نوشتار حاضر به تحقیقی در بارۀ تاریخ تأسیس حوزۀ علمیّۀ قم نشسته است و در این راستا با استناد به منابع تاریخی، به تحلیل زمینه ها و عوامل پیدایش آن پرداخته است. آنگاه وضعیّت این حوزه را از نظر فرهنگی، علمی و آموزشی در دو قرن پس از تشکیل به تصویر می کشد. این تحقیق، بنیادی و از نوع توصیفی ـ تحلیلی به شیوۀ کتابخانه ای می باشد. از این رو برای جمع آوری اطلاعات از روش یادداشت برداری (فیش برداری) استفاده م...

خاقانی شروانی قصیده­سرای بزرگ سدۀ ششم هجری قمری، به میزانی بسیار از روایات شاهنامه و داستان­های اساطیری و پهلوانی در شعر خود بهره برده است. برخی شواهد نشان می­دهد که شاعر در شعر خود به داستان­هایی حماسی و پهلوانی از شاهنامه اشاره می­کند که مربوط به روایت فردوسی از شاهنامه نیستند و مشخّصاً در شاهنامۀ فردوسی وجود ندارند یا به گونه­ای دیگر روایت شده­اند. نگارندگانِ این سطور، این فرض را مطرح می­کنند ک...

باغ های تاریخی شیراز تا پیش از تغییرات شهری دوران پهلوی و معاصر، از عناصر شاخص شهری به حساب می آمده است. به نظر می رسد شکل گیری هستۀ تاریخی شهر و توسعۀ آن در ادوار مختلف، چه از حیث رابطۀ ساختاری میان باغ و شهر و چه از حیث استفاده از باغ و عناصر آن در پیکرۀ شهر، به پدیدۀ باغ وابسته بوده است. از سوی دیگر، تعریف نظام استقرار باغ در شهر، به عوامل متعددی وابسته است که خود بر چگونگی تعامل ساختاری باغ...

پژوهش حاضر با تکیه بر اسناد و متون تاریخی؛ به ویژه متون زردشتی که عمدتاً در سدة سوم و چهارم هجری تدوین شده و صبغة دینی دارند، به بررسی تدابیری می پردازد که روحانیت زردشتی پس از سقوط شاهنشاهی ساسانی، برای حفظ و بقای جامعة زردشتی و ممانعت از تغییرِ دین روزافزون به دینان اندیشیدند. این تدابیر را، که مبتنی بر سنت های کهن بودند، می توان به چهار دستة اصلی تقسیم کرد:   الف) مجازات و فشارهای اقتصادی؛ ...

این مقاله به رسم اجازه ستانی و اجازه دهی در آموزش سنتی خوشنویسی می پردازد. شیوه ی درخواست «اجازه» توسط شاگرد پس از اتمام آموزش ها در خوشنویسی به عنوان آزمون صلاحیت شاگرد تلقی می‌شود که شاگرد تمام آموخته های خود را، با زبردستی در مرقعی فراهم می‌آورد، تا استاد به فراغت او از تحصیل در فن شریف خوشنویسی رأی بدهد. این نوشتار ابتدا به حکمت کسب «اجازه» پرداخته، آنگاه در بار? روال کسب اجازه و ورود شاگرد...

این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی در جستجوی تربیت منبعث از مبانی اعتقادی و اسلامی است که از ملزومات فرهنگ اسلامی می‌باشد. هنر اسلامی به دلیل غنای فرهنگی و مذهبی بهترین شیوۀ استفاده از قابلیت‌های اخلاقی و معنوی می‌باشد. چنانچه­ ترویج و ارائه آداب و تربیت اخلاقی به گونه­ای که هم در تربیت هنرمند و هم در اشاعه آن در فرهنگ جامعه مؤثر باشد در تفکر و تمدن اسلامی امری ضروری بوده است. پرسش­های اصلی مقاله...

بیشتر شهرت عبدالقاهر جرجانی (د 471ق)، نظریه‌پرداز ادبی مشهور، به‌سبب نظریۀ نظم او ست؛ نظریه‌ای که وی در پرتو آن توانسته است از منظری متفاوت به اعجاز قرآن کریم بنگرد. بنا ست که در مطالعۀ پیش رو، با تقریر این دیدگاه، عوامل نظری و عملی مؤثر بر نفوذ و گسترش این نظریه را بکاویم و شواهد اقبال و توجه بدان را در آثار عالمان متأخرتر دنبال کنیم. چنان که خواهیم دید، آرای بلاغی عالمان و نظریه پردازانی بزرگ...

هدف: بررسی، بازخوانی و ساختارشناسی پنج ورق حساب نوشته‌شده در سال‌های 507، 509 [2برگ]، 514 و 565 هجری قمری می‌پردازد. روش/ رویکرد پژوهش: نخست همۀ اسناد بازخوانی شده و سپس با روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده‌است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: این پژوهش با رمزگشایی از خطوط و علامت‌های ثبت‌شده بر کهن‌ترین نمونه‌های شناخته‌شده از ورَق (فَرد) و تنها نم...

چکیده این رساله مقایسه ای است بین روند شکل گیری و رشد هنر خوشنویسی در دو دوره از تاریخ ایران: دوره ی تیموری که در آن خوشنویسی به صورت هنری تصویری و مفهومی نقش هنر مادر را به عنوان جهت دهنده ی سایر هنرهای تصویری ایفا می کند؛ و دوره ی معاصر که در آن به دلیل ظهور صنعت چاپ و گرافیک و همچنین تأثیرات مدرنیته دچار تحول بنیادین می شود که با وجود این تحول به حیات خویش ادامه می دهد و از نظر بصری و کاربر...

هنر خوشنویسی از بنیادی ترین هنرهاست زیرا هدف غایی ان تنها در کسب لذت بصری نیست و مصادیـق فرا مادی دارد و ماهیت غیر زمینی آن باعث گردید تا به ان بار تقدس دادند و به نوعی منشا ان را الهی دانسته و از انجا که این هنر با ضبط و ثبت کلام مرتبط است توانسته به والاترین وظیفه خود یعنی انتقال مفاهیم الهی در متون مقدس عمل کندحفظ و نگهداری متون مقدس با نظام نوشتاری خاصی که برای ادیان جهان وضع شده باعث گردید...