هنجارگریزی یکی از یافته‌های مهم فرمالیست‌هاست که اساس مباحث سبک‌شناسی را تشکیل می‌دهد. آن‌ها زبان ادبی را عدول از زبان معیار معرفی و سبک را نیز بر همین اساس مطالعه می‌کردند. قرآن کریم اگرچه یک متن ادبی نیست اما از لحاظ لغوی و زبانی و بلاغی، اعجازی شگفت‌انگیز محسوب می‌شود که بررسی آن با تکیه بر دیدگاه‌های نو، می­تواند در جهت دستیابی به یافته‌های نوین راهگشا باشد. پژوهش حاضر در صدد است با استفاده...

هنجارگریزی از ارکان اصلی مکتب فرمالیسم به شمار می رود.این اصطلاح که نخستین بار توسط ویکتور شکلوفسکی ـ فرمالیست معروف روسی ـ با مقاله ی «هنر به منزله ی شگرد» مطرح شد، حاکی از برانداختن پرده ی عادت از مقابل دیدگان مخاطبان است به گونه ای که خواننده یا شنونده واقعیات اشیا را به شکلی تازه دریافت کند. هنجار گریزی در بر گیرنده ی شیوه هایی می شود که زبان شعر را از زبان نثر ممتاز می سازد و موجب «رستاخیز...

یکی از دشوارترین شگردهایی که شاعران برای زدودن غبار آشنایی از زبان شعر به کار بسته¬اند، هنجارگریزی است. این اصطلاح طی چند دهه¬ی اخیر به محافل و متون ادبی راه یافته است. نگارنده در این نوشتار کوشیده است به بررسی هنجارگریزی نحوی در دیوان حافظ بپردازد تا روشن سازد که وی تا چه اندازه از قواعد زبان معیار عدول کرده است و این هنجارگریزی با چه انگیزه¬ای صورت پذیرفته است. برای ایجاد نظم و اتساق در نوشتا...

نظامی گنجوی، در شعر زبانی ﭘﻴﭽﻴﺪه و اﺳﺘﻌﺎری دارد. او با واژگان بسیار بازی میﻛﻨﺪ و برای ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاری ﻋﺎﻃﻔﻲ بر ﻣﺨﺎﻃﺐ میﻛﻮﺷﺪ. این جستار، ﭘﮋوﻫﺸﻲ دربارة زبان شعریِ او بر اﺳﺎس ﻧﻈﺮﻳﻪهای فرمالیستی با هنجارگریزی است. مهمّﺗﺮﻳﻦ وجه هنجارگریزی، دوری ‌از تکرار لفظ و معنای ﻋﺎدی است، آن چیزی که شاعر ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﭘﻲ آن بود. ما با بررﺳﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ این باﻓﺖ میﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺗﺮﻓﻨﺪهای ﻫﻨﺮی و شاعراﻧﺔ وی را در ﺧﻠﻖ آﺛﺎر ادبی ﻛﺸﻒ ﻛﻨﻴﻢ. نظا...

سخن همیشه بر پای? قواعد معمولی و شناخته شد? زبان بیان نمی شود. گاه قواعد زبان فرو می ریزد تا سخن نظم دیگرییابد و بهتر و موثرتر در جان مخاطب نشیند. تلاش برای شکافتن سقف عادتها و ایجاد افقهای تازه در زبان را «عدول» یا «هنجارگریزی» می گویند. به عبارت دیگر، انحراف از قواعد حاکم بر زبان هنجار و عدم مطابقت و هماهنگی با زبان متعارف، «عدول» نام دارد. گفتنی است که اگر گریز از هنجار، عالمانه و زیبا رخ ده...

در ادبیات، پیام های بسیاری وجود دارد که قواعد نحوی یا کلامی، یعنی قواعد ترکیب و هم نشینی واژگان یا ساخت ها را در زبان مخدوش می سازد. شکستن یا گذر از این قواعد، مخاطب را متوجه پیام جدیدی می سازد. به ویژه در حوزه ی معنا، تخطی از قواعد و هنجارهای معنایی زبان، محتوای جدیدی را به ذهن شنونده یا خواننده القا می کند. زبان ادبی معمولا به طور آگاهانه و عمدی ، فراتر از هر قاعده-ای می رود و به این اعتبار ش...

عنوان این پایان نامه بررسی و تحلیل هنجار گریزی در مرفوعات با نمونه هایی از قرآن کریم و شعر عربی معاصر است. هدف این پایان نامه بررسی هنجار شکنی هایی است که در مرفوعات اتفاق می افتد. در جهت رسیدن به این هدف ،مطالب پایان نامه در دو فصل تدوین شده است. فصل اوّل به بخش هایی اختصاص یافته است که مسائل عمومی هنجار گریزی را بیان می دارد. در این فصل انزیاح ( به معنای هنجار گریزی ) در لغت و اصطلاح توضیح داد...

پژوهش های سنتی در عین آن که نارسا، پراکنده و فاقد مبانی نظری می باشند، در واقع جایی هستند، که ادبیات به طور انتزاعی مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد. در این شکل از مطالعه دیدگاهی تجویزی و گونه ای از باید و نباید درباره ی ادبیات مطرح می شود. با ورود نظریه ها به عرصه ی پژوهش های ادبی، مطالعه ی مولف محور اهمیت خود را از دست داده و متن در مرکز توجه قرار گرفت. در پرتو این شکل از مطالعه، پژوهشگران اد...

هنجارگریزی از زبان معیار، انحراف از قوانین حاکم بر همنشینی واژه‌ها، افزودن قاعده‌هایی به برونۀ زبان معیار، به‌هم‌ریختن نحو جمله‌ها و دخل‌وتصرّف در ساختمان دستوری زبان معمول و متعارف، مجموعۀ روش‌هایی است که اغلب شاعران برای برجسته‌سازی زبان از آن بهره می‌برند. این برجسته‌سازی‌ها به‌شکل هنجارگریزی‌هایی صورت می‌گیرد که خود انواع گوناگونی دارد؛ چون هنجارگریزی نحوی، که کاربردهای خاصّ صفت، زیرمجموعۀ آن...

پایان نامه ی حاضر به نقد و تحلیل بررسی فرایند برجسته سازی زبان در غزل های سعدی اختصاص دارد. در زبان شناسی، چنان چه واحد زبانی از قوانین تدوین شده در چارچوپ اطلاعات یا شمّ زبانی گویشور بومی تخطّی کند، نشاندار تلقی می شود و این مسئله ای است که معمولاً در آفرینش اثر ادبی بسیار اتفاق می افتد. بارزترین ویژگی اثر ادبی، برجسته سازی زبان است که به دو گونه می باشد: هنجارگریزی و قاعده افزایی. هنجارگریزی هشت...