میخائیل نعیمه، از ادیبان برجسته معاصر عرب، در سال 1889 م. در لبنان دیده به جهان گشود. شرایط جامعه عرب و سفرهای پی در پی، از او فیلسوفی صوفی مسلک، نویسنده ای منقد، مصلحی اجتماعی و شاعری نوگرا ساخت. با وجود این که منتقدان زیادی در میدان نقد ادبی معاصر عربی حضور داشتند و دارند ولی دنیای عرب، نقد ادبی معاصر را با «میخائیل نعیمه» و کتاب مشهور «الغربال» می شناسد. به رغم وجود ناهمگونی در دیدگاه های وی...

رساله حاضر، ترجمه بخشی از کتاب "اصول النقد الادبی" اثر احمدالشایب است . این نویسنده مصری در این بخش از کتاب خود، مباحث مربوط به ادب و نقد ادبی را به تفصیل آورده و آراء و عقاید برخی از منتقدان قدیم و جدید را یادآور شده است . کتاب مذکور در هفت باب تنظیم شده و در حدود 350 صفحه است . نگارنده این سطور به ترجمه بابهای اول و دوم آن که بالغ بر 100 صفحه است ، پرداخته است . باب اول به مباحثی مانند: ادب و...

چکیده موضوع فقر و غنا مسئله ای است که مورد توجه شاعران ملل مختلف قرار گرفته و هریک با توجّه به گرایشات فکری، سیاسی، اجتماعی و فلسفی خود، این موضوع را مورد بررسی قرار داده اند. از آن جا که بهترین راه شناخت شخصیّت ها، آثار به جای مانده ی آن هاست، آنچه در این پژوهش می آید نگاهی است موضوعی به اشعار شاعر عراقی معروف رصافی که طی آن دیدگاه های شاعر در زمانی که سرزمین عراق از جهل، فقر و عقب ماندگی رنج م...

پیوند ناگسستنی میان ادبیات و روان شناسی باعث ایجاد نقد روانشناختی در حوزه ادب شده است. این نقد می کوشد تا پیوستگی میان ادب و ادیب و آنچه ورای اثر ادبی است را نشان دهد. روانشناسان بزرگی به پویایی این نقد کمک کرده اند، از جمله این ها کارل گوستاو یونگ است که با طرح نظریه ی ناخودآگاه جمعی در کنار ناخودآگاه فردی فروید، تحولی بزرگ در نقد روانشناختی اثر ادبی بوجود آورد. این روانشناس بر آن است که ناخود...

چکیده احمد بن محمّد میدانی (518 هـ) در کتاب مجمع الأمثال 1000 مثل را به عنوان «المولّدون» معرّفی کرده است که در تعریف آن­ها گفته­اند: «امثالی که هویّت عربی ندارند، در ادب عربی بی­سابقه­اند و از فرهنگ­های دیگر به زبان عربی سرایت کرده­اند» از آنجا که به اعتقاد محقّقان، فرهنگ و ادب ایرانی بیشترین تأثیر را در ادب عربی داشته است، وجود کنایه­های مشترک در امثال مولّد و ادب فارسی می­تواند از کلیدهای بازگشایی...

از دستاوردهای نقد ادبی آگاهی از کیفیت و نقاط ضعف و قوت منابع علمی است. کتاب مختارات من الشعر العربی الحدیث، به کوشش مصطفی بَدَوی، حاوی گزیده هایی از اشعار معاصر عربی است که علاوه بر ارائه مقدمه ای ارزشمند در شرح و تحلیل جریان ها و مکاتب ادبی، به معرفی شاعران برجسته هر مکتب و ارائه نمونه هایی از اشعار آنان پرداخته است. محور کار نویسنده توجه به جریان های ادبی و تقسیم شاعران بر مبنای گرایش های ادبی ...

چکیده پژوهش در باب ساخت زبانی قرآن کریم در دوران معاصر از استقبال زیادی برخوردار است و یکی از کسانی که در عصر کنونی، در این زمینه دارای تألیفات گرانسنگی است، دکتر محمد حسین علی الصغیر نویسنده، ادیب و شاعر معروف شیعی عراقی می باشد. از آن جایی که آثار ایشان در ایران و حتی کشورهای عربی، کمتر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است، لذا در پژوهش حاضر سعی شده است، علاوه بر معرفی این نویسنده قرآنی، مطالع...

تصاویر شعری، از عناصر اصلی شعر است و یکی از معیار‏های مهم نقد شعر نزد ناقدان ایرانی و عرب در همۀ دوره‏ها به‏شمار می­رود. در دورۀ معاصر، توجه به این جنبه از زیبایی­شناختی شعر از‏سوی ناقدان دو زبان مورد بحث، بیشتر شد؛ تا جایی که برخی ناقدان برجستۀ فارسی و عربی، آثاری مستقل را در این حوزه، تألیف کردند. کمال ابو‏دیب و دکتر محمد‏رضا شفیعی کدکنی، از‏جمله این ناقدان هستند که در آثار ارزندۀ خود، دیدگاه...

ادبیات از دیرباز به مثابۀ یکی از انواع هنری به شکل های گوناگون در زندگی بشر ایفای نقش کرده و از این حیث مانند همۀ فعالیت های فکری و معنوی انسان دارای هدف و منظور اجتماعی است. به همین علت است که ادبیات هر ملت، همواره به موازات تحولات جامعه، دستخوش دگرگونی گشته و به فراخور چنین رویکردی به آینۀ تمام نمای جامعۀ خویش مبدل می گردد. با مروری بر ادبیات ملل گوناگون می توان نحوۀ تأثیرپذیری آن از بسترهای ...

از دیرباز دانشهایی چون بدیع، معانی و بیان، عروض و قافیه و... به عنوان معیارهایی برای زیبایی شناسی عناصر ادبی و ارزشیابی شعر و نثر فارسی و عربی به کار می رفته و زمینه ساز نوعی نقد روشمند بوده است. از این رو، امروزه ما نیز ناگزیریم که این گونه آثار علمی را به سبب اشتمال بر ابزارهای نقد ادبی با دقّت تمام بررسی کنیم. نفوذ عمیق و حضور بلامنازع زبان و ادب فارسی در شبه قاره هند منجر به پیدایش آثار گران...