تأثیر زمان و مکان بر اندیشه و احساس شاعر و استعداد و خلاقیت خود او در ارائه تصاویر هنری در شعر دوره جاهلی و مخصوصا معلقات قابل ملاحظه است. معلقات به  عنوان قصاید برگزیده نماد و سمبل شعر دوره جاهلی بشمار می آیند این قصاید اگر چه از نظر مضمون و غرض اصلی با یکدیگر تفاوت دارند اما ساختار آن ها بخصوص مقدمه تغزلی شان با ویژگی های منحصر به فردی که دارد تمایز و هویت خاصی به آن ها بخشیده است. این مقاله ...

قصاید مدحی، با ساختار و جهان ‌­بینی مشابه، رایج‌ترین شکل شعر در سبک خراسانی را تشکیل می‌دهد، اما سبک دوره‌ای بعدی، یعنی سبک عراقی، بیشتر با غزل و مضامین تغزّلی عرفانی شناخته می‌شود. پیگیری منشا و کیفیت این تغییر نیازمند تحقیقیات تاریخی و ادبی است که این مقاله به شیوه ی تحقیق ساختارگرایانه و نیز تحلیل محتوا آن را دستور کار خود قرار داده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، شاعران سبک آذربایجانی ...

شاعران، اعلام جغرافیایی را دست‌مایه مضمون‌سازی و آرایه-پردازی نموده‌اند و همواره به شیوه‌های گوناگون در شعر خود دست به خلق تصاویر زیبای شعری زده‌اند و یا اینکه با روش-های مختلف شگردهای بلاغی گوناگون آفریده‌اند.یکی از این روش‌ها خلق تصاویر شعری با استفاده از شگردهای بلاغی و بهره‌گیری از اعلام جغرافیایی است. سنایی و بدر چاچی از جمله شاعرانی هستند که در قصاید خود از این شیوه‌ها بهره برده‌اند. در ا...

بررسی نحوه ی کاربرد تمثیل در قصاید خاقانی توسط فرشته محمدزاده تمثیل یکی از اصطلاحات پر سابقه، گسترده و پرکاربرد در میان شاعران است. به طوری که بسیاری از شاعران در دوره های مختلف شعر فارسی، بیش و کم آن را به کار برده و آن را به عنوان وسیله ای برای محسوس کردن و قابل درک نمودن اندیشه ها و سخنان خود قرار داده اند. یکی از شعرای توانای زبان فارسی که به شیوه ای بسیار هنرمندانه،این اصطلاح را...

آثار ادبی که محل برخورد احساسات شاعر با جهان های ذهنی و عینی در قالب زبان است، نمایش دهنده ی جهانی تازه است. این ساختار نو متشکل از عواطف و تخیلات گوناگون است که احساس نوستالژیک یکی از انواع احساسات ریشه دار در آثار ادبی، به ویژه ادبیات فارسی است. در این پایان نامه نگارنده تلاش کرده است تا ضمن واکاوی جلوههای عاطفهی نوستالژیک در قصاید ناصرخسرو آن ها را طبقه بندی ، تحلیل و تفسیر کند. اگرچه ناص...

هدف از این پژوهش بررسی ویژگی‌‌های تصویر در قصاید خاقانی- از شاعران سرآمد پارسی‌گو و صاحب سبک- است. خلق تصاویر بدیع، شگرف و معماگونه آن هم در روزگاری که کوشش شاعران، بیشتر در تقلید، تلفیق و تکرار مضامین و تصاویر پیشینیان خلاصه می‌شود، جایگاه برتر شعر او را بیشتر و بهتر روشن می‌سازد. یکی از ویژگی‌‌های سبک شخصی خاقانی تداوم تصویر در محور عمودی قصاید اوست که ناشی از دو دلیل عمده است: الف) وابستگی ع...

چکیده نیّر تبریزی یکی از شاعران برجستة دورة قاجار است که بیشتر اشعارش را به اهل­بیت (ع) و واقعة عاشورا اختصاص داده و در کنار اشعار فارسی و ترکی، سه قصیدة عربی هم دارد که در سرودن آن­ها از شاعران عرب و سبک شعری آن­ها تأثیر زیادی پذیرفته است. این تأثیرپذیری را می­توان در چهار محور مطلع قصاید، لحن خطابی، وحدت موضوع و اقتباسات و تضمینات و تلمیحات بوضوح مشاهده کرد. در مقالة حاضر، تأثیر شاعران عرب در...

این مقاله با الگو قرار دادن شکل شریطه‌ها در قصاید مدحی به شکل‌شناسی شریطه و تشریح برخی از مسائل زیبایی‌شناسی آن در قصاید انوری می‌پردازد. با توجه به بررسی‌های شکل‌شناسانه، انوری از جمله شاعرانی است که به لحاظ شکل‌شناسی، به شریطه یا دعای دوام و همیشگی برای ممدوح اهمیت زیادی می‌دهد و تمایل بسیار کمی برای پرداختن به موضوعات دیگر در این قسمت قصیده از خود نشان می‌دهد. هم‌چنین بیشتر شریطه‌های ...

چکیده اسطوره یکی از عمده‌ترین پدیده‌های فرهنگی اقوام مختلف است که همواره پیوند بنیادین خود را با شعر حفظ کرده و با کارکردهای گوناگون و اشکال مختلف با آن تنیده شده است. عنصر تخییل در اسطوره، ماهیتی متناسب با ماهیت صور خیال برای آن پدید آورده است و بر این اساس، حضور اسطوره در شعر به هر دلیلی که باشد حضوری زیبایی‌آفرین است. اسطوره در گونه‌های مختلفی از انواع صور خیال در متن پدیدار می‌شود. این تصا...

هاشمیات عنوان هشت قصیدة مذهبی، سیاسی، اجتماعی و انقلابی است که توسط کمیت‌بن زید اسدی سروده شده است؛ در واقع این قصاید نخستین و با اهمیتترین اثر او به شمار میرود که با فاصله‌ای اندک در حدود پانزده یا بیست سال پس از شهادت امام حسین (ع) در فضای اختناق و بیداد امویان سروده شد و بسرعت انتشار یافت و عراق و شامات را درنوردید و آوای آن در شهرها و مساجد پیچید و پایه‌های ظلم حاکمان اموی را به لرزه در آور...