«چندمعنایی» یکی از شاخه‌های دانش معناشناسی است. این شاخه از دانش به واکاوی وجوه متعدد معنایی با توجه به روابط هم‌نشینی واژگان در سطح جمله و بستر کلام می‌پردازد. واژه «ید» از اندام واژه‌هایی است که در سخن خداوند متعال مورد توجه قرار گرفته است. همچنین پیشوای خطیبان و ادیبان امام علی(ع) از این واژه در خطبه‌های خود استفاده کرده است. ایشان با ظرافت خاص از این واژه برای مقاصد خود سود جسته‌ان...

دخلت دراسات المستشرقین حول حدیث الشیعة مجالات تخصصیة وجدیدة، وذلک بالتزامن مع انتصار الثورة الإسلامیة، وبالتحدید فی العقدین المنصرمین، فأصبحت تغطی جانبا واسعا من الدراسات التی تدور حول الحدیث الشیعی وتفسیر نص الروایات ودراستها، فقد کانت دراسة «التحلیل الانتقادی لنهج البلاغة» منطلقا لتلک الأبحاث، کما شکلت منعطفا فی قضیة نهج البلاغة فی مراکز الغرب العلمیة، ونظرا إلى المساعی الثمینة التی بذلت فی ت...

از جمله شیوه های بدیعی که در نهج البلاغه برای حیات بخشیدن به معانی و زنده جلوه دادن مفاهیم به کار گرفته شده شیوه تصویر آفرینی است. در پرتو این شیوه، بسیاری از حقایق دینی و معارف توحیدی در قالب هایی محسوس و عینی به نمایش در آمده اند و موضوع های معنوی و روحی و حالات نفسانی جان گرفته و بر پرده نمایش ظاهر شده اند. تعابیر امام علیه السلام چنان سرشار از تصاویر بیانی و استعاره ها و تشبیهات نغز و جذاب ...

نوشتار حاضر، جستاری است در یکی از مهم ترین تواریخ محلی مغرب ، خاصه عصرمرینی، به نام الانیس المطرب بروض القرطاس فی اخبار ملوک المغرب و تاریخ مدینةفاس این نوشتار ضمن بررسی دیدگاه های مختلف در موضوع بحث برانگیز هویتنویسندۀ واقعی کتاب ، پس از بازخوانی محتوای اثر، شیوۀ تدوین، اسلوب نگارش، منابعمؤلف و نیز در خلال آن، جایگاه کتاب را در بین نوشته های تاریخی عصر مرینی بازمی نماید و بدین نتیجه می رسد که ...

یکی از جلوه های بدیع و شگفت انگیر نهج البلاغه خروج الفاظ از دایره تنگ معانی و تجلی واژگان و جملات بسان نمادهایی دقیق و عمیق، تصاویری زنده و تابلوهایی گویا و جذاب است؛ تا بدانجا که می توان نهج البلاغه را رستاخیز سخن نامید؛ رستاخیزی که پس از آیات روشنگر قرآن کریم و سخنان شیوای پیامبر اکرم(ص) همانندی ندارد. این نوشتار با تبیین موضوع «نماد» و جایگاه آن در زبان، از تفاوت نماد با استعاره و تمثیل سخن ...

زن در نهج البلاغه ترسیم طرحی یک بعدی از چهره کامل زن در قرآن است. فضای این طرح را جوّی آکنده از فتنه های زمانه و دسیسه های سیاسی در بر گرفته است. زنان در نهج البلاغه با عباراتی چون عقرب، شر، ناقص الایمان، ناقص الحظ و ناقص العقل وصف شده اند و متأسفانه اکثر شارحان نهج البلاغه نیز در جهت اثبات این مطلب بر آمده اند که زنان در مقام عبودیت، عروج و تکامل، دریافت های ذهنی و انتزاعات عقلی و... از مردان ن...

عقلا در مفاهمه خود، شرایط و فضای زمانی و مکانی را در نظر می­گیرند، لذا درک کامل این مفاهمات، فارغ از این مسأله، امری مشکل و در برخی موارد غیرممکن است. دریافت مفاهیم نهج البلاغه نیز بدون توجه به فضا و موقعیت های صدور کلام امیرالمؤمنین (ع)، دریافتی ناقص خواهد بود. دانستن فضای صدور کلام امام علی (ع) سبب درک مفهوم و مصداق کلمات به کاررفته در سخنان آن حضرت، برطرف شدن ابهام و یافتن پاسخ برخی شبهات وا...

برجسته ترین ویژگی آثار منظوم و منثور فارسی که گنجینه عظیم فکر و فرهنگ ماست بهره‌مندی عارفان و شاعران بزرگ از فرهنگ غنی اسلام  و علوم و معارف آسمانی است و در این میان نهج البلاغه جایگاهی ویژه و درخور تأمل دارد. این پژوهش تلاشی است برای تبیین بهره‌گیری دو تن از مشاهیر این سرزمین از سخنان حضرت علی (ع) در نهج البلاغه. در این مقاله سعی شده است تأثیر این شاهکار بلاغت و شیوایی و مفاهیم بلند و ملکوتی آ...

پس از تالیف نهج البلاغه عالمانی در صدد جمع آوری آن سخنان امیر المومنین (علیه السلام) که در نهج البلاغه نیست، برآمده اند. لکن اکنون تنها شش اثر موجود است که عبارت اند از: 1. ملحقات نسخه من نهج البلاغه و جزء ابن ناقه 2. مستدرک نهج البلاغه 3. نهج البلاغه الثانی 4. مصباح البلاغه فی مشکاه الصیاغه 5. نهج السعاده فی مستدرک نهج البلاغه 6. تمام نهج البلاغه. مستدرک کتابی است که در آن مطالبی که به دست م...