این مقاله به دنبال آن است که در چارچوب مطالعه‌ای تاریخی‌ـ‌ تطبیقی، رویکردهای مطرح دربارة رویارویی سنت و مدرنیته را در سه جامعة ایران، ترکیه و مصر به‌مثابة "سه منزلگاه مدرنیته" در جهان اسلام بررسی کند. هدف مقاله طبقه‌بندی و تبیین گذار و گفتمان‌های غالب در میان نخبگان ایرانی، مصری و ترک در مواجهه با مدرنیته و پیوندهای میان دگرگونی‌های عینی و تحولات ذهنی در این سه جامعه است. روش تحقیق مقاله مطالعة...

پیوند تنگاتنگ عکّاسی و مدرنیته ی غربی امری انکار ناپذیر است. در واقع، این ابزارِ بیانی را یکی از حاملین اصلی فرهنگ مدرنیستی غرب می دانند. لذا، با توجّه به ارتباط دو سویه ی مدرنیته ی غربی و شرقی و حضورِ بلافاصلِ عکّاسی در دورانِ قاجار، پژوهش حاضر به بررسی نقش این ابزار در مدرنیته ی ایرانی طی دهه های چهل و پنجاه شمسی، دورانی که مدرنیزاسیون به شدّت به ساختار این جامعه ی رو به توسعه تزریق می شد، خواهد پردا...

عبد الإله بلقزیز فیلسوف مغربی (مراکشی) درکتاب عرب و مدرنیته: پژوهشی در گفتمان مدرنیست ها، شیوه مواجهه گفتمان های فکری معاصر عربی (اصالت، اصلاح طلب و لیبرال) با مدرنیته را بررسی می کند و این پرسش را طرح می کند؛ چرا این گفتمان ها موفق نشده اند راهی به سوی مدرنیته عربی باز نمایند؟ از نظر بلقزیز مشکل اصلی به چهارچوب نظری این گفتمان ها باز می گردد. این چهارچوب بر: 1-تعریف مکانیکی از رابطه خود و دیگر...

پرسش اصلی مقاله این است که تهران چگونه در دهه ۴۰ از خلال رمان‌ها تصویر شده است؟ و به‌طورکلی شهر تهران حول چه مضامینی و چگونه صورت‌بندی شده است؟ شش رمان شهری در سالهای دهه ۴۰بر اساس روش تحلیل کیفی مطالعه شده‌اند. تصویر شهر به عنوان نماد مدرنیته تحول یابنده با عناصر دیستوپیایی‌اش برجسته شده است، در همه این رمانها، شهر پلید، فرد معصوم را به آدمی بی عاطفه و دلال و در عین حال دلزده و ناراحت تبدیل می...

امروزه تغییر رویکرد به مقوله توسعه باعث شده است که مقولات انسانی نظیر مشارکت به عنوان عامل اصلی جهت دستیابی به ‏توسعه شهرها مطرح گردد. این تحولات، ادبیات برنامه ریزی شهری در کشورهای در حال توسعه (منجمله ایران) را دچار تحول ‏نموده است به طوریکه اکثر کارشناسان در این کشورها بر لزوم مشارکت در راستای تحقق توسعه شهری تاکید دارند. منتها با ‏وجود این تاکید و حتی تغییر ساختار مدیریت شهری در ایران (تشکی...

مقاله حاضر با مروری بر چیستی «رمان»، بهعنوان نوع ادبیای که بیشترین سنخیت را با عصر مدرن دارد، و بررسی اجمالی عمدهترین ویژگی آن؛ یعنی «رئالیسم صوری» که وجه تمایز رمان از دیگر انواع روایی کهن است، به بحث در باب زمینهها و عوامل مؤثر در پیدایش رمان فارسی میپردازد و ضمن تأمل و درنگ در مقوله نسبت رمان فارسی با رمان غربی و ارزیابی نظرهای متضاد در این باره، عوامل مؤثر در پیدایش و شکوفایی رمان فارسی را ...

برخی از نظریه‌پردازان، عقلانیت منهای معنویت را یکی از شاخص‌های برجسته مدرنیته می‌دانند. موضوع این مقاله، بررسی مدرنیته، عقلانیت و معنویت از دیدگاه امام خمینی+ از دنیای اسلام و میشل فوکو از دنیای غرب است. تجربه مدرنیته ثابت کرده است که عقلانیت خودبنیاد انسان بدون وجود معنویت و عالم متافیزیکی، نتوانسته آدمی را به جایگاه اصلی خود برساند. با شکل‌گیری گفتمان انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی+ ، جایگ...

نوشتار حاضر سه هدف کلی را دنبال می‌کند. نخست، ارائۀ توصیفی مختصر از پدیدار مدرنیته؛ دوم، تحلیل نقادانه و اجمالیِ پاره‌ای از جلوه‌های این پدیدار در ظرف و زمینۀ خاص ایران؛ و سوم، تجویزهایی در خصوص مدلی برای پیشبرد پروژۀ مدرنیته در ایران. از آنجا که این مقاله نوشتاری است مختصر، به این اعتبار پیشاپیش می‌باید میزان انتظار از آن را در حد واقع‌بینانه‌ای محدود ساخت: ریختن بحری به عظمت پدیدار مدرنیته در ...

چکیده با شروع رنسانس و شکل گیری تدریجی تحولات علمی، سیاسی، اقتصادی، فکری و صنعتی در غرب و به تبع آن شکل گیری تفکر مدرن غربی، روشنفکران ایرانی نیز، همچون جوامع دیگر به جهت گسترش روابط میان کشورها و فراگیر شدن مدرنیته، ناگزیر از برخورد با آن در تقابل با سنت های ملی و مذهبی خویش بودند؛ هرچند بحث تقابل سنت و مدرنیته در جوامع غربی، تاحدی رو به افول رفته و جای خود را به بحث تقابل مدرنیته و پست مدرنی...

تاریخ پر فراز و نشیب سینمای ایران با «جنسیت » و «مناسبات جنسیتی » گره خورده است. تغییراتی که سینمای ایران در عرصه جنسیت کرده یکی از پدیده های مهمی است که نشان از رشد و تحول اجتماعی دارد .مناسبات جنسیتی تنیده شده در فضای دراماتیک فیلمهای سینمای ایران صورت هایی را سامان داده که بستر تحولات اجتماعی بار سنت و مدرنیته را به دوش می کشند. در این تحقیق با استفاده از نظریه فمینیسم لیبرال و با بهره گیری ...