پس از توحید حضرت حق، مهم‌ترین مسأله تصوف اسلامی، مسأله «ولایت» است. هجویری عارف نامدار قرن پنجم، درباره اهمیت ولایت می‌گوید: « بدان که قاعده و اساس طریقت ومعرفت جمله بر ولایت و اثبات آن است».( هجویری، 1389: 317).. هجویری در کتاب کشف المحجوب به گونه‌ای همه جانبه و مستوفی، به موضوعاتی از جمله «ولایت» می ‌پردازد. وی ابتدا «ولی» و «ولایت» را در لغت واصطلاح بررسی نموده سپس با استشهاد به سخنان دیگر ع...

در باور ایرانیان باستان، نهاد شاهی با آفرینش انسان و پیکار میان اهورامزدا و اهریمن ارتباط دارد و شاهِ آفریده ی اهورامزدا سرسلسله ی پیکار با بدی است. شاه به عنوان عامل پیوند آسمان با زمینیان کارکردهایی را به عهده داشت. الزمات و کارکردهای نهاد شاهی با قدرتگیری ساسانیان به تکامل رسید. ورود اسلام، نهاد شاهی را که مسلمانان آن را توأم با ظلم و جور می دانستند، به عنوان یکی از مولفه های هویت سیاسی ایران...

شهر بخارا از مناطق باستانی ماوراءالنهر بوده است که در سال 90 هجری قمری بدست مسلمانان فتح شد و به یکی از مهم ترین مراکز تمدن ایران و اسلام تبدیل شد . این شهر در روزگار حکومت سامانیان ( 279 – 389 ه ق ) به دلیل پایتخت بودن به اوج رونق خود رسید و مهد فرهنگ و هنر و ادب شد . قراخانیان در سال 389 ه ق بخارا را تصرف کردند . اگرچه بخارا دیگر جایگاه قبلی خود را نداشت اما در این دوران مرکز بزرگ تعلیم مذهب ...

ایران سرزمین عزیز و پرافتخارمان در دوره هایی مورد تعرض و دستخوش حکومت ها و فرمانروایانی مستبد در روزگاران گذشته بوده است . شاعران حکیم و نویسندگان فرزانه با به کارگیری پند و اندرزها در آثار خود در جهت آگاهی مردم از طرفی و تلطیف اخلاق و رفتار پادشاهان از جانب دیگر تلاش وافر داشته اند . آنان به مردم پند و اندرزهایی داده اند که صلاح و خیر آنان را در دنیا و آخرت تامین می کند. در این پایان نامه سعی ...

در پژوهش حاضر به بررسی ساختار تصریفی کلمه در قرن چهارم (پنجم) و مقایس? آن با ساختار کلمه در فارسی امروز می‏پردازیم. با تکیه بر « تاریخ بیهقی» به عنوان نماینده‏ای از متون قرن چهارم (پنجم) برای هر یک از انواع کلمه ساختار تصریفی مشخصی را ترسیم می‏کنیم. در این پژوهش وندهای تصریفی مربوط به هر یک از انواع کلمه در قرن چهارم (پنجم) هجری استخراج و بر اساس توزیع و رفتار آنها در ساختمان کلمه ساختار تصریفی...

کردهای فارس صحراگردانی بودند که پیش از ظهور اسلام و در قرون اولیه اسلامی در فارس حضوری تاثیرگذار داشتند.در حدود اواسط قرن پنجم ه.ق با رهبری فضلویه چند طایفه از کردهای فارس با هم متحد شدند و تشکلی را با عنوان ((شبانکاره)) ایجاد کردند.شبانکارگان در سال های اولیه شکل گیری توانستند بر تمامی ایالت فارس و پس از آن نیز بر بخش هایی از این ایالت حکومت کنند.در اوایل قرن ششم ه.ق یکی از طوایف تشکیل دهنده گ...

کهن‌ترین منابع کلامی، حدیثیو تفسیری عالمان مسلمان طی قرون نخست به ندرت نظریه‌ای روشن درباب وجه اعجاز قرآنبیان می‌کنند. این در حالی است که در آغاز قرن پنجم، این بحث در آثار محققانی چون باقلانی،قاضی عبدالجبار و شریف مرتضی به نحوی بالغ و کامل مطرح می‌شود. غیبت این امر از یکسو و حضور انبوهی از مباحث قرآنی دیگر در آثار اسلامی قرون نخست اسلامی از سوی دیگر،این پرسش را در میان می‌آورد که عالمان اسلامی ...

قضیه سرقات یکی از مباحث مهم در بلاغت اسلامی است بررسی منابع مربوط با بلاغت نشان از آن دارد که این قضیه در طول تاریخ تغییر و تطوری را از سر گذرانده و مورد تامل ناقدان مسلمان قرار گرفته است. هدف پایان نامه حاضر بررسی و اثبات این فرضیه است که مفهوم سرقات و به پیروی از آن جایگاه سارق در طول قرن ها دچار دگرگونی شده است. بدین منظور با به کارگیری روشی تاریخی تلاش نمودیم تا این مطلب را در طول هشت قرن ن...

جامعه شناسی ادبیات، به عنوان یکی از جدیدترین حیطه ها در جامعه شناسی، سعی دارد تمامی موارد و عوامل تأثیرگذار در شکل گیری و دگرگونی آثار ادبی را بررسی کند. در این نظریه، واقعیت های اجتماعی و رویدادهای مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و روابط طبقات و گروهها که بیشترین تأثیر را در جریانات سیاسی دارند، به نمایش در می آید. در واقع نگاه جامعه شناختی به ادبیات می تواند وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هر دور...

ابن‌باکویة شیرازی از صوفیان برجستة قرن چهارم و پنجم است. بیتی که سعدی (قرن هفتم) در آن اسمی از باباکوهی برده و عبارتی از عیسی‌بن جنید شیرازی (قرن هشتم) در تذکرة هزار مزار که از شیخ علی باباکوهی نام برده و نیز سخن رضاقلی‌خان هدایت در تذکرة ریاض‌العارفین (قرن 13) در انتساب دیوانی که شاعری با تخلّص کوهی سروده، به ابن‌باکویه موجب شده او که به احتمال زیاد در نیشابور دفن شده با شخصی به اسم باباکوهی که...