بررسی کتب تذکره شاعران نکات مهمی را در حوزه زبانشناسی فارسی‘تاریخ ادبی‘ وضعیت سیاسی و اجتماعی ادوار گذشته معلوم می دارد. به همین جهت تذکره شعرای مرآت الخیال مورد بررسی قرار گرفته و ضمن شرح حال مؤلف به موضوعاتی در خصوص تذکره نویسی اشاره شده است. از آنجایی که بخش عمده یی از کتاب شامل دوره ظهور و رواج سبک هندی است همچنین به علت تقارن زمانی مؤلف با برخی از شعرایی که از آنان نام برده شده نیز رعایت ت...

در این مقاله ابتدا به تعریف و توصیف لهجه شناسی به عنوان رشته ای مستقل با اهداف و روش های خاص خود میپردازیم. سپس به طور اجمالی زبانشناسی تاریخی ، اهداف کلی و روشهای رایج در آن را توضیح می دهیم. این توضیحات  به ما در شناخت خاستگاه لهجه شناسی کمک خواهد کرد. آنگاه تاریخچه توجه ایرانیان به گوناگونی های لهجه ای را مرور می کنیم و سرانجام به دو نمونه عینی از کاربرد لهجه شناسی در زبانشناسی تاریخی اشاره ...

چکیده هدف از انجام این پژوهش بررسی فرایند واژه سازی وندافزایی در زبان فارسی از دیدگاه شناختی می باشد. از این رو 30 پیشوند و 40 پسوند از نظر معنایی مورد بررسی قرار گرفته است. برای تحلیل، نخست مفاهیم مطرح شده در چارچوب شناختی تعریف شده و سپس با توجه به مفاهیم مقوله بندی، پیکربندی و مفهوم سازی این وندها مورد بررسی قرار گرفته اند. روش کار به این صورت است که نخست وندها با توجه به مقوله های دستوری ط...

دیر زمانی بود که احساس می کردم از رهگذر زبان شناسی می توان پلی به سوی این معجزه جاویدان زد و تحصیل من در رشته مزبور این گمان را قوت بخشید، از یک طرف زبان شناسی و ابعاد گسترده آن در پیش روی داشتم و از طرف دیگر اقیانوس پهناور آیات الهی در کلام حقش پیش رویم گسترده بود بر آن شدم تا تحلیلی همه جانبه از دیدگاه زبان شناسی بر قرآن داشته باشم. ولی مگر می شود وجودی به وسعت تمامی عالم را در صفحاتی گنجاند،...

فصل نخست به تاریخچه دائره المعارف نگاری در جهان، جهان اسلام و ایران و تاریخچه دائره المعارف نگاری بر کودکان ایرانی اختصاص یافت ، چرا که در هیچکدام از این زمینه ها بجز چند مقدمه چیزی وجود نداشت . واژه های فرهنگ ، فرهنگنامه، دانشنامه دائره المعارف غالبا در نزد عامه مردم مفهوم واحدی دارند، لذا در فصل دوم به تعاریف این واژه ها، بررسی تعاریف فرهنگ و فرهنگنامه، طبقه بندی رده شناختی فرهنگها و فرهنگنام...

بر حلاف دیدگاه سنتی که ادبیات را به عنوان حوزه ای در نظر میگیرد که مناسب تحقیق و تفحص زبانشناسانه نیست ، رساله حاضر ثابت میکند که این دو رشته - زبانشناسی و ادبیات - می توانند به روشهای متفاوتی وجود یکدیگر را ثابت کرده، توضیح دهند. هدف از این مطالعه و تحقیق بیان این واقعیت است که زبانشناسی می تواند ابزارهای مناسبی را برای تجزیه و تحلیل ادبیات فراهم کند و هم چنین می تواند مهم ترین و بی طرفانه تری...

چکیده ندارد.

رساله حاضر حاصل پژوهشی است در باره مقوله "حروف اضافه" و "را" در تاریخ زبان فارسی که براساس نظریه ساختگرائی انجام پذیرفته است . بدین منظور 9 متن کهن از دوره های مختلف زبان فارسی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است . به دلیل اهمیت و مشخصه های خاص آثار دوره نخستین زبان فارسی، منابع این تحقیق بیشتر از این دوره برگزیده شده اند. در نتیجه این پژوهش نکات تازه و مفیدی در رابطه با نقش و کارکد این دو مقوله...

چکیده در این رساله، گزیده ای از سه اثر تاریخی شامل: احصاءالعلوم ابونصر فارابی، دانشنامه علایی ابن سینا، و الکتاب سیبویه مورد تجزیه وتحلیل مفهومی قرار می گیرد. بخش های برگزیده از این آثار به ترتیب عبارت اند از: فصل های اول و دوم از احصاءالعلوم، مبحث دانش لفظ مفرد از منطق دانشنامه علایی، و شش فصل نخست از الکتاب. در این پژوهش، بررسی سیر تحوّل مطالعه زبان در این آثارِ تاریخی مورد نظر نیست، بلکه هدف ...