطفی است. با وجود توضیحات نسبتاً مفصل وی درباره عقل، اشتراک زن و مرد در انسانیت در عین تفاوت تکوینی دو جنس، اغلب واژه «عاطفه» بدون تعریف مشخص و در معانی گوناگونی در تفسیر المیزان به کار رفته است. پژوهش حاضر با روش پدیدارشناسی و طبق گام‌های پیشنها...

از جنبه هایی که در معنی شناسی قرآنی می توان از آن مدد جست اسلوب های ادبی می باشند، که به طور محسوسی در آیات الهی جلوه گری می نمایند. قرآن کریم پیام های والای خود را در قالب زیباترین اسلوب های ادبی بیان می دارد، تا از این رهگذر بتواند هدایتگر و روشنی بخش راه جامعه بشری گردد. از جمله این اسلوب ها، اسلوب تمنی است. هدف از مقاله حاضر این است که به بررسی این اسلوب در قرآن کریم بپردازد، و اغراض بلاغی ...

رساله حاضر تصحیحی است بر نسخ? خطی «مطلع»، از متون بلاغی– عروضی مربوط به قرن یازدهم هجری که توسط وزیری ادیب به نام «رضی الدین محمد بن محمد شفیع مستوفی» به نگارش درآمده است. این کتاب به اشاره «خلیفه سلطان مازندرانی» وزیر دربار صفویان نوشته شده و به او نیز اهدا شده است. موضوع کتاب، عروض، قافیه، معانی، بیان و بدیع است و نویسنده به آثار بلاغی و عروضی قبل از خود به ویژه معیار الاشعار، معیار جمالی و ح...

خداوند متعال برای تذکر بیداری و آگاهی بندگانش از یک سبک و سیاق استفاده نکرده بلکه برای بندگان کافر و مشرک از وعید و برای بندگان مومن تشویق به کار برده و گاهی برای تأثیر بیشتر این توبیخ ها از جملات انشایی استفاده کرده است. برای فهم اغراض فرعی در قرآن کریم بر آن شدیم تا با عنایت پروردگار متعال به نوشتن این پایان نامه همت گماریم. برای فهم اغراض فرعی جملات استفهامی در قرآن بر آن شدیم که اغراض فرعی...

چکیده به جرأت می توان گفت که تا به حال تمام یا اغلب تحقیقات زیبایی شناسی در متون فارسی عموماً بر روی متون نظم انجام گرفته و به اساس زیبایی ، آمیختگی موارد بلاغی و به در بر داشتن صور خیال در نثر های فنّی که صفت شعر منثور را زیبنده ی آن ها می گرداند ، کم توجّهی شده است . اندکی تامّل در آثارتحقیقی و رساله های آموزشی ، خود دلیلی واضح بر این مدّعاست که ادب منثور وکتاب های نثر ، درمقایسه با کتاب های نظم...

چکیده ناصر خسرو رسالت اصلی خود را تبیین و تبلیغ مسائل دینی و مذهبی می پندارد از این روی برای پیشبرد مقاصد تبلیغی و اندرزهای مذهبی به شعر روی آورده است. زبان شعر برای او در حکم وسیله است بنا بر این، ضروری است مشخص شود میزان استفاده وی از امکانات زبان برای مقاصد دینی و مذهبی چگونه است. در زبان جمله هایی وجود دارد که هر کدام از این جملات، نقش های معنایی ـ منظوری گوناگونی را برعهده دارند. گاه اتفا...

عبارات غیر خبری به ویژه طلبی در هر زبانی، پرکاربرد است. استفهام، امر، نهی، ندا و تمنی از گونه های جملات طلبی به شمار می روند. هر یک از این گونه ها در اصل برای رساندن معنی خاصی وضع شده اند؛ اما از آنجایی که گاه به دلایل بلاغی از معنی اصلی خود خارج شده، بر معانی غیر مستقیمی دلالت می کنند و این معانی ثانوی با توجه به بافت و قراین موجود در کلام قابل تشخیص است، بلاغت پژوهان تلاش نموده اند ضمن بررسی ...

یتعلم الإنسان اللغة فی بیئته ومجتمعه. ففی کل مجتمع معیّن، تربط هذه اللغة آحاد البشر بعضهم ببعض.کل لغة، خاصة اللغة العربیة بما لها من مترادفات ذات قیمة دلالیة ممیّزة ومن قدرة ائتلافیة، تمهد أرضیة تشکیل العلامات اللغویة فی مستوی واسع لا متناه. واللغة، من منظور علم اللغة، نظام من العلامات. وعلم اللغة باختصاص اللغة بالبشر، یرتبط ارتباطا وثیقا بکثیر من الحقول الدراسیة والعلوم الإنسانیة. فدراسات الترجم...

در طرح کلی رساله، ابتدا می بایست مفاهیم کلیدی و پایه ای بحث؛ یعنی معنا و مفهوم عقل و انواع آن، مفهوم ایمان، عناصر تشکیل دهنده، و انواع آن را به درستی بشناسیم؛ زیرا معنا و مفهوم دینی عقل و ایمان و ماهیت این دو و انواع آنها از منظر منابع دینی، از اصول موضوعه مسلم در مسأله مورد بحث نیست که اختلافی در آنها نباشد، لذا با توجه به مفهوم و ماهیت ایمان از منظر دین و ابعاد و عناصر تشکیل دهنده آن، اعم از ...

در مباحث خداشناسی، با توجه به این‌که معرفت ذات ربوبی امری ناممکن است، شناخت اوصاف الاهی از اهمیت ویژ‌ه‌ای برخوردار است. شاهد این مدعا نظریات متنوع و بحث‌های گسترده‌ای است که در خصوص امکان یا عدم امکان فهم معانی اوصاف الاهی و جواز یا عدم جواز اسناد اوصاف مخلوقات به خدا در تاریخ کلام و فلسفه وجود دارد. در این میان، به نظر می‌رسد نظریه‌ای که از جمع بین تشبیه و تنزیه سخن گفته است ضمن سنخیت بیشتر با...