سابقه و هدف: هیجان در فعالیت‌های شناختی مغز و پردازش اطلاعات توسط آن ازجمله در سرعت تشخیص کلمات نقش مهمی دارد. دو بعد برای هیجان لحاظ می‌شود: بار و برانگیختگی. تنها در مطالعات محدودی به هر دوی این ابعاد توجه شده و هنوز کاملاً مشخص نیست آیا این دو بعد مستقل هستند یا هم‌بستگی دارند. از سوی دیگر سرعت تشخیص بینایی کلمات تحت تاثیر برخی مولفه‌های واژگانی-معنایی نیز قرار دارد. یافتن رابطه بین اب...

تاکید بیش از حد فرهنگستان زبان و ادب فارسی بر استفاده از معادل های پیشنهادی برای واژگان علمی و فنی اگرچه با هدف تقویت زبان فارسی در حوزه علمی و فنی صورت می گیرد اما ممکن است در صورت نادرست بودن روش ساخت واژه ها نتیجه مطلوب به بار نیاید. این تحقیق که مطالعه ای کیفی و توصیفی است به بررسی این سوال می پردازد که آیا واژگان مصوب فرهنگستان در حوزه هواپیمایی بازرگانی، کاربردی است؟ در این پژوهش با استفا...

در فرهنگ‌ها و کتاب‌های دستور زبان فارسی در مورد مقولۀ واژگانیِ تعدادِ قابلِ توجهی از واژه‌های این زبان از جمله مصادر، اسامی و صفاتِ گزاره‌ای و افعالِ همکرد، اتفاقِ نظر وجود ندارد و این امر می‌تواند باعثِ پدید آمدنِ مشکلاتی برای زبان‌آموزان و محققانِ این زبان شود. در نظریۀ دستورِ حوزه‌ای، زبان به حوزه‌های مستقلی تقسیم می‌شود و این حوزه‌ها ممکن است در برخی از مدخل‌های واژه‌ها با هم تطابق نداشته باشند. در ا...

بعنوان اجزای سازنده گفتمان منسجم، بافه های واژگانی موضوع تحقیقات بسیاری در دو دهه اخیر بوده است. درحالیکه بیشتر این تحقیقات به گوناگونی در استفاده از این ترکیبات در سیاق های مختلف و برخی از نظام های علمی پرداخته است، مطالعات معدودی  به بررسی  استفاده از گروههای خاصی از این ترکیبات چند کلمه ای در گونه های نوشتاری دانشگاهی پرداخته است. به منظور بررسی گوناگونی های مربوط به نوع نوشتار، این مطالعه ب...

بسیاری از جریانات زبان شناسی همگانی قرن بیستم را می توان در ردیف فعالیت های نقش گرایانه و یا صورت گرایانه تلقی نمود. نقش گرائی منتج و وارث ساختگرایی محسوب می شود. صورت گرایی ثمره توسعه کیبرنتیک است و از ضروریات اولیه انتقال و تبادل اطلاعات بین انسان و رایانه است. ارتباط متقابل بین زبانشناسی و رایانه سابقه پنجاه ساله دارد که توأم با بیان تئوری های چامسکی و ترویج دستور زایشی بود. با این حال سرچشم...

انواع مختلفی از نظریه ها دربارۀ مشکل تقطیع نحوی و ایجاد دستور زبان های مربوط به زبان های طبیعی وجود دارند. این مقاله یک دستور زبان نحوی برمبنای صورت بندی دستور زبان رابطه ای برای زبان ترکی (آذری) که جزو زبان های پیوندی می باشد، ارائه می کند. در صورت بندی دستور زبان رابطه ای، کلمات یک جمله بر طبق نقش های نحوی که دارند به یکدیگر متصل می گردند. زبان ترکی (آذری) دارای ساخت واژه ای صرفی و اشتقاقی پی...

امروزه پروژه های ترجمه ماشینی با سرعت و دقت خاصی در سرتاسر جهان و به ویژه در کشورهای توسعه-یافته ی غربی و شرقی پی گیری می شوند اما متأسفانه کشور ما هنوز به طور جدی وارد این حیطه ی مهم تحقیقاتی نشده است. از میان پروژه های موجود پدیده، پارس و گوگل تجاری ترین و عملیاتی ترین پروژه ها هستند. گرچه این سیستم ها دارای عملکرد و کیفیت قابل قبولی اند اما بیشتر برای ترجمه ی جملات ساده ی انگلیسی طراحی شده ا...

متناقض­نمایی در شعر، هم در حوزه زبان و هم در حوزه معنا باعث آشنایی­زدایی و برجستگی کلام می­شود. این شگرد از دیرباز مورد توجه شاعران بوده و عواملی چون تحوّل تکاملی ادبیات از سادگی به پیچیدگی  و آمیختگی عرفان با ادب فارسی در پیدایش و گسترش آن نقش داشته است. عناصر متناقض­نما به صورت ترکیب یا تصویر پارادوکسی و جمله یا بیان پارادوکسی به کار می روند. در این مقاله ضمن تعریف متناقض­نما و پیشینه و زمینه­...

در این مقاله، سوره "انشراح" با تحلیلی زبانشناختی، مبتنی بر دستور نظام­مند هلیدی، در سه فرانقش تجربی، بینافردی و متنی، مورد بررسی قرار می­گیرد. این پژوهش کلیه جملات سوره را، در سه فرانقش مذکور به صورت جداگانه بررسی می­کند و ضمن تحلیل برجسته­سازی زبانی، باز­­تاب ویژگی­های معنایی متن در ویژگی­های بافت موقعیت را مورد بررسی قرار می­دهد. در فرانقش تجربی، مشخص شد که فرایند مادی بیشترین بسامد را به خود...

در این مطالعه، با استفاده از مدل معنائی چیف (chafe, 1970) سعی شده است توضیحی بر جملات ساده فارسی داده شود. بخش معنائی در مدل مذکور جز اساسی چارچوب زبانی است . بنابراین در این رساله هدف ، توضیح معنائی جملات ساده فارسی است . ساختار معنائی جمله ساده فارسی (جملاتی که فقط یک فعل دارند) بر پایه عنصر معنائی فعل استوار است . فعل خود واحدهای انتخاب دارد که نقش تعیین نوع و تعداد اسامی وابسته به فعل را دا...