چکیده :این مقاله در صدد است تا به این پرسش اصلی پاسخ دهد که چه شرایطی در دوره صفویه موجب گسترش فلسفه و عطف توجه به مواد درسی مانند منطق و فلسفه در مدارس و نیز نگارش رساله های مهم فلسفی در این دوره شده است؟ عصر صفوی از دورانهای مهم تاریخ ایران است که مذهب تشیّع دوازده امامی به عنوان مذهب رسمی در کشور استقرار یافت. حکمت و فلسفه اسلامی نیز یکی از شکوفاترین دوره های خود را در ایران اسلامی و بخصوص در...

بیان مسئله: کرمان از دیرباز جایگاه تاریخی مهمی در ایران داشته و در دوره‌هایی این جایگاه با اهمیت‌تر شده است. از دوران صفوی و بعد از تبدیل بندرعباس به یک بندر مهم تجاری، کرمان به مرور تبدیل به یک نقطة مهم تجاری در پهنة کشور می‌شود و در یکی از شاخه‌های جادة ابریشم قرار می‌گیرد. در این زمان مبادلات زیادی با هندوستان و چین در کرمان انجام شده و در نتیجه این شهر از یک شهر درجه دو به یک شهر درجه یک تب...

شهر اصفهان در ادوار گوناگون، بویژه در چند مقطع تاریخی که به عنوان پایتخت حکومتهای مختلف قرار گرفته، منشأ‌‌‌ تأثیرها و تحولات عمیقی در عرصه‌های علم، فرهنگ، هنر، معماری و ادب ایرانی بوده است که اوج آن را در عصر صفوی می‌بینیم . در این مقاله از منظر سبک‌‌شناسی به بررسی نقش اصفهان در پیدایش و تکوین سبکهای شعری پرداخته و نشان داده‌ایم که نقش محوری و کلیدی این شهر و پیشاهنگان آن در قلمرو شعر و ادبیات ...

حکومت صفویه (907-1135/1501-1723) نخستین حکومت مستقل ایرانی است که مذهب تشیع را به عنوان مذهب و نظام حقوقی رسمی کشور برگزید. در عصر صفویه، نظام قضایی ایران به دو بخش متمایز شرعی و عرفی تفکیک شد. محاکم عرف زیر نظر دیوان بیگی و محاکم شرعی تحت زعامت صدر اداره می‌شد. رسیدگی به چهار جرم قتل، تجاوز به ناموس، کور کردن و شکستن دندان که «احداث اربعه» نامیده می‌شدند، در صلاحیت دیوان‌بیگی بود. و مباحث مربو...

چکیده ذهبیه، سلسله صوفیانه شیعی بود که در تمامی دوران حکمرانی صفویان در ایران حضور داشت و در عرصه های اجتماعی – سیاسی ایفای نقش کرد. این طریقت نسبت به دیگر سلسله های صوفیانه عصر صفوی اعم از شیعه و سنی، در طول حیات خویش، فراز و فرود کمتری داشته است. با این وجود روابط آنان با دولت صفوی، تحت تأثیر شرایط سیاسی و مذهبیِ جامعه ایران عصر صفوی را می توان به سه دوره متمایز تقسیم کرد. این پژوهش با روش توص...

کاشی کاری به عنوان برجسته ترین تزیینات در معماری دوره اسلامی شناخته شده است و بسیاری را عقیده بر این است که ایران اولین کشوری است که از کاشیکاری به عنوان عامل تزئین و سپس استحکام بنا از آن بهره گرفته است. هر چند کاشیکاری در سده های نخست اسلام به دلیل تحولات عظیم سیاسی – فرهنگی- هنری و جا افتادن دین اسلام در میان ایرانیان روندی کند داشت، اما در دوره های بعدی اسلام به خصوص از دوره سلجوقی به پیشرف...

سادات به عنوان گروهی با منزلت اجتماعی انتسابی، بنابر اتخاذ رویکردهای مذهبی شیعی از سوی حاکمان صفوی که خود نیز داعیه سیادت داشتند، در ابعاد مختلف سیاسی، اداری، اقتصادی و اجتماعی عصر صفوی، حامل نقش و جایگاه تاثیرگذاری بودند‌‌. با وجود این، در همین عصر شاهد مهاجرت معنادار آنها از ایران به هند هستیم‌‌. این پژوهش تلاش دارد تا علل و عوامل این مهاجرت را بررسی و تبیین نماید‌‌. یافته‌های این پژوهش که بر...

    کارملیت­ها یکی از گروه­های تبشیری کاتولیک بودند که فعالیت­های گسترده­ای در ایران دوره صفوی داشتند و به دنبال تحقق اهداف پاپ و برخی از کشورهای اروپایی بودند. عوامل سیاسی از جمله برقراری اتحاد میان ایران و دولت های مسیحی اروپا در برابر عثمانیان، حضور این گروه را در ایران هموار کرد و شاهان صفوی به حمایت از ایشان برخاستند. این مقاله به بحث از مهم­ترین فعالیت­های فرهنگی و اجتماعی کارمل...

دولت صفویه، هویت جدیدی را برای سرزمین و مردم ایران به وجود آورد که محوریت آن بر پایه مذهب تشیّع بود. آموزه‌های این مذهب به مرور در گفتار ورفتار جامعه تجلی پیدا کرد؛ با این وجود، برخی از گروه‌های غیرمسلمان در شهر‌ها و مناطق مختلف ساکن بودند که به شکل معمول، به اعتقادات دینی خود و باور‌ها و رفتارهای مذهبی خویش پایبند بودند. زرتشتی‌ها از مهم‌ترین این گروه‌ها بودند که نوع زندگی و آداب و رسوم و اعتقا...

یکی از منظومه های پهلوانی تا امروز ناشناخته ادب حماسی ایران، زرّین قبانامه است که سَراینده ای ناشناس آن را احتمالاً در عصر صفویه به نظم کشیده است. این منظومه 23533 بیت دارد. زمان داستان آن روزگار شهریاری کیخسرو در ایران مقارن با پیامبری حضرت سلیمان (ع) است. موضوع اثر با آمدن فرستادۀ سلیمان(ع) که زرّین قبا نام دارد و بعدها دانسته می شود نوادۀ رستم است، آغاز می شود و در آن روایات گوناگون به شیوۀ داست...