احمد محمود یکی از نویسندگان موفق در ادبیات داستانی ایران است که به زعم بسیاری از منتقدان، سبک داستان-نویسی او رئالیسم اجتماعی است. البته با دقت در آثار داستانی احمد محمود می توان به صحت این موضوع پی برد. رمان «مدار صفر درجه» یکی از مهم ترین و حجیم ترین رمان های احمد محمود است. محمود در این رمان به روایت وقایع پیش از وقوع انقلاب اسلامی ایران پرداخته است و به همین دلیل، از بّعد جامعه شناسی دارای ا...

با وجود آن که از عمر رمان فارسی بیش از یک سده نمی گذرد اما تعداد رمان هایی که به این زبان نوشته شده اند، بسیار گسترده هستند. رمان ها را از زوایای گوناگون می توان تحلیل کرد، با این حال اولین مرحله در بررسی آن ها شناسایی و آگاهی کامل بر مشخصاتشان است که از طریق مراجعه به اصل رمان امکان پذیر است. این رساله با بررسی 66 رمان از 39 نویسنده، به عنوان منبعی برای تهیه آمار و ارقام می تواند شناختی کلی از...

چکیده پایان نامه ی حاضر ترجمه ای است از کتاب «تداخل الأجناس الأدبیه فی الروایه الأدبیه» اثر صبحه أحمد علقم. این کتاب با اشاره ای کلی به موضوع انواع ادبی و تحولات ناشی از نو شدن آن ها و نیز برخی از نظریه های ناقدان در این زمینه، آغاز شده است. سپس وارد بحث اصلی خود یعنی رمان و ارتباط محکم آن با درام شده و سعی کرده است به ریشه یابی اصطلاح رمان دراماتیک و علل شکل گیری این شیوه از رمان نویسی بپرداز...

ین مقاله در پی آن است که نشان دهد برای کشف گفتمان مسلط و ایدئولوژی حاکم در رمان «پرنده ی من» چگونه می توان از سبک شناسی انتقادی بهره برد. در این مقاله بر پایه ی اصول سبک شناسی انتقادی ،رمان را در کلان لایه های روایی و متنی با تجزیه و تحلیل کانون سازی، میزان تداوم کانون سازی، جنبه های کانون سازی و نیز خرد لایه های واژگانی، نحوی، بلاغی و ... در ارتباط با لایه ی بیرونی آن (بافت موقعیتی متن) مورد ت...

«مدیر مدرسه» یکی از رمانهای معروف جلال آل احمد است. این رمان در دهۀ سوم قرن اخیر شمسی نوشته شده است؛ دهه ای که در طیّ سالهای آن هنوز آل احمد از جوّ فکری متأثّر از افکار حاکم بر جریانات فکری حزب توده کاملاً بیرون نیامده است. در این رمان می توان به آسانی رگه های نظام فکری ماتریالیسم مارکسی را که «حزب کمونیست ایران» در زمان رضا شاه و «حزب توده» در زمان پهلوی دوم مبلّغ آن بود، پیدا کرد.1 درون مایۀ (them...

زبان از عناصر بنیادین در داستان نویسی به شمار می رود. بسیاری از صاحب¬نظران معتقدند میان زبان و نوشتار زنان و زبان و نوشتار مردان تفاوت وجود دارد. در عصر حاضر که در سایة تفکرات فمنیستی، زنان مجال حضور و ورود به قلمرو زبان و ادبیات را پیدا کردند، قلم را ابزار انتقال مردانگی، و بیگانه با خود یافتند؛ لذا در بیان مقصود دچار مشکل شدند. از سوی دیگر تحولات ادبی و ظهور رمان و داستان اعم از کوتاه و بلند ...

روایت‌شناسی شاخه‌ای از مطالعات ادبی است که ریشه در ساختارگرایی دارد و در پی یافتن یک دستور زبان جهانی واحد برای متون روایی مختلف است. هر یک از روایت‌شناسان به برخی از الگوهای تکرار شونده در متون روایی اشاره کرده‌اند. ژرار ژنت هم یکی از روایت‏شناسان مطرح ساختار‏گراست که طرح جامع و کاملی برای بررسی متون روایی پیشنهاد می‏دهد. او در نظریّات خود به بررسی سه جنبه از سخن روایی، یعنی زمان، وجه یا حالت و...

پژوهش حاضر با استفاده از نظریات متفکرانی هم‌چون وسنو، کالینز، باختین، معدل و با کمک روش سه‌سطحی فرکلاف، به تحلیل گفتمان سیاسی تنگسیر صادق چوبک پرداخته است. پرسش تحقیق حاضر، آن است که چگونه می‌توان این اثر را در نظم گفتمان سیاسی، به‌مثابه گفتمان، تلقی نمود و محتوای این گفتمان، چه‌گونه، شکل‌گرفته است؟ در این راستا، پس از تحلیل سطوح توصیفی و تفسیری گفتمان سیاسی آن، با تاکید بر فرضیه‌های پنج‌گانه، ...

تحلیل گفتمان دارای سه رویکرد ساخت گرایانه، نقش گرایانه و تحلیل انتقادی گفتمان است. نورمن فرکلاف از نظریه پردازان این شیوه در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین به بررسی متون پرداخته است. بر این مبنا، رمان مدار صفردرجه (1370) اثر احمد محمود از گونه های رمان سیاسی با این رویکرد تحلیل می شود. در تحلیل رمان هایی از این سنخ، بهترین رویکرد، نوع اخیر است؛ زیرا در این داستان دربارة این مباحث می توان بحث کرد ک...

رمان سالمرگی، نوشته اصغر الهی، داستان نویس و روان پزشک ایرانی، روایت پریشان حالی و تعارض شخصیّت های آن است. الهی در پرداخت شخصیّت های این رمان، حالات روحی آنان همچون ترس، روان پریشی و حقارت را با شگردهای تازه ای چون خودواگویی روانی به تصویر می کشد. ما در این پژوهش برآنیم تا این رمان را با توجّه به  نظریّه روانشناختی کارن هورنای بکاویم. در این پژوهش که به روش تحلیل محتوا صورت گرفته، شخصیّت ها و کارکر...