از آنجا که انرژی به عنوان منبع تولید قدرت محسوب می¬شود، موضوع ژئوپلیتیک قرار گرفته است و موضوع رقابت، همکاری، تنش، واگرایی و همگرایی بین کشورهای دارنده یا نیازمند آن واقع شده است. به دلیل قرار گرفتن منابع عظیم انرژی در خلیج¬فارس و کشورهای کرانه¬ای آن از یک سو و محدودیت وجود این ماده در سایر نقاط جهان از سوی دیگر، منطقه¬ی خلیج¬فارس در کانون تحولات ژئوپلیتیک انرژی قرار گرفته است. این مساله باعث ش...

خلیج فارس محور ارتباط بین قاره های اروپا، افریقا وآسیاست وبه عنوان مهمترین مرکز ارتباطی میان سه قاره وبخشی ازیک سیستم ارتباط بین المللی، دریای مدیترانه وسرخ واقیانوس هندواقیانوس کبیرواطلس را به هم پیوند می دهد. این موقعیت خلیج فارس موجب شده تا همواره و در هر عصری قدرتهای بزرگ برای تسلط بر این منطقه و کشورهای آن تلاش کنند. این تلاش قدرتهای بزرگ موجب حضور آنها در کشورهای منطقه شده است. حضور قدرته...

تاریخ، جغرافیا و فرهنگ منطقه خلیج فارس به شکلی است که این منطقه را مانند سایر مناطق جغرافیایی و سیاسی با مسایل جهانی مرتبط ساخته است. مسأله حقوق بشر و پشتیبانی از آن یکی از مسایل مطرح در سطح جهانی است. از آنجایی که توجه به حقوق بشر با پایان جنگ سرد، واقعه 11سپتامبر و اعلام نظم نوین جهانی رو به فزونی نهاد. موضوع حمایت و پشتیبانی از حقوق بشر در کشورهای حوزه خلیج فارس اهمیت بسزای یافته است. این من...

با پایان­گرفتن جنگ جهانی دوم، احساسات ضد­استعماری و اندیشه­های ملی­گرایانه، بسیاری از کشورهای جهان سوم را دربرگرفت. برخی کشور­های خاورمیانه و خلیج فارس نیز در این مقطع تلاش کردند تا با رفع سیطره و امتیازات انحصاری بیگانگان، مدیریت منابع طبیعی و سرمایه­های ملی خویش را عهده­دار شوند. نهضت ملی­شدن نفت ایران به رهبری دکتر مصدق در آغاز دهة 1950 با واکنش شدید دولت­های بریتانیا و ایالات متحده روبه­رو ...

مقاله حاضر به بررسی علل، چگونگی و فرجام رویارویی دولت­های انگلیس و عثمانی در خلیج فارس، کرانه­ها و پس کرانه­های آن در فاصله سال­های 1918-1871م/ 1336-1288ق می­پردازد. در حدود ربع پایانی قرن نوزدهم میلادی با تغییر در مناسبات و روابط قدرت­ها، انگلیس در مقام قدرت برتر جهان، به منظور حفظ منافع خود در خلیج فارس، با سیاست­های سیّال و چند وجهی، در برابر دیگر مدعیان ایستاده بود. اهمِ این منافع عبارت بودند...

ایران با داشتن وسیع ترین طول ساحل در خلیج فارس تمامی شمال خلیج فارس را در کنترل خود داردبه علاوه اینکه جزایر متعددی نیز در شمال و مرکز خلیج فارس و دهانه تنگه هرمز در مالکیت ایران قرار دارد و اقتصاد ایران با خیج فارس و به ویژه تنگه هرمز پیوند خورده و سرنوشت اقتصاد ایران را سواحل و جزایر و بنادر و تنگه هرمز تعیین می کند. بنابراین تنگه هرمز برای اقتصاد ایران از اهمیت بسیار حیاتی برخوردار است و منا...

قاچاق مواد مخدر یکی از مهم‏ترین تهدیدات علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران محسوب می‏گردد که از همان روزهای نخستین انقلاب اسلامی دولت را با چالش‏های اساسی روبرو ساخته است. آسیب‏های امنیتی ایران در مقابله با مواد مخدر به دو دسته تقسیم می‏گردد. ابتدا موقعیت ژئوپلیتیک کشور؛ ایران از یک سو با افغانستان، به عنوان بزرگ‏ترین تولید کننده مواد مخدر در جهان واز سوی دیگر با پاکستان به عنوان بزرگ‏ترین تولید...

شورای همکاری خلیج فارس پس از تأسیس در 25 می 1981 همواره دچار تنش‌ها و اختلاف‌های درونی بوده و دولت قطر کم‌وبیش در بطن این تنش‌ها قرار داشته است. این کشور هیچ‌گاه به‌طورکامل سیاست قیم‌مآبانه و تحمیلی عربستان سعودی را نپذیرفته است. در تنش اخیر (5 ژوئن 2017) عربستان سعودی همراه با سه کشور امارات متحدۀ عربی، بحرین و مصر با این ادعا که دوحه به مأمن و پناهگاه گروه‌های تروریستی تبدیل شده است روابط سیا...

زُباره مهم ترین شهر شبه جزیره قطر در قرن دوازدهم قمری است. این شهر که اکنون جزو استان الشَمال کشور قطر است، از جمله شهرهای تاریخی این کشور است که به سبب آثار تاریخی و دژ شهر (ساخته شده در 1317 خورشیدی/ 1938) در خرداد 1392 خورشیدی/ ژوئن 2013 جزو فهرست میراث جهانی یونسکو در آمد. شبه جزیره قطر تا پیش از تأسیس زُباره به وسیله طایفه عَتوب، سرزمینی خشک و با شرایط نامناسب اقلیمی به شمار می رفت؛ هیچ شهر مه...

منطقه خلیج فارس از گذشته، از مهم‌ترین مناطق راهبردی جهان بوده است. در این منطقه، سنت‌ها و ارزش‌های اسلامی و عربی، بخشی مهمی از هویت مردمان عرب و دولت‌های آنها را تشکیل می‌دهد. این منطقه، همچنین به علت وجود منابع انرژی فسیلی دارای اهمیت بسیار است. با وجود درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز، ساختارهای اقتصادی مدرن، در میان کشورهای عرب جنوب خلیج فارس شکل گرفته است، اما ساختارهای سیاسی آن، به شکل پادش...