«خدای­نامه» یکی از آثار برجستۀ ادبیات ایرانی به زبان پهلوی در موضوع تاریخ اساطیری- داستانی ایران باستان است که متأسّفانه هیچ نوشته­ای از آن به زبان اصلی باقی نمانده­است. خدای­نامه­ را می‌توان یک نوع ادبی پنداشت که روایت­های گوناگونی(دهقانی، موبدی و پهلوانی) از آن موجود بوده است. عبدالله بن مقفّع این کتاب را در قرن دوم ه.ق با عنوان سیرالملوک به عربی ترجمه کرد که پاره­های پراکنده­ای ازآن در برخی مت...

بازنمایی فضایی پروژه هژمونیک تمدن بزرگ در دوران پهلوی متأخر در شهر تهران

وقوع انقلاب اسلامی نظریات مسلط جامعه شناسی سیاسی در حوزه مطالعات انقلاب و رابطه دولت و جامعه را به طور نسبی تحت تاثیر خود قرار داد. مهم ترین سوال ها پیرامون این حادثه سیاسی در تاریخ معاصر ایران مربوط به «چرایی و چگونگی» وقوع آن است. هدف اصلی در این مقاله پاسخ به «چرایی» ساختاری فروپاشی رژیم پهلوی دوم است. در پاسخ به این «چرایی» به سه علت/ فرضیه ساختاری و مکانیسم‏های علّی آن اشاره خواهد شد که نشا...

نوشتار زیر خوانشی است از شکل گیری و تطور دولت در عصر مشروطه(دوران سلطنت پهلوی) بر اساس نظریه دولت پسااستعماری.پس از ارائه چهارچوب نظری ،تحولات ساختاری حاصل از انضمام نیمه استعماری ایران به بازار جهانی سرمایه داری و تاثیر آن بر نظام حاکمیت سیاسی بررسی می شود.بر اساس این بازخوانی در بخش های بعدی چگونگی شکل گیری ،منطق تحول و مکانیسم بحران دولت مدرن در عصر پهلوی ترسیم می شود و در نهایت تلاش می شود ...

پاره‌هایی از زندگی گرشاسپ، پهلوان ایرانی، ابتدا در اوستا و متن‌های پهلوی آمده و بعدها در قالب روایات دیگر بازگفته شده است. اصلی‌ترین پاره‌های زندگی گرشاسپ در متون کهن، به دلاوری‌ها و پاره اندکی به پیوند او با پری اختصاص دارد. با توجه به آنکه ادب عامیانه همواره نگهبان پاره‌های حذف‌شده از ادبیات رسمی است، واکاویسامنامه و تومار نقالی آن شیوه مناسبی برای بازیافت پاره‌های حذف‌شده این فرازِ زندگی گرشا...

اندرزنامه ها مهمترین بخش ادبیات پهلوی هستند که به کلمات قصار، لطیفه ها و مجموعه ای از سفارشها و نصایح گفته می شوند. برخی از این اندرزهای پهلوی به صورت پرسش و پاسخ است ، مانند اندرزیادگار بزرگمهر، که اندرزنامه ای است به زبان فارسی میانه منسوب به بزرگمهر وزیر دانای انوشیروان. این متن شامل اندرزهای اخلاقی و دینی است و شرح برخی اصول و قواعد آیینی زردشت نیز در آن آمده است. به دلیل آنکه اندرزهای ایرا...

داستان نویسی در دهه های اخیر شاهد تحوّل شگرفی بوده است و نویسندگانی تجربه گرا پا به عرصه نهاده-اند. از میان این نویسندگان سید علی صالحی، شاعر و نویسنده ی معاصر ایرانی، پایه گذار جریان موج ناب و جنبش شعر گفتار در شعر معاصر و یکی از دبیران اصلی کانون نویسندگانایران است که در عین حال، با انتشار دو داستان بلند «چشم به راه بانو» و «مرگ پلنگ» توانسته جایگاه قابل قبولی در ادبیات داستانی به خود اختصاص د...

هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش فرایند نوسازی در سقوط سلسلۀ پهلوی از منظر فرهنگی – مذهبی بود.روند نوسازی و گفتمان فرهنگی - مذهبی در عصر پهلوی دوم، جنبش انقلابی مذهبی ضد نوسازی حکومت، مجادله بر‌ سر‌ وجوه دین و رابطه آن با قدرت و کنش‌های‌ ایدئولوژیک‌ رژیم پهلوی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان دادعلت سقوط سلسله پهلوی، ریشه‌های قومی و مذهبی جامعه، نادیده گرفتن قد...

در­ دوران ­نخست­ خلافت ­عباسی (232-132ه.ق) آثار ­زیادی ­از ­زبان ­پهلوی­ به عربی ­ترجمه­گردید؛ هدف نویسندگان­ آن ­بود ­که در ­وهله ­نخست­ فرهنگ ­و ­تمدن ­ایران زمین ­را ­زنده ­نگه ­دارند ­و­ از­ آن­ در ­مقابل ­قوم ­عرب حفاظت ­نمایند؛ پس­ نهضت­ شعوبیه­ را­ در­ ابتدای ­امر ­به ­عنوان ­حرکتی ­ادبی ­آغاز ­نمودند ­و ­پس ­از ­آن ­با ­بهره­گیری از­ علاقه ­خلفای ­عباسی ­به ­کسب­ رویدادها ­از ­سیرت­ ­پا...

جامعه شناسی ادبیات دانشی نوین ومیان رشته ای است که در آن تأثیر جامعه بر ادبیات و برعکس، تأثیر ادبیات بر جامعه مورد بررسی قرار می گیرد. آثار ادبی بازتاب شفاف شرایط فکری و فرهنگی هر عصر ی هستند. از آنجایی که تاریخ نگاران، نمی توانسته اند به روشنی از فضای سیاسی و اجتماعی عصر خویش سخن بگویند، تحلیل جامعه شناختی آثار ادبی می تواند، تصویر روشن و واضحی از اوضاع اجتماعی عصر پدیدآورندگان اثر را به ما ار...