چکیده روشنفکری دینی در جامعه ما دارای تعاریف گوناگون است اما می توان گفت روشنفکری دینی یعنی معتقد بودن در زمینه مناسبات دین و زندگی به پایایی و پویایی، منظور از پایایی اصالت در فهم دین و منظور از پویایی توسعه گرایی در تحقق دین می باشد. روشنفکران دینی در این رساله بدین قرارند: (بازرگان، آیت الله خامنه ای، امام خمینی، سروش، شریعتی، استاد مصباح یزدی و مطهری) که رویکرد این ها را به (ولایت، عدالت، ...

مقوله روشنفکری در ایران از خلال دو اثر ادبی در دو دوره زمانی مختلف بررسی شده است.اینکه پدیده روشنفکری در بدو ورودش به ایران، تا چه اندازه یک مقوله صرفا وارداتی ماند، چه تغییرات و تحولاتی در جامعه سبب شد، از مشروطه تا به حال چه سیری داشته است و در حال حاضر در مسیر درست و کارآمدی قرار دارد یا خیر، از جکله سوالاتی است که این پایان نامه حول و حوش آن نوشته شده است. بررسی فرد به مثابه نماینده گروه اج...

فضای گفتمانی جامعه ایران از پس از برخورد با گفتمان تجددی صحنه کشمکش میان دو گفتمان سنت و تجددی بوده و این کشمکش خود را در سطوح و وجوه مختلف بازتولید نموده است. به گونه‏ای که می‏توان کل تاریخ ایران و حتی برشهای جزئی‏تری از آن، نظیر فعالیتهای دانشجویی را با توجه به چگونگی مصاف این دو گفتمان روایت کرد. در این رساله درصدد برآمدیم تا با تأسی به نظریات گفتمانی فوکو و رفع برخی نقائص نظری آن، و نیز ب...

پژوهش حاضر تلاشی است در جهت یافتن پاسخ به چرایی بازاندیشی های یک متفکر برجسته ی ایرانی که اندیشه هایش را محصور حصاری جهانی کرده است. سخن از داریوش شایگان است. او جایگاه ویژه ای در گفتمان روشنفکری ایرانی دارد. این گفتمان اصولاً حول محوری به نام "غرب" یا رویارویی با غرب بنیاد یافت و نسبتی که شایگان با این مفهوم برقرار می کند، متمایز کننده ی او از سایر هستندگان این وادی است. اصولاً شایگان دو رویکر...

اخلاق سکولار که به تعبیر های مختلفی مانند اخلاق دین زدایی شده، انسانی یا عرفی از آن یاد می شود، در مقابل اخلاقی دینی و الهی قرار دارد و پدیده ای برآمده از تفکر سکولاریسم است که خود را بر مدار نیاز و حرکت جامعۀ بشری تطبیق می دهد. با این نگاه در اخلاق سکولار، قبض و بسط شناور و نسبی خواهد آمد و نمی توان آن را از جهان بینی الهی منبعث دانست. سؤال اصلی پژوهش آن است که اخلاق غیرمبتنی بر دین بر چه مست...

علی شریعتی بی گمان از برجسته ترین چهره های فرهنگ معاصر در عرصه ی روشنفکری و آگاهی بخشی است که نقش او در عرصه ی ادب

عصری که هدایت در آن به خلق آثار ماندگارش پرداخته است، به سال¬های پس از 1300 شمسی برمی¬گردد. این عصر با یک حرکت بزرگ و انقلابی در جهت رفع مشکلات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و... آغاز شده و نویسندگان و روشنفکران با حمایت از اهداف و اصول انقلاب مشروطه به خلق آثاری در راستای آن پرداخته¬اند و از آن تأثیر پذیرفتند که ازجمله آن¬ها می¬توان به کاراپت دردریان معروف به کارو، شاعر و نویسنده ارمنی تبار ایرانی که...

تحولات سیاسی و اجتماعی و برنامه ریزی های سیاست فرهنگی ، نقش مهمی در ورود و تثبیت مدرنیسم در هنرهای تجسمی ایران و ایجاد جریان های هنری مدرن در دوره پهلوی دوم داشته است. رویکرد و نظریات منتقدین و نظریه پردازان هنر و نوشت و نقدهای آنان در مقوله ی هنر تجسمی مدرن، در کنار دخالت ها و اقدامات حکومتی ، بر سیر تحولات هنری و ساخت گفتمان هنر تجسمی مدرن دوره ی پهلوی دوم تأثیر فراوانی گذاشته است. منتقدین آث...

مقاله حاضر به بررسی جریان نواندیشی در تاریخ معاصر در حوزه های اجتهاد و فقاهت می پردازد و تلاش می کند تا با بیان مختصری از تاریخ روشنفکری، ویژگی های نواندیشی حوزوی را برشمارد. نگارنده بیان می دارد که نواندیشی مبتنی بر اجتهاد و فقاهت تشیع، نه تنها در مهمترین عرصه های فعالیت روشنفکری، یعنی عرصه نقد و اصلاح فکری و اجتماعی حضور داشته، بلکه همواره جریان اساسی و مرجع بوده است. در بخش دیگر، مقاله به ...

این مطالعه با استفاده از روش اسنا د ی و تح ل یل محتو ای کیفی آثار برخ  ی از روشنفکران ایرانی در ط ی 4 دهه ا خ یر به سن خ شناس ی صورت فرهنگ  ی اندیشه آنان م ی پردازد و روند تحول ای ن صور ت ها را شناس ا یی و ت ب یی ن می کند. چارچوب مفهوم ی این بررس ی را سن خ شناس ی س ه گانة بوم ی گر ا، استعلایی و ارتبا ط ی از فرهنگ روشن ف کری تش کیل م ی دهد. یافته ها ی ای ن مطالعه نشان م ی دهند که او لا د ر ب ین ...